Kleine revolutie

Hoe ervaar je een bevalling als man? Ik zag heel duidelijk hoe zich iets radicaals in mijn leven aan het afspelen was, maar ik zag het wel van een soort afstand.
Mijn vriendin had hevige pijnen en ik begreep dat ik daar wat aan moest doen. Duik in je weeën heet een van haar boeken, ik had dat niet gelezen, maar ik dook hoe dan ook mee. ‘Je bent een duiker,’ zei ik, ‘houd je adem in en druk al die woede omlaag.’ De pijn moet tamelijk hels zijn geweest. Ook dat maakt het voor de man abstract. Dan is daar ineens een klein mensje dat negen maanden in productie is geweest. En zo gek is dat allemaal niet, het is er altijd al geweest, denk je dan. Je voelt haast hoe de geschiedenis schakelt, het begin van de rest van je leven. Een vriend van mij noemde het wel treffend een kleine revolutie. De oude statuten worden omver geworpen en de nieuwe wereldorde begint.

Memen

Colin McGinn schrijft op de Stone een interessant artikel over de taxonomie van ideeën. Hij maakt een onderscheid tussen dromen, thema’s en memen. Memen zijn ideeën die zich verspreiden als een virus.

“Memes are like computer viruses — they trade on the architecture of the system to insert themselves into the software. Once inside they can vary from mild mental nuisance to dangerous ideology. In some respects they work like a drug: They trigger reactions in our brains that take over our minds. That annoying jingle in your head is a meme playing with your brain chemistry. (Here I have paraphrased a concept originated by Richard Dawkins, who coined the term “meme.”)”

Nu wil hij twee andere type memen onderscheiden. We hebben dus de irritante jingles, maar er zijn bijvoorbeeld ook dromen die mensen over de hele wereld hebben. Er schijnen hele veel mensen te dromen over een extra ruimte in huis waarvan ze niet wisten dat die er was.

Dan hebben we thema’s. De memen kenmerken zich door niet rationele verspreiding. In tegenstelling tot wetenschappelijke argumenten, die moet je bewijzen. Maar memen verspreiden zich gewoon en blijven in je hoofd hangen met weerhaakjes. In tegenstelling tot de jingle, is een thema een memen met esthetische waarde. Hij noemt de vijfde symfonie van Beethoven. Allebei blijven ze in je hoofd, maar alleen bij het thema van Beethoven heb je er ook iets aan. Althans dat beweert Mcginn.

“Themes may spread from mind to mind in an epidemiological manner, even mutating as they spread, but the reason for their exponential spread is not the same as for memes. In the latter case it is brute susceptibility, but in the former case it is appreciation of merit. This is why we don’t resent the transmission of themes into our minds, while we do resent the insertion of memes. Theme transmission is genuine learning or improvement, but meme transmission involves no learning or improvement, merely mental infection.”

Nu is het dus de vraag welke ideeën behoren tot memen en welke tot thema’s. Kunnen we onderscheid maken tussen kitsch gedachtes die we na-apen en thema's die ons overtuigen door hun schoonheid of intrinsieke logica? Daar geeft Mcginn helaas geen antwoord op. Maar hij zegt wel dat dit de centrale vraag is van het beschaafde leven.

De man die wijn drinkt

De fietsenmaker bij ons om de hoek is een man die acuut chagrijnig word als je zijn winkel binnenkomt. Alsof je hem met een probleem opzadelt als je je band wilt laten plakken. Ik moet daar altijd wel een beetje om lachen, maar ik ga toch ook vaak naar de concurrent om die reden. Bij het puinruimen in de tuin zaterdag kwam ik een oude Batavus tegen. Omdat het toch Sinterklaasavond was besloot ik de Batavus cadeau te doen aan de chagrijnige fietsenmaker. Dit deed ik ook uit praktische overwegingen want het is letterlijk om de hoek.
Hij was erg verguld met de fiets. Niet dat hij lachte, maar hij zei dat ik maandag terug moest komen omdat hij dan een fles wijn voor me had.
‘Het wordt een rode Italiaanse wijn.’ Omdat hij zo specifiek was vroeg ik hem of hij ook in wijn handelde.
‘Dat niet, maar ik drink het graag en ik geloof ook wel dat ik verstand van heb.’

Dit hele gesprek werd weer gevoerd met een uitgestreken gezicht. Hij krijgt het gewoon niet voor elkaar het in een vriendelijke plooi te boetseren. Maar nu ben ik wel bereid hem dat te vergeven. Sterker nog; misschien is het ook wel een onderscheidende kwaliteit. Niet de blije en vriendelijke winkelier die je overal al hebt, maar de chagrijnige fietsenmaker met wie je voortdurend een klein beetje ruzie hebt. Ook ruzie is een vorm van affectie.  Maar vanaf maandag kunnen we het dan tenminste ook nog over wijn hebben. Ik zie de toekomst hoopvol tegemoet. 

cursus

Een vriend van mij heeft een beurs gekregen om in Northfield Minnesota aan een boek over Kierkegaard te schrijven. In de eerste week kreeg hij een cursus om verkrachtingen te leren herkennen. Het betrof een online ‘examen’. Er zijn namelijk nogal wat verkrachtingen in Northfield. Althans wel volgens hun definitie. Stel dat een vrouw seks heeft met een man en ze vond het achteraf toch niet helemaal prettig, dan kan ze alsnog aangifte doen. Bij iedere handeling dient de man te vragen of hij door mag gaan met waar hij mee bezig is. Zonder een expliciete ‘yes’ is hij in overtreding. Seks is een duister en soms onduidelijk spel van verleiding  en natuurlijk helemaal niet zo klinisch te benaderen. Mijn vriend zei dat hij die test maar had afgemaakt om geen onnodige verdenkingen op zich te laden. Verder krijgt hij foldertjes in de bus van de lokale bouwmarkt war ze ook mitrailleurs verkopen.

Nederwezen

Herman Vuijsje schrijft in de groene Amsterdammer over het Nederwezen. Onze God, de christelijke God van Nederland is een nederwezen stelt hij. Tien jaar geleden riepen Katholieken nog op om als Christen net zo religieus te worden als de moslims.

“De Belgische kardinaal Danneels prees de islam als ‘een tonicum dat de religieuze reflexen bevordert’. Doordat islamieten hun geloof ‘zonder complexen tonen’, verdwijnt ‘het taboe om godsdienstig te zijn’, meende hij. Ook kardinaal Simonis toonde zich jaloers op de vroomheid van moslims.”

