EED07: Apocalyps

Het  is donderdag, volgens mij een dag zonder noemenswaardige rampen. Ik was op weg naar het station, maar de tram bleek tot de rand gevuld met klotsende lichamen. Voor mij was het geen probleem. Ik ben sinds gisteren de gelukkige eigenaar van een benzinebrander. De vorige etappe liep ik rond in een wolk van butagas wegens een lekkend kookstelletje. Als het moest kon ik nu overal mijn kamp opmaken, ook op het tramstation. In de trein was de situatie al niet veel anders. Stamp vol. Dat de Apocalyps eraan kwam, wist ik, maar dat hij al zo snel zou komen was een verrassing. Paniek voelde ik echter geenszins. Dit was een Apocalyps light, dat had ik heel goed in de gaten. Een oefen Apocalyps, als het ware. dat durfde ik wel aan. Bovendien beschik ik,zoals gezegd, over een benzinebrander. Een machtig gevoel.

Friendship is magic

Hebben we het al over norm core gehad? Wel over de dad jeans. Die maken nu dus deel uit van het  norm core uniform. Norm core zijn hipsters die hardocre normaal zijn gaan kleden. Er is een hoop kritiek op omdat ze vanwege hun bewuste keuze het te dragen cool zijn, maar zij die het normaal dragen zijn dus niet cool. Ik vind het wel weer grappig, vooral de ophef erover. Er zijn ook trends die lijken ironisch te zijn, maar zijn het absoluut niet. Bronies bijvoorbeeld zijn volwassenen die houden van My little Pony. Is het het minder erg omdat hun interesse in My little Pony oprecht is en niet ironisch?

Hoop

 

Simon Critchley schrijft op de Stone dat we de hoop moeten opgeven. Hij doet dit overtuigend met rake citaten van Nietzsche: “Hope is the evil of evils because it prolongs man’s torment.” Vanavond zag ik een stukje van de film ‘Enjoy Poverty’ gemaakt door Renzo Martens. Ook hij realiseert zich dat de de bevolking van arme delen in Congo de hoop beter kunnen opgeven. Het westen helpt uiteindelijk alleen zichzelf. Vervolgens leert hij de mensen hun hopeloze situatie naar de hand te zetten door hun eigen ellende te fotograferen. De film is scherp en brengt precies in praktijk waar Critchley voor pleit. Vergeet valse hoop, het leidt tot nog meer ellende. 

Out of Eden

De Expeditie Eridanos wordt tijdelijk gestaakt om onze uitrusting te verbeteren en misschien stiekem ook om uit te rusten. Begin mei zal er op deze plek weer uitgebreid verslag worden gedaan van het vervolg  van de expeditie, te beginnen in Castricum aan zee.

We gaan deze maand lopen en als het goed is zullen we al met al nog wel een paar jaar bezig zijn om Lapland te voet te bereiken. Jacqueline Heerema die vanuit Satelietgroep mede het Expeditie Eridanos project ondersteund wees me op het project Out of Eden Walk. De journalist Paul Salopek  is van plan zeven jaar te gaan lopen en erover te schrijven. Hij volgt de route die de mens moet hebben afgelegd toen hij Afrika verliet. Onderweg maakt hij kaarten, onder meer van politie barrières. De oermens die uit Afrika vertrok kwam natuurlijke obstakels tegen, Salopek politie barrières. Het is een fascinerend en ontzagwekkend project waar langlopende verhalen een kans krijgen en er volop geëxperimenteerd wordt met slow journalism. 

EED06: De Stoffeerder

Als muizen dwaalden we door het sluizensysteem van IJmuiden haven, dan weer oostwaarts, dan weer westwaarts draaiend, maar altijd met de zee op grote afstand. Er gebeurde daar meer dan je zou denken. Mensen gingen er wandelen en fietsen. Iemand liet z'n hond uit. Dat allemaal tegen het overweldigende landschap van de Tata Steel fabrieken. Er was een crossbaan en we zagen een vader die zijn kind van hooguit vier of vijf jaar oud op een mini cross brommer rondjes liet rijden.  De haven is een kweekvijver voor echte mannen. Het kostte ons een halve dag voordat het machinelandschap ons weer liet gaan. Ze zouden kattenluikjes moeten maken voor de mens. Achteraf hoorden we dat er ook daadwerkelijk zo’n ontsnappingsmogelijkheid  was. We hoorde het van een man met een bruine, door de zon gelooide huid: ‘Je hijst de vlag en dan ziet de schipper dat hij klanten heeft. Voor vier euro brengt hij je naar de andere kant van de havenmond.’

We spraken hem op zijn veranda van het strandhuisje op palen. ‘Ik woon hier de hele zomer en ik eet van de vis die ik vang.’ Twee boeien in de zee verraadde het net dat daar hing. ‘Soms zie ik wel eens een zeehond op doorreis van Zeeland naar de wadden, die komt hier langs. Hij trekt dan zo’n vis uit het net en dat mag natuurlijk ook, we zitten ten slotte in zijn jachtgebied.’

