Een polder in de Hudson baai. Dat was een idee dat de Rottedamse stichting Het Observatorium al lanceerde in 1999. Een goed idee natuurlijk. Russell Shorto directeur van het John Adams Institute in Amsterdam laat in een NRC artikel (weekend 16/17 mei) weten zeer onder de indruk te zijn van het poldermodel ondanks dat hij 52 procent inkomsten belasting moet betalen. Hij kwam er namelijk achter dat je voor dat geld een hoop terug krijgt: sociale zekerheid. Bovendien en dat vinden Amerikanen volgens Shorto ook, lijkt een op consensus gebaseerde samenleving die haar oorsprong kent in de polder ‘het vermijden van risico’s in de hand te werken.’ (het Nederlandse sociale stelsel wordt een voorbeeld voor Amerika, NRC 16 mei). Ik denk dan direct aan de Ahold schandalen met Cees van der Hoeven, die God op z’n blote knietjes mag bedanken dat hij niet in Amerika woonde want dan had hij nu in de bak gezeten. Aangezien ook Nederland op d bloedbaan van de wereldeconomie zit aangesloten is er van minder risico’s weinig spraken, maar dit ter zijde.
In Amerika staat de burger er zo langzamerhand alleen voor. De lonesesome cowboy, die jarenlang model stond voor het Amerikaanse ideaal, zit met vochtig kruit. Misschien is het wel om die reden dat Amerikanen sinds de aanstelling van Obama als president werkelijk op hysterische wijze wapens aan het in slaan zijn. Het televisie programma NOVA had er vandaag een item over. Dit alles vanwege een gerucht dat Obama misschien hun speelgoed gaat afpakken. Maar hij heeft nog helemaal niets in die richting ondernomen. Als je de Amerkanen hoort praten over het wapen bezit dan weet je het zeker: Het poldermodel zal, ook in z’n rudimentaire vorm, moeilijk te vertalen zijn naar de VS al was het maar vanwege de machtige wapen lobby. Het wapen is als symbool alleen al dodelijk voor de idee van een polder. Bovendien is het de vraag of je het moet willen.
In dezelfde krant schrijft Bas Heijne over het gesteggel rondom het Nationaal Historisch museum, dat juist vanwege dat gesteggel al typisch Nederlands genoemd mag worden.Typisch als in typische vastlopende polder bureaucratie. Dat in Nederland het proces van beslissingen nemen moeizaam verloopt heeft te maken met het feit dat Nederlanders na een discussie moeite hebben met het idee dat er een definitief besluit moet worden genomen. Ook die beslissing wordt graag weer ter discussie gesteld. Zo zal het museum juist vanwege het poldermodel dusdanig uitgekleed worden dat het vermoedelijk nooit van de grond komt. Maar stel nou dat we dat museum op die polder van het Observatorium in de Hudson Baai bouwen en die als een soort openluchtmuseum bevolken met pioniers? Ik denk aan een dwarsdoorsnede van de Nederlandse samenleving en een dijkgraaf die om te overleven moeten samenwerken. Iedereen weet dat de beste manier om de Nederlandse cultuur te waarborgen een vorm van isolatie is. Denk aan al die Friezen in de VS die Friezer zijn dat de Friezen zelf. Als we vanuit Nederland willen weten hoe het ook alweer zat met die Nederlandse identiteit dan moeten we naar New York. Amerikanen kunnen op hun beurt leren hoe je een polder netjes houdt. Ze leren over het fenomeen van kwelwater, dijk onderhoud en het pompsysteem. Ze leren wat het is om vooruitgang te boeken zonder nog verder naar het westen te kunnen. De leuze ‘Go west’ wordt in Amerika langzaam vervangen voor ‘pompen of verzuipen’.