Vuijsje zegt juist dat de islam moet leren van het Christendom. De God van Nederland is een nederwezen. Een God die een stukje met je mee loopt. Jezus waste de voeten van zijn discipelen. In de oudheid was dat zo ongeveer het toppunt van vernedering. Toch deed Jezus dit en dat maakte hem deemoedig. Zover zijn de Islamieten nog niet, om hun God te verkleinen, stelt Vuijsje. Hij halt Efshan Elian aan die beweert dat als de Islam wil overleven, dit betekent dat ze hun God minder verheven moeten maken, menselijker.
Het artikel van Vuijstje leest aardig weg en ik denk ook dat in veel opzichten de islam vriendelijker moet worden, maar in veel landen is dat toch ook zo. Er is denk ik een alledaagse islam waarbij die totale onderwerping met korreltje zout wordt genomen. Het moet wel leefbaar blijven. Vuijsje gebruikt ook een beetje een vals beeld om zijn punt te maken. Hij verwijst naar het knielen van de moslims en maakt daaruit op dat de moslim zichzelf in het stof werpt ten behoeve van de oppermachtige God. ‘Zoiets doen wij niet,’ zegt hij ook nog ergens. ‘We zijn dat niet meer gewend.’
Dit is natuurlijk een makkelijke, maar volstrekt onzinnige redenering. Het bidden van de moslim, is eerder een vorm van yoga voorgeschreven dor de traditie. Is de zonnegroet soms ook totale onderwerping ?

Stemmig

Een vriend van de buurjongen zat op de stoep. Ik kende hem wel en stelde voor ergens koffie te gaan drinken en op de buurjongen te wachten. Tijdens de koffie vertelde de jongen dat hij problemen heeft gehad. Hij was door een verkeerd vriendje diep in de drugswereld van Den Haag terechtgekomen. “Ik heb dingen gedaan waarvan ik nooit had kunnen dromen dat ik ze zou doen, maar ik deed het wel.’
Hij had onder meer al zijn antiek verkocht om met het geld te kunnen ‘scoren’.
Eerlijk gezegd klonk dat heerlijk decadent. Ik heb niet eens antiek, maar als ik het had, dan zou ik het ook op een dag willen verkopen om met dat geld drugs te kopen.
Nu woont hij in Rotterdam, min of meer op de vlucht voor de junkies. ‘Ik woon in een straat naast een kerk. Mijn huis heeft dezelfde glas in lood ramen en in de tuin zie ik de kerk en bomen. Het is heel stemmig en net alsof het gebouw je in de gaten houdt.'
‘Ben je echt van de drugs af?,’ wilde ik weten.
‘Ja, maar ik ben nog wel een beetje paranoia.’

Een rookgordijn rondom regulering wietteelt

Ik begrijp eigenlijk niet zo goed waarom rechtse politici tegen het reguleren van de wietteelt zijn. Zolang mensen elkaar niet iets aandoen, maar alleen zichzelf zou je toch niet moeten willen ingrijpen. De VVD was wel tegen het invoeren van de anti-rookwet in kleine cafés, maar vervolgens gaat het decriminaliseren van Wietteelt ze te ver. Waarom ? Argumenten dat het niet zou mogen van de VN heeft Gerard Spong allang ontkracht. Uruguay heeft dezelfde resoluties ondertekend en heeft wiet gelegaliseerd. Een echte liberaal zou volgens mij alles gewoon legaliseren, maar misschien leest niemand meer John Steward Mill. Ik ook niet, maar juist het minder complex maken van regelgeving is bij uitstek een liberaal gegeven. Ook de vrijheid om jezelf aan drugs te bezondigen trouwens.Het CDA vindt het waarschijnlijk verwerpelijk omdat ze vinden dat het geloof alleenrecht heeft op hallucinaties.
In America is drugs deels illegaal verklaart omdat het de politie bewegingsruimte geeft om grotere zaken aan te pakken, huiszoekingen te doen, vingerprints af te nemen. Misschien speelt zoiets ook hier wel een rol. Het geeft justitie een stok om mee te slaan en zelfs bestaansrecht. Een andere goede reden is er ten slotte niet.

Therapeutische architectuur

Op Failed Architecture staat een interessant stuk van Maarten Overdijk over de belangrijkste vertegenwoordiger van de Stijl in Noord America: Richard Neutra. Het was zijn doel om door middel van architectuur het mentale interieur van haar bewoners open te breken. Zijn obscure combinatie van architectuur en psychologie vond gretig aftrek in Californië, met name bij de mensen die werkzaam waren in de film industrie. Hij maakte lange wandelingen met zijn cliënten om de energie van een bepaalde plek te testen voordat het huis werd gebouwd. Dat gebeurde dan vaak ‘s nachts bij volle maan.

‘Transparency is a common trope in modernism. Yet in Neutra’s hands it is not so much a symbol of spatial hygiene, but rather of the open, seamless connection with the environment.’

Maar die openheid, het gevoel binnen buiten te zijn en omgekeerd, werkte helemaal niet therapeutisch volgens Overdijk. Wie in een Neutra huis woont is constant bezig met de vraag hoe hij een ruimte voor zichzelf kan creëren zonder deel uit te maken van de levenssfeer van de buren.De dreigende buitenwereld die constant van alle kanten op je afkomt. Hoe kan dat ooit prettig zijn om in te wonen? We willen een dokere grote, geen kosmische energie. 

Slaven in ambassades Den Haag

Een vriendin van mij, werkzaam bij de ambassade van Ecuador, moest het nichtje van de ambassadrice vermaken. Dat meisje was alleen maar bezig met feesten en drugsgebruik, maar ze moest wel bij die vriendin slapen. Buitenlandse ambassades in Den Haag staan erom bekend dat ze hun personeel uitbuiten. Althans voor ons is het uitbuiten, voor die buitenlandse ambassade is het normaal. Je laat je personeel gewoon ook privé klusjes opknappen. Als ambassadeur heb je bijna een koninklijke status, althans wel als je uit Ecuador komt. Nu wil de stad hier wat aan gaan doen. Het lijkt me nog een hele uitdaging want ambassadeurs zijn niet alleen kleine koninkjes en koninginnen, die ambassade is ook een soort koninkrijkje.

Overwin jezelf

De schrijfster Annelies Verbeke vertelde vandaag in de Volkskrant over haar Afrikaanse vriend. Die heeft kort geleden, nog voor de aanslagen in Parijs, eindelijk een baan kunnen bemachtigen. De man die hem aannam zei: ‘We wilden je eigenlijk niet aannemen vanwege je naam, maar toen dacht ik bij mezelf dat we daar misschien toch eens overheen moeten stappen.’
In het betoog van Annelies Verbeke kan dit gelezen worden als een aanklacht tegen racisme en ze zal misschien gelijk hebben dat het een paar dagen na de aanslag niet meer was gelukt om die baan te krijgen. Toch vond ik de uitspraak van deze man opmerkelijk. Het getuigt van een grenzeloos gebrek aan sociale vaardigheden. Hij zegt eigenlijk dat hij van nature een racist is, maar dat hij zichzelf heeft gecorrigeerd.Dat zouden meer mensen moeten doen. Er is racisme, maar misschien gaat het stapje voor stapje vooruit.