Later, toen de tweede halve liter bier voor ons werd opengetrokken en de zon steeds sneller begon te dalen, bakte hij een zalm voor ons die hij die ochtend nog uit het net had gehaald. Vroeger was hij stoffeeerder van beroep, maar hij heeft niets met interieurs zei hij. ‘Dit hier is goed voor mij, in de winter ben ik ergens anders, in een simpel huisje in Portugal. Ik kan gelukkig goed alleen zijn.’

EED05: Zandmannetjes

Hij zag iets wat hij zelf graag zou willen doen. Hij passeerde ons. Hij reed op zijn mountainbike voorbij terwijl wij met volle bepakking door het havengebied van IJmuiden aan het struinen waren. We waren zojuist bij restaurant De IJmond geweest. Niet om te eten, maar om door de ramen naar de bloemen en de damasten tafellakens te kijken. Het restaurant was hoog gelegen op een heuvel vlak naast een monument ter nagedachtenis van Justus Dirks (1825-1886), ingenieur eerste klasse van Rijkswaterstaat. Hij heeft ervoor gezorgd dat het kanaal er kwam dat Amsterdam met de Noordzee verbond. Een mooi monument met drie bankjes ter contemplatie. De stenen pilaar deed denken aan sommige militaire monumenten. De Waterstaat eerde toen nog haar helden als gevallen soldaten. Als de klanten van het restaurant even zouden opkijken om hun glas wijn tegen het licht te houden dan zouden ze door het glas de gasvlam zien van de hoogovens (vroeger Corus, tegenwoordig Tata Steel). De aangeklede binnenwereld contrasteerde wonderbaarlijk met de ruige buitenwereld. Daarom durfden we ook niet door de deur. Wij waren van buiten.

Bij de afdaling kwamen we nogmaals de wielrenner tegen, de jongen op zijn mountainbike. Hij was afgestapt want hij zag dat we ontdekkingsreizigers waren en wilde weten waar de reis naartoe ging. 'Lapland,' zei Francois. Hij had zich dood geërgerd aan het feit dat ik dikwijls tegen mensen had gezegd dat we naar Den Helder liepen. De jongen heette Stephan en hij werkte in de nachtdienst bij Tata Steel. Als we wilden mochten we wel bij hem blijven slapen. Dat wilden we heel graag want overal zat zand. Nu ligt dat zand bij Stephan thuis, maar dat maakte hem niet uit.' Ik zag jullie lopen en dacht: dat zou ik ook wel willen,' zei Stephan. Francois kookte gnochi uit dankbaarheid en daarna moest Stephan een uurtje voorslapen. Hij werkt ' s nachts op een kraan en omdat hij boven vaak moet wachten op werkzaamheden leest hij boeken over sjamanisme.' Jezus was ook een sjamaan,' zei Stephan. Soms speelt hij daarboven gitaar, maar dat is hem afgeraden want de klant kan een verkeerde indruk krijgen als iemand gitaar ziet spelen in een kraan. Terwijl hij sliep deden de zandmannetjes de afwas. Woont u langs de kust en wilt u ook dat uw huiskamer onder het zand komt en dat uw afwas wordt gedaan? Neem dan contact met ons op. 

EED04: Zand, water wind en mens

 

Een man in korte broek en laarzen schept met energieke bewegingen schelpen op een kar die achter zijn tractor hangt. Hij doet ons denken aan een boer met blozende wangen. We zitten er niet ver naast. Van oudsher is het verzamelen van schelpen inderdaad een boerenambacht. Ze doen het als er op het land niets meer te doen is. Het is ook wel logisch want boeren hebben nu eenmaal het materieel om in deze omgeving

uit de voeten te kunnen. Hun tractoren zijn zeer geschikt om mee over het strand te rijden. Een tractor borstelt het zand, zodat het er weer netjes uitziet. We zien hier een constante wisselwerking tussen zee, zand en mens.

De zee trekt soms sleuven door het strand zodat er een hoge, tien centimeter opstaande rand van zand ontstaat. Soms waaiert het uit. Dan weer zien we opgedroogde groene waterbekkens die ongelofelijk stinken. Donker slib met bobbeltjes en kleine plasjes zeewater. Verse ribbels door zee en wind gemaakt. Er zijn eindeloos veel variaties van zand en water. De Eridanos mag dan een spookrivier zijn, een gebeurtenis van een miljoen jaar geleden, na drie dagen lopen op het strand begin je toch een gevoel te krijgen van wat dat geweest moet zijn. Nederland is gevormd door zand en water en dat is een proces dat zich aan de kust telkens herhaalt omdat de zee en de wind er nog vrij spel heeft. Dit is zowel het oudste als het jongste landschap. Om de cyclus gaande te houden komt de mens langs om met bulldozers het werk van zee en wind weer ongedaan te maken. Hij schept schelpjes weg, egaliseert en verplaatst het zand. Hij houdt duinen dynamisch. De natuur kan helemaal niet zonder de mens, in elk geval niet de natuur zoals wij die graag zien: Divers, dynamisch en met de capaciteit zich telkens te verjongen.