Robot levert maatwerk

Misschien gaan we toch nog een revolutie meemaken op het vlak van ontwerp en product gebruik. Vandaag las ik in de Volkskrant over het eerste huis dat is ontworpen door robots (bureau RAP). Je stopt wat parameters (beschikbaar aantal vierkante meters, de gewenste indeling, constructieprincipe etc.) in een ontwerpprogramma en die geeft de instructies aan een zaagrobot. In dit geval zijn de houten platen op de meest economische manier uitgefreesd en door de architecten zelf in elkaar geschroefd. De winst die hier wordt behaald is enerzijds dat het heel duurzaam is omdat er bijna geen afval bij komt kijken en de architect is weer heer en meester over het bouwproces. Hij heeft invloed op de kleinste details.  De Tegenlicht uitzending met Thomas Rau liet ook iets zien dat een revolutie teweeg gaat brengen op het gebied van het gebruik van spullen en het idee van bezit. Hij heeft het idee om de fabrikant met het falen van haar eigen producten op te zadelen. ‘De consument wil licht,’ zegt Rau,’ laat hem dan ook voor licht betalen.’ Phillips ging aan de slag met deze opdracht en kwam met een lamp aanzetten die heel zuinig was. De architect Rau wilde namelijk ook geen energierekening meer betalen, maar licht inhuren en verder nergens meer over na willen denken. Je koopt dus ook de service voor lamp vervanging erbij. Maar dit kan met alles. Van koelkasten tot auto’s. Het creëert een hele andere prikkel voor producenten en kan wel eens het antwoord zijn op de wegwerpmaatschappij. Producten zullen zo gemaakt worden dat je ze makkelijk kan recyclen. Robots zullen op al deze vlakken een belangrijke rol gaan spelen.

Youth

Een film is in de eerste plaats een beeldverhaal, dat klinkt als een open deur, maar het is Paolo Sorrentino die je daar als geen ander aan weet te herinneren. Zijn laatste film Youth is geschoten in Zwitserland en zit weer vol verstilde beelden van hotelverveling en lichamelijkheid. Hotels zijn goede locaties om mensen te bekijken en daarom zijn het ook goede locaties voor films. We kijken naar de vriendschap van twee oude mannen. De dochter van de een vraagt zich verwonderd af waarom haar vader niet aan zijn vriend had verteld dat hij door de koningin van Engeland was uitgenodigd, maar dat hij de uitnodiging had geweigerd. ‘Vreemde vriendschap hebben jullie,’ zegt de dochter. ‘We hebben juist een goede vriendschap,’ zegt de man,’ we vertellen elkaar alleen de goede dingen.’
Er wordt niet zomaar wat gebabbeld in Sorrentino films. Iedere zin wordt uitgesproken alsof de acteur in het theater staat. 

Liftvermoming

Zie hier de magie van de lift. Ik vond deze foto’s op Buildingblog. Een lift is misschien wel de belangrijkste uitvinding voor het ontstaan van de moderne stad. De lift heeft New York mogelijk gemaakt en New York is de moeder aller metropolissen. Toch is dit weer een hele nieuwe verschijningsvorm van de lift. Een buitenlift die eruit ziet als een schoorsteen en vanwege de soort baksteen niet opvalt in de omgeving. Hier zie je hoe technologie ook supplementair kan zijn aan het functioneren van oude dorpskernen. Kijk hier op de website van de architect. 

Maasbree en de seksrabbijn

Ik moest voor research naar Maasbree, een dorp tien kilometer van Venlo. Op de ov fiets reed ik door het Limburger boerenland. Nooit gedacht nog eens in Maasbree te komen. Dat is het mooie van research; je komt nog eens ergens. Ik wilde weten waar een bepaald personage ondergedoken had gezeten. Via via is zijn onderduikverslag mij in de schoot geworpen. Het laat me niet meer los. Nu wil ik alles van hem weten. Althans dat maak ik mezelf wijs, misschien wilde ik eigenlijk gewoon eens in Maasbree kijken. Een medewerker van de lokale bieb bracht me in contact met mensen die meer over onderduikers wisten. Zo kwam het balletje aan het rollen. Op de terugweg naar Venlo kwam ik langs de Breerbronne,  een vakantiepark waarvan me de naam enigszins bekend voorkwam. Na enig gepeins wist ik het weer; dit was het bungalow park waar rabbi Eliezer Berland, alias de seksrabbijn, twee maanden had gezeten. Of althans zijn volgers. De seksrabbijn was ook een soort onderduiker, maar dan van een andere orde. Ik trof toevallig de eigenaresse bij de receptie van het park. ‘Die mensen laten je voortdurend weten dat je een minderwaardig onderkruipsel bent,' zei ze over de Orthodoxe joden,'zij staan ten slotte het dichtste bij God van ons allemaal. ‘
Ze had de seksrabbijn ook wel eens gezien. De goegemeente rende kilometers achter zijn auto aan en hij reist altijd met honderden boeken omdat hij aan een stuk door leest. Of de aantijgingen van seksueel misbruik vanuit Israel waar zijn weet ik niet, maar bij zijn volgers brengt hij toch een aan erotiek grenzende bezetenheid teweeg.

Eenzame koffer

In Leiden, waar ik vandaag moest zijn, staat een merkwaardig monument ter nagedachtenis aan de deportaties van joden tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het bestaat uit zes koffers gemaakt van natuursteen verspreid door de stad. Op Wikipedia staan mooie foto’s van de koffers, maar in werkelijkheid gaat het om buitengewoon onopvallende en terloopse objecten waarvan je soms net een glimp opvangt achter een auto. Iemand die er niet naar opzoek is, zou kunnen denken dat het om een laag uitgevallen elektriciteitskastje gaat. Wie beter kijkt ziet wel degelijk een koffer met een handvat en slotjes. Als hedendaagse reiziger die regelmatig op Schiphol te vinden is, kreeg ik een vaag gevoel van onbehagen bij de onbeheerde koffer. Moest er niet iemand gewaarschuwd worden? 

De architect is een schaapshond

Ik las laatst een interessant artikel over het Noorse architectenbureau Snøhetta.
Zij hebben onder andere Times Square in New York opnieuw vormgegeven. In het artikel dat verscheen in de New Yorker, komt een van de partners, Craig Dyker, aan het woord. Hij vertelt over een vriend die een schaapshond heeft en telkens op feestjes de gasten bijeen drijft. Met kleine tikjes tegen enkels en knieën, krijgt hij ze in beweging. Aan het einde van het feestje staat iedereen in dezelfde hoek. Het mooie is dat de hond niet alleen blij is, maar dat de mensen het helemaal niet in de gaten hebben dat dit gebeurt. Dykers vindt dat de architect de schaapshond op het feestje moet zijn. Architectuur is een vorm van zachte dwang, zonder dat je het door hebt. Dykers heeft een broer die een hersenbeschadiging heeft opgelopen en nu geen geheugen meer heeft. Telkens als hij een ruimte inloopt is dat aslof het de eerste keer is. De architect  zet zijn broer in om gebouwen te testen op hun functionaliteit. ' So I watch him him, and try to understand what clues he's using to move through unfamiliar surroundings.' 

Oorlog of niet ?

Brein achter aanslagen gesneuveld in Saint Denis, lees ik in de Volkskrant. Gesneuveld is een interessante woordkeuze hier. Het lijkt erop dat we terroristen toch als serieuze strijders beschouwen. Majoor Niels Roelen schrijft in de NRC dat we dat ook zeker moeten doen omdat we hier te maken hebben met een vijand die een nieuwe standaard stelt wat oorlog voeren betreft. De aanslagen in Parijs maken deel uit van een gerichte tactiek.  We zullen volgens hem moeten reageren en de juiste middelen beschikbaar stellen zoals Poetin ook doet. ‘Doen we dat niet, dan is het een oorlog van retoriek gevoerd door presidenten, terreurexperts en boze, bange en verontwaardigde mensen die hopen dat WOIII overwaait.’
Staat hier nou dat we midden in de derde wereldoorlog zitten? Of dat die er wellicht aan zit te komen? Ik snap dat het Roelen's eigen belang is dat er meer geld naar defensie gaat, maar IS is Hitler niet en bovendien is de opmars van de terreurgroep ook aardig gestuit. De Koerden bijvoorbeeld houden prima stand. Zonder grondtroepen zal het kalifaat niet opgerold kunnen worden, maar zelfs dan is het een strijd van lange adem. We moeten misschien wel af van het idee dat er zoiets als een snelle permanente oplossing bestaat voor dit probleem. Ook moeten we af van het exporteren van democratie zoals Amerika jarenlang gedaan heeft. 

Sketches of Siberia

'Het corporate Woord van het jaar is dankbaar,' zei een meisje tegen haar vriendinnen op het pondje naar Amsterdam Noord. ‘Alles was de afgelopen tijd dankbaar zus dankbaar zo. Ik ben zo dankbaar dat ik aan dit project mag werken.’ Haar vriendinnen waren niet per se overtuigd. 'Bij ons zeggen ze de hele tijd dat dit of dat hoog over is,' zei een van hen. Ik was op weg naar Eye waar ik Sketches of Siberia ging bekijken. Dat is een film van Ben van Lieshout waar het woord zo goed als afwezig is, corporate of niet.
Er werd wel gezongen, zo nu en dan, maar dat kon de desolaatheid van het landschap niet wegnemen. Het is waarschijnlijk de eerste film over Siberia waar geen sneeuw in voorkomt. Er was wel veel modder en miezer regen. Een landschap waar hoe dan ook niet veel in gesproken wordt. Er waren wel vreemde machines die met veel lawaai zand en erts van de bodem van de rivier schrapen. 

Rare geluiden

Al geruime tijd horen mensen in de Tuinbouwstraat in Groningen een vreemd geluid. Er wordt gesproken over trompetgeschal of zelfs een scheepshoorn. We zijn er vandaag op afgegaan want de mensen willen antwoorden. Bijna niemand wilde ons binnenlaten om metingen te doen. Pas als je metingen doet kun je antwoorden formuleren en die antwoorden nemen de angst weg. Men vertrouwde het niet, men is al te ver heen. Nog even en die mensen doen zichzelf nog iets aan. Help deze mensen en bied u aan als buddy om de pijn te verzachten. Belt u gerust aan en lok ze met een smoes naar buiten. Dat het hier om een serieus probleem gaat blijkt wel uit het feit dat over de hele wereld mensen ditzelfde vreemde geluid horen.

De Veiligheidsfictie

Natuurlijk, met Parijs in het achterhoofd, wordt er direct weer gesproken over het verbeteren van de wijze waarop veiligheidsorganisaties samenwerken. Die moeten meer informatie gaan uitwisselen. Het is een logische en menselijke reactie op deze misdaden. We moeten nu echt iets doen, denken we. De vraag is of het gaat werken. Het is bijna onmogelijk om iets te doen tegen terrorisme. De terroristen van Charly Hebdo waren ten slotte ook al in beeld, maar ze deden een hele tijd niks bijzonders. Je weet gewoon niet of en wanneer ze iets gaan doen. Je kan niet iedereen in de gaten houden. Of laat ik het anders zeggen; dat moet je niet willen. Moet je alle alle wetgeving die bedoeld is om je te beschermen tegen de overheid, maar meteen in de prullenbak gooien?  Dit is wat europarlementariër Jeroen Lenaers van het CDA vanmorgen suggereerde op radio 1. Hij zegt erbij dat hij echt niet begrijpt dat PvdA en Groenlinks hier op tegen zijn. Ze zouden zich volgens hem moeten schamen. Dat is juist heel goed te begrijpen, je kan in dit soort situaties nou eenmaal niet op je gevoel afgaan. De maatregelen werken niet tegen terrorisme, maar hebben wel een hoop nadelen voor ons als burgers van een vrije samenleving. Een Big Brother samenleving gaat niets veranderen aan terrorisme. Op koninginnedag 2009 reed een gestoorde idioot in Apeldoorn met zijn auto op een groep mensen in met acht doden tot gevolg. Een auto is ook een wapen. 
Dan Carlin zegt op zijn podcast common sense dat de Nazi’s tijdens de Tweede Wereldoorlog niet eens de partizanen (terroristen in hun ogen) op de Balkan onder controle kregen. De Nazi’s waren niet kinderachtig als het om verregaande veiligheidsmaatregelen ging, integendeel. Toch lukte het ze niet dit terrorisme onder controle te krijgen. Moeten wij dan ook maar een soort nazi’s worden met het risico dat het toch niet gaat werken? Zo’n systeem kan zich op den duur makkelijk tegen de eigen burgers keren. Zo realistisch moeten we gewoon zijn. Kijk naar de Nazi's.