EED03: Langerveldserslag

Bij duinovergang de Langerveldserslag bevindt zich een betonnen complex met winkeltjes en restaurants. We gingen bij de souvenirwinkel naar binnen. Francois is weer begonnen met roken. Aan het begin van de tocht stopte hij vol goede moed. De moed is hem in de schoenen gezonken en nu moeten we dus opzoek naar sigaretten. Binnen in een vol gestampt souvenirwinkeltje troffen we een man op een plastic tuinstoel. Hij dronk bier en keek tv met het geluid uit. Zijn vrouw stond achter de toonbank. Ze verkocht naast zonnebrandcreme en in plastic gesealde schelpen uit China ook sigaretten en camping gas. 'We verkopen ook fleecetruien en handdoeken.' Haar assortiment was samengesteld uit al die vragen die ze kreeg van mensen die het hele jaar door naar het strand gingen en om bepaalde spullen verlegen zaten. Angelina heette de vrouw en haar man op de plastic tuinstoel heette Aad. Aad en Angelina zijn lokale folklore, ze zitten hier al zeventien jaar. Aad begon sterke verhalen te vertellen over hoe hij vroeger met de jongens uit het dorp ging zwemmen en dat ze zich dan lieten meevoeren door een mui. Dat is een hele sterke stroming die rond een zandbank trekt. 'Je moest wel weten wat je deed, het was levensgevaarlijk, maar er was een bakker die kneedde het brood nog met de hand en die was beren sterk. Hij maakte ons een beetje bitwijs in het muizwemmen.'

Aad werkte vroeger verderop bij het marine radio station waar ze volgens hem contact hebben met allerlei onderzeeërs. ' Vroeger was daar helemaal niks, je had er geen riolering of wat dan ook, dat werd gewoon in de duinen geloosd. Toen ze daar in de jaren zestig elektriciteit en riolering kregen hebben ze deze duinovergang gemaakt met dit betonenncomplex met deze winkeltjes, anders was het de investering te hoog geweest.'

Door de marine kunnen de mensen hier naar het strand. Volgens Aad zijn het de wat armere mensen die hier komen. Hij vindt dat wel leuk.' Ik verkoop hier nog ijsje voor vier dubbeltjes. waar zie je dat nog?'

Aad heeft nog veel meer verteld. Angelina gaf ons koffie. Ze wist waarschijnlijk dat het nog lang kon duren. Aad was net aan zijn knie geopereerd. Er zat nu een metalen knie in en dat ding werd nogal heet in de zon en koud in de wind. ' Als ik op mijn brommer zit doe ik juist een sjaal om mijn knie tegen de kou.'

We moesten voortmaken, we wilden Bloemendaal nog halen die dag.

EED02: Dynamische stuifkuil

We hebben ons kamp opgemaakt in een duinpan zoals de oermens dat zou doen. We kijken van grote hoogte naar de voortrollende golven en zien hoe de avond vanaf de horizon opdoemt. Als een tweede zee rolt ze ons over de eerste tegemoet. We zouden eigenlijk een kampvuur willen maken. In de krant heb ik gelezen dat de oermens op die manier kennis aan elkaar doorgaf en zo werden ze innovatief en konden ze winnen van de Neandertaler. Wij willen ook winnen. Niet van Neandertalers, maar van agressieve hondenbezitters. Toch besluiten we van een kampvuur af te zien want dit is een natuurgebied en we zijn bang voor de duinpolitie. Het is een vorm van ondrduiken wat we doen. Schuilen tegen weer en wind. 's nachts liggen we lang wakker. Net als de oermens. Gespitst op mogelijk gevaar.

De volgende ochtend is het duinlandschap gehuld in pasteltinten. De zon verdampt de regen van de afgelopen nacht. Afgedaald naar het strand lezen we op een bord dat we in een dynamische stuifkuil hebben gelegen. De eerste rij duinen is door een aannemer  afgegraven om ervoor te zorgen dat het zand, dat wordt aangevoerd door de zee en is gedroogd door de zon, land inwaarts te laten verstuiven. Je krijgt er jonge dynamische duinen van, lezen we op het bord. Het heeft helaas geen effect op ons. Wij voelen ons alles behalve jong en dynamisch. We voelen onze rug. Nu al, terwijl we de pier van Scheveningen nog zien liggen. We gaan vol goede moed op pad. Dat komt ook door de zon. Het strand is nog verlaten. Zo is het ooit bedoeld. De sporen van de afgelopen dag zijn alleen nog vaag zichtbaar, als de sporen van een weggetrokken beschaving. De zandkastelen  van de homo ludens zijn afgebrokkeld, de wereld begint aan een nieuwe dag. We zien een strandboer op een tractor hij haalt een verse oogst schelpen uit de zee. Het zijn scheermesjes, duizenden kiepert hij