Acceleratie

Gates is op een lobby campagne tegen klimaatverandering. Hij wil innovatie onnatuurlijk opvoeren zoals ook tijdens de Tweede Wereldoorlog dingen werden uitgevonden onder hoge druk. Denk aan de atoombom. Hij wil de regering erbij betrekken. Daar reageerde veel mensen op. Meteen werd gesuggereerd dat Gates een socialist zou zijn. Hij beweerde dat de markt het nou eenmaal niet oppakt omdat er geen fortuin te winnen is. Ik denk dat hij gelijk heeft. Als we oplossingen willen hebben voor 2050 moet je nu je inzet verdubbelen en dat initiatief moet komen van de Amerikaanse en Chinese regeringen. Gates hoopt dat door ontwikkelingen in deze landen de innovatieve (klimaatvriendelijke) technologie goedkoop genoeg wordt om over de hele wereld toe te passen.

Meer lassers minder filosofen

'We hebben behoefte aan meer lassers en minder filosofen,’ zei Republikeins presidentskandidaat Marco Rubio. Hier moest filosoof Simon Critchley wel op reageren. Hij komt namelijk uit een arbeidersfamilie en zijn vader was een lasser. Hij heeft die keuze tussen lassen en filosoferen ooit echt moeten maken. Hij schrijft er een goed stuk over op de Stone. Je hebt niet zoveel aan filosofen want ze maken niks. Dat klopt op zich wel maar die filosofen komen vaak ook ergens vandaan. Het zijn niet per se de liberale geprivilegieerde types die Rubio in zijn hoofd heeft. Soms hebben filosofen een arbeidersachtergrond. Denk aan Mike Davis, een vrachtwagenchauffeur. Het is dus niet per se zo dat er tussen lassers en filosofen een enorme klassen-kloof gaapt. Je hebt niks aan filosofen, maar dat is niet zo erg volgens Critchley want ze kunnen wel heel goed lezen en analyseren. Mensen als Rubio zeggen dat we meer behoefte hebben aan lassers, de vraag is echter wat hij bedoelt met ‘behoefte’. Om die vraag te beantwoorden hebben we weer een filosoof nodig.

Revolutionaire kruiwagen

Nog een laatste bericht over technologie dat ik tegenkwam op Lowtech magazine de blog van Kris de Decker. De Chinese kruiwagen. Het is een geniaal ontwerp van een kruiwagen dat gebruik kan maken van windenergie en een mobiliteitsrevolutie betekende in het verre Oosten. Het laat goed zien dat snelheid relatief is en dat een maatschappij zich prima kan ontwikkelingen met slimme lowtech oplossingen. Lees het verhaal hier nog even na, het is fascinerend. 

Activisme

Sinds vandaag weet ik het zeker. Bij Border sessions gaat het om debunking van de technologie mythe. Vandaag hoorde ik de beroemde science fiction schrijver Bruce Sterling zeggen dat de toekomst de verbrandingsmotor is. Of te wel kolen. Gisteren zei dat ook al. Er zijn nog nooit zoveel kolen uit de grond gehaald als vandaag de dag. 300 miljoen kuub exporteert Australië per jaar. Sterling sprak ook over zijn laatste publicatie, een anthologie van de hedendaagse science fiction. Twelve tomorrows, heet het. Maar nummer twaalf mist. Het gaat om Fedor Berezin. Hij had een verhaal geschreven, maar het kon niet gepubliceerd worden omdat hij tijdens de Oekrainse crisis aan de zijde van de pro Russische rebellen meevocht. Hij staat op een zwarte lijst. Op de een of andere manier vind ik deze vermenging met fictie en politiek activisme typisch' Russisch. 

Technologie mythologie

Border Sessions is een lezingenreeks over technologie en samenleving. Het festival leek erop gericht om misverstanden over technologie weg te nemen. Er was geen pessimisme maar ook geen irritant optimisme als het gaat over sustainability. Dougald Hine zei zelfs dat sustainability niet voor niets het woord sustain in zich heeft en dat gaat dus heel erg over het vasthouden aan iets. Het heilig verklaren van een bepaald beeld van de toekomst. Milieu activisme als religie. Kris de Decker van Lowtech magazine zei dat de consument eigenlijk gerustgesteld wordt. Er wordt gezegd dat we eigenlijk niets hoeven te veranderen, maar dat alleen de energiebron anders wordt (wind en zonne-energie). Maar het is juist wel belangrijk om iets te veranderen. Als je heel Nederland van zonne-energie wil voorzien heb je twee keer Nederland nodig aan oppervlakte. In essentie zegt hij dat als we natuurlijke energie willen gebruiken we minder energie moeten gaan nuttigen. David Edgerton vertelde in zijn lezing over het voortdurende verkeerde beeld at we hebben van technologie. De wehrmacht kennen we van de pantser en de Tiger tanks. In de campagne naar Rusland zette hij echter een half miljoen paarden in. Dat zijn veel meer paarden dan Napoleon gebruikte tijdens zijn Russische campagne. Het paard was belangrijker voor de Duitsers dan de V2 raketten zei Edgerten. Hij zat sowieso vol met schitterende oneliners:’ Tech-gurus want to make us as ignorant about the future as themselves.’

Oude talen redden de wereld

Engelse wetenschappers hebben een medicijn gevonden dat de antibiotica resistente stafylokokken bacteriën kunnen doden. In het medicijn zit knoflook en wijn en is duizend jaar oud. Het blijkt dat in de middeleeuwen mensen een zalfje hadden ontwikkeld tegen oogontsteking. Een ontsteking die in feite een stafylokokken ontsteking moet zijn geweest. Het probleem met antibiotica is dat de bacteriën iedere keer weer resistent worden. Maar blijkbaar, als je er genoeg tijd overheen laat gaan, dan vergeet die bacterie dat weer en kan je het medicijn opnieuw gebruiken.
Als dit zo is dan kan dat een interessant argument opleveren om kleine talen studies weer in ere te herstellen. Of zelfs dode talen. Oud Arabisch, Chinees, Grieks. Het verleden is een databank geworden voor oude antibiotica die weer opnieuw gebruikt kan worden.

Dag van de uitvinders

Vandaag is het uitvinders dag, of de dag van de uitvinders. De dag is niet toevallig vastgesteld op de verjaardag van actrice en uitvinder Hedy Lamarr die met haar uitvinding van Frequency hopping aan het begin van de Wi-Fi technologie stond. Eén van haar eerste rollen was in de Tsjechische film 'Ecstasy' uit 1933. De film was in die tijd ophefmakend omdat Lamarr hierin het eerste vrouwelijke orgasme uitbeeldt in een niet-pornografische film. De film werd in heel wat landen in de ban gedaan. Leuk natuurlijk dat het Wi-fi netwerk vandaag de dag best veel gebruikt wordt om nou juist dat soort content op te zoeken.

The Lobster

Sociale experimenten leveren interessante verhalen op. Wie kan zich niet de Spartanen herinneren? Ze spraken weinig, maar vochten des te meer. Het woord laconiek schijnt van de Spartanen afkomstig te zijn. Ze werden namelijk ook wel aangeduid als de laconians. Onlangs zag ik The Lobster en u raadt het al; een film over een extreem sociaal experiment. Er is iets aan de hand met de regels omtrent menselijke relaties. Het eerste wat je merkt is de manier van praten. Een complimentje over iemands mooie haar wordt beantwoordt met: ‘I know’. Dat is niet arrogant, het is een constatering van een eigenschap waar ze mee te dealen heeft. De hoofdpersoon die het complimentje geeft zegt eigenlijk: ’Ik heb ook mooi haar en dus zijn we een match.’ Het is verboden om single te zijn en je kan geen relaties baseren op een leugen. Het meisje analyseert het haar van de hoofdpersoon en constateert dat diens haar niet echt dik genoeg is,
Wie per ongeluk single wordt, moet onmiddellijk naar een kuuroord het Hotel geheten en heeft 45 dagen om een partner te vinden. Alleen mensen met bepaalde overeenkomsten kunnen met elkaar samen zijn. Wie niet binnen 45 dagen een geschikte partner vindt veranderd in een dier. De meeste mensen kiezen ervoor om in een hond te veranderen, dat is de reden dat er zoveel honden zijn.

Er is ook nog een soort losgeslagen guerrilla groep van singles die in het bos wonen. Zij zijn op hun beurt weer net zo radicaal als de stedelingen waar je per se samen moet zijn. De singles zetten zware straffen in om flirten of erotisch contact te ontmoedigen. Hun terroristische aanslagen bestaan eruit om huwelijken kapot te maken.

Het conceptuele karakter van de film doet af en toe wat geforceerd aan en soms had ik het gevoel naar een boekverfilming te kijken, wat het niet is. Dat komt een beetje door de emotieloze toon waarop de acteurs spreken. Het is alsof ze een theatertekst opzeggen. De International movie database geeft de film een 7,7 en dat klopt wel ongeveer.

Veiling

Vandaag was ik bij een fundraiser voor Nicaragua in een kookstudio in Haren. Het was om de zestigste verjaardag van een vriendin te vieren. Iedereen moest een zelfgemaakt kunstwerk inbrengen voor de veiling, zulke veilingen zijn wel grappig, zeker als je met mensen bent die elkaar min of meer kennen. Vorige week was ik bij de wedrennen in Den Haag, maar dit is net zoiets. Je raakt in een roes en je blijft over de ander heen bieden, gewoon omdat je niet wil verliezen. Overigens is het leuk dat dit geld naar een Nicaragua gaat maar dat is niet per se de reden dat je hier gemakkelijker geld uitgeeft dan in een winkel. Het komt eerder door het podium waar je even op staat. Iedereen kijkt naar je. Een vriend van mij heeft 240 euro voor een schilderij neergelegd van een levensgroot geschilderd kind. Ik ben benieuwd hoe hij zich morgen voelt, maar hij kan zich altijd nog troosten met de gedachte dat het geld naar Nicaragua gaat.

Son of Saul

Een fabriek. Dat is waar je naar zit te kijken in de film Son of Saul. De dwangarbeiders moeten stukken verslepen. Zo worden de vergaste mensen genoemd die het sondercommando naar de gaskamer brengt. Het is afschuwelijk, maar niet zo afschuwelijk als je verwacht. Dat komt omdat we bijna in het hoofd van hoofdpersoon Saul zitten. Hij maakt deel uit van dat sondercommando die al een paar maanden dit werk heeft moeten doen. Als je dit werk doet, dan zie je inderdaad alleen nog maar 'stukken' die versleept moeten worden. Anders word je gek.Saul doet alles op de automatische piloot. Er wordt nauwelijks uitgezoomd. De omgeving is meestal wazig. Als hij een levend jongetje vindt in de gaskamer die alsnog wordt omgebracht besluit hij dat dit kind een begrafenis verdient. Hij gaat opzoek naar een rabbi. Zo neemt hij het publiek mee het hele kamp door. Ik kreeg het vermoeden dat deze film het dichtst bij de 'echte' kampervaring komt. De film zit ergens tussen Schindlers List van Spielberg en Shoa van Lanzmann in. De eerste heeft teveel tekst en teveel drama, de tweede is te verstild en te esthetisch en duurt te lang (9 uur).

Seksuele bevrijders

Over honderden jaren worden de Nazi’s waarschijnlijk niet meer gezien als de intens slechte mensen zoals we ze nu zien. Ze deden erge dingen, maar voor twintigste eeuwse standaarden was het niet helemaal ongebruikelijk wat ze deden. Anderen deden het ook, alleen bevonden de Nazi’s zich aan het ene uiterste van de schaal aan gruweldaden. Nu al zie je dat er andere perspectieven mogelijk zijn. Zo kunnen we de Wehrmacht misschien wel ziet als de voorlopers van de Hippies, althans als het om de seksuele moraal gaat. De Duisters waren in zekere zin seksuele bevrijders als ik historica Laura Fahnenbruck mag geloven. Het werd vanuit het hoofdcommando aangemoedigd om seksuele relaties aan te gaan met de Nederlandse vrouwen. Condooms waren gratis en de soldaten werden regelmatige op geslachtsziektes gecontroleerd.
Nederlandse vrouwen die op Duitse soldaten vielen konden daar bovendien niet zo gek veel aan doen. Het uniform was simpelweg onweerstaanbaar.

Killer robots

Jan Gruiters en Miriam Struyk van de vredesorganisatie PAX pleiten voor ene verbod op killer robots. In het NRC pleiten ze voor een verbod op de ontwikkeling van deze machines die op een anonieme manier kunnen doden. De argumentatie is helder en bekend; je stuurt makkelijker een machine in de strijd dan een soldaat en dus zal je met killer robots meer doden en meer oorlogen hebben. Opvallend is dat de schrijvers van het stuk ook de atoombom aanhalen als voorbeeld van een wapen dat wel geproduceerd is maar achteraf niet beheersbaar is gebleken. In 2006 schreef de oorlogshistoricus Martin van Creveld al dat de atoombom de wereld juist veiliger heeft gemaakt.
De angst dat terroristen een bom kunnen maken is volgens hem niet gerechtvaardigd.
‘Dit is om twee redenen onzinnig. Ten eerste is geen land van plan terroristen te helpen een bom te vervaardigen, om de zeer goede reden dat het daarmee zichzelf aan die terroristen zou uitleveren.’
Een verbod op killer robots lijkt me onzinnig. Er bestaat bijna geen voorbeeld van wetgeving dat instaat is geweest technologische ontwikkeling tegen te gaan. We kunnen hooguit hopen dat het goed afloopt. En waarom niet? We kunnen de killerrobots ook tegen elkaar laten vechten, dan hoeven er helemaal geen mensen meer dood in een oorlog.

Op de Pier

En klein dik Haags mannetje sprong van de toren. Eigenlijk zag het er niet uit. Een pop bungelend aan een touwtje. Ik denk dat het hangen van mensen om die reden ook iets lullige heeft; je hangt daar letterlijk te drogen. Ik vroeg hem hoe het was. Hij reageerde enthousiast:’Je moet het meteen doen, ik vond het enger dan parachutespringen.’
Ik ben met de lieve G nog even de toren opgegaan. We sprongen niet maar we keken. Met het weer van vandaag is Scheveningen toch best mooi. Het Kurhaus en de gebouwen rondom werden geaaid door het roze avondlicht. Aan de andere kant zagen we dat de duinen juist in een blauwe gloed waren gehuld beneden ons strekte het diepe indigo van de zee zich uit. Eventjes voelde ik een aanvechting om toch ook te springen, maar toen herinnerde ik mij, net op tijd, hoe dat er uitziet. Als een pop aan een touw. Daarom heb ik toch maar weer gewoon de trap genomen. Kijken is soms genoeg.

Drafbaan

Met een vriend ging ik naar de paardenraces. Ik ren regelmatig langs Duindigt en telkens stel ik me voor hoe ik daar sta, met pen en gokformulier in de aanslag. Vandaag was het zover. Het was een mooie dag voor de wedrennen. De baan ligt op een voormalig landgoed en tussen de bossen. De tribune-gebouwen stammen uit de jaren zestig. Het voelde een beetje alsof we een stam waren die de oude gebouwen van een voorbije civilisatie opnieuw in gebruik hadden genomen. De faciliteiten en de hoeveelheid bankjes waren voorzien op duizenden mensen. We waren er nu met hooguit tweehonderd, denk ik. Ik sprak een man die vertelde dat het vroeger zo druk was omdat wedrennen het enige was wat je mocht doen op zondag. Voetballen mocht niet, wedrennen wel. De middenstand kwam hier, vertelde hij, maar ook alle prostituees. Die gingen namelijk niet naar de kerk, maar dit vonden ze een leuk dagje uit. Er waren ook allerlei barretjes en restaurants. Het staat nu allemaal leeg. Over veertien dagen wordt misschien wel de laatste wedren hier gereden. Het schijnt financieel niet zo goed te gaan.
Dat zou jammer zijn, want ons ging het financieel juist voor de wind. We hebben bescheiden ingezet maar toch drie keer gewonnen. Een gratis dagje uit.

Fascinatie voor het putje

Gisteren was er een opening bij het GEM, toute cultureel Den Haag was weer aanwezig. Ik sprak een meisje die me vertelde over haar werk in de thuiszorg als wijkverpleger. De figuren die ze tegenkwam waren tamelijk extreem. Mensen die zich een jaar niet hadden gewassen bijvoorbeeld of een stapel-tic hadden; ze kochten extreme hoeveelheden huishoudelijke spullen. Doosjes met tissues opgestapeld tot het plafond. Ze vertelde over een man met een beenwond die alleen maar witbrood en eieren at. De buren hadden gebeld dat ze het bot van zijn scheenbeen zagen. Ik kreeg de indruk dat het meisje er een soort fascinatie voor had. Hierin gaf ze me onmiddellijk gelijk. Ze vertelde dat haar opa en oma van moeders en vaderskant waren omgekomen in Auschwitz. 'Mijn vader maakte er een punt van dit op jonge leeftijd aan mij te vertellen. Het werd een fascinatie en een obsessie. De mensen die er het slechtst aan toe zijn wil ik helpen.’
Nu is ze manager in de zorg en eigenlijk krijgt ze daar helemaal geen energie aan. ‘Er zijn dagen dat ik met weemoed terugdenk aan de ongewassen bilnaad van de man die zich al een jaar niet had schoongemaakt.’ Het was een bijzonder aangename avond in het GEM.

Verantwoording

Het hele juridische aspect van de uitschakeling van Osama Bin Laden is tot nu toe nauwelijks besproken geweest. Er schijnen vier juristen te hebben gewerkt aan de inkadering van het wettelijk kunnen doden van dit ' target'. Dat blijft me fascineren aan de juridische wetenschap en ook het belang dat eraan wordt gehecht. Ik lees in het fantastische boek 'conquistador' over Hernan Cortez in Mexico hoe hij ook alles wat hij deed meteen juridisch liet vastleggen. Hij wist dat hij ooit verantwoording moest gaan afleggen over zijn daden. Hij handelde namelijk in naam van de koning zonder van die koning opdracht te hebben gekregen.
Strikt gezien was de oorlog tegen Mexico 'het neerslaan van een opstand door een aan de Kroon onderworpen volk'. Zo ongeveer gingen ook de advocaten van Obama te werk. Het was natuurlijk lastig om Pakistan binnen te vallen. Daarom werden er juridische clausules bedacht om dit te omzeilen. Ze konden het toch doen omdat Pakistan niet instaat zou zijn om het gevaar dat ze binnen hun landsgrenzen hadden, zefstandig uit te schakelen. Het is nog nooit eerder vertoond; op deze manier het luchtruim van een ander land schenden om een gevaar uit te schakelen. De advocaten gingen toch akkoord met deze optie uit angst dat de paikistani Bin Laden zouden tippen. Het is fascinerend hoeveel juridisch werk er nog gaat zitten in zo'n operatie . Daarin verschilt waarschijnlijk de dictatuur van de democratie. De dictatuur laat het papierwerk achterwege. De democratie is geobsedeerd met verantwoording afleggen.

Hitte

Sommige steden in het Midden Oosten zijn aan het einde van de eeuw te heet om in te wonen. Dat is gemeten op basis van de wet-bulb temperatuur. Er wordt in tegenstelling tot andere meetmethodes dus wel rekening gehouden met vochtigheid. Eeerder deden ze dat niet, maar vochtigheid is een belangrijk element. Een Turkse sauna mag niet heter worden dan veertig graden want het is daar zo vochtig dat het lichaam bij hogere temperaturen niet meer afkoelt. Een droge Finse sauna mag veel heter worden, het lichaam produceert genoeg zweet om af te koelen.
Ironisch natuurlijk dat de opwarming van de aarde door het verbranden van fossiele brandstoffen juist het sterkste voelbaar wordt op de plek waar die fossiele brandstoffen vandaan komen; het Midden Oosten.

Vegan fascisme

Vandaag heb ik een bijdrage geleverd aan een workshop over de vraag welke positieve omgevingswaarden er in de nationale omgevingsvisie moeten landen om gezondheid te bevorderen. Interessant natuurlijk dat nu net door de WHO is bepaald dat vlees op dezelfde lijst is komen staan als asbest wat betreft gevaar voor de volksgezondheid. Mits je er teveel van binnenkrijgt uiteraard. Niet iedereen had dat gelezen want op het station Rotterdam bij de metro waren vanmorgen de worstjes al in trek, toen ik er ‘s avonds weer langs kwam waren er nog veel meer mensen worstjes aan het bestellen. Tijdens de lunch op de bijeenkomst hadden mensen het wel gehoord en zowaar; niemand raakte het vlees aan. behalve iemand die net gestopt was met roken. Als je een gezondere stad wilt, moet die worstjes kraam dan eigenlijk ook niet weg? Maar hoe ver ga je in dat gezondheidsbeleid? Is het geen basisrecht om ongezond gedrag te vertonen? Misschien niet. Het kost de samenleving ten slotte een hoop geld als mensen zich te buiten gaan aan ene ongezonde leefwijze. Het ziekenhuis wordt bevolkt door mensen die willens en wetens blijven doorroken, eten of drinken. Misschien gaan we richting een samenleving waarin dat allemaal niet meer zo vanzelfsprekend getolereerd wordt en krijgt de patatkraam net als een pakje sigaretten een waarschuwing; bestrijd de overbvolking neem nog een frikandal

Cane

Een vriend wees me op het bericht dat in het Indonesische Atjeh homo’s tegenwoordig worden gestraft met een bamboe ‘cane’. Dat herinnert me aan een bezoek aan de seksshop Lef aan de Rotterdamse Schieweg. Omdat ik nieuwsgierig van aard ben kreeg ik er uitleg over de verschillende zweepjes. De eigenarese vertelde ook dat mensen door het lezen van Fifty Shades of Gray massaal naar haar seksshop kwamen en de meest afschuwelijke martelwerktuigen bestelden. Voor het meeste gereedschap heb je wel wat jaartjes ervaring nodig. Dat geldt zeker voor de ‘cane’, want die hadden ze wel degelijk in deze seksshop. Het nieuws uit Indonesië is schokkend maar ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat hier de seksuele fantasieën van de staat worden botgevierd. Vooral ook het publieke karakter ervan, maakt het pervers. De beul ontleent genot aan het straffen. 

Spoken vangen in Noorwegen

In Noorwegen kun je tegenwoordig geld verdienen als ghostbuster lees ik in de New York Times. Er zijn nogal wat mensen die denken dat ze genaaid zijn bij de aankoop van een huis omdat er kwade geesten zijn. Vaak komt er dan iemand langs om de boel schoon te maken. Vibecke Garnaas is zo’n ghostbuster en vraagt 100 euro per uur voor haar werk.

“I can’t guarantee it will work,” she said, explaining that she tries to “convince the energies to leave the premises but they have free will just like we do.”

De Noorse methodist priester Fodland zegt dat modernistische denkers zoals Marx en Freud aanvankelijk dachten dat ze de samenleving hadden bevrijd van Godsdienst, maar het vacuüm is volgens hem gevuld met het geloof in spoken.

Een belangrijke aanjager is een tv serie in Noorwegen ‘de macht van geesten’ die in het tiende seizoen zit en door 5.1 miljoen mensen wordt bekeken.

Vooral in het plaatsje Moss worden veel spoken waargenomen.

Unn Bohm Tveito, also from Moss, recalled how she had never believed in or even thought about ghosts until she started working as the manager of the town’s tourism information office. She kept noticing that German-language brochures always ended up being the most prominently displayed, which was odd since few tourists who visit Moss speak German.
In 2013, she raised the issue with other staff members, who said they had noticed the same thing. “Ghosts are not the first thing you think of but we decided that this could not be explained in a normal way,” she said.
A clairvoyant sent by the ghost television show, she said, solved the mystery: a dead German soldier who had worked in the same building during the 1940-1945 Nazi occupation of Norway was still on the premises and kept messing with the brochures.
“Whether you call them ghosts or spirits or something else they exist,” Ms. Tveito said. The dead German, she added, has now moved on.

Op de zwarte neushoorn jagen om ze te redden

Alweer in de trein gezeten en wederom een radiolab uitzending geluisterd. Deze ging over de paradox van dieren reddende jagers. Om grote wilde dieren te redden moet je het jachtseizoen op ze openen. Een Texaanse jager betaalde 350.000 dollar om een zwarte neushoorn te schieten. Het ging om agressief oud mannetje die niet meer kon reproduceren en de jongeren tot last was. Het geld gaat vervolgens naar een fonds om de Zwarte neushoorn te redden. Veel mensen vinden dit een pervers idee. Dat is begrijpelijk, aan de andere kant moeten we realiseren dat er geen wildlife bestaat zonder dat er mensen zijn die hier perverse fantasieën bij hebben en voor die fantasieën betalen.

Bevel is niet genoeg

Ik luisterde vandaag in de trein naar radiolab. Ze hebben een aflevering over het kwaad en de vraag waarom mensen slecht zijn. Een antwoord komt er natuurlijk niet, maar er werden wel wat misverstanden weggenomen. Het beroemde Milgram-experiment uit 1974 waarbij proefpersonen elektroshocks moeten toedienen aan iemand in een andere ruimte, wordt vaak aangehaald om gebeurtenissen zoals de holocaust uit te leggen. Maar er blijkt meer aan de hand te zijn. Het experiment is tussen de twintig en veertig keer uitgevoerd met tal van andere variabelen. Het blijkt dus zo te zijn dat de mensen meewerkte zolang ze het gevoel hadden voor een grotere zaak te werken. Echter op het moment dat er een bevel werd gegeven hielden ze ermee op. Er is een wat lugubere equivalent van die bevinding terug te vinden in een speech die Himmler hield voor een aantal SS leiders die op het punt stonden iets verschrikkelijks te doen. Hij zei van luister we weten dat het moeilijk en zwaar werk is, niemand wil dit doen, maar het moet voor het grotere goed. Dit doen jullie voor de toekomst van Duitsland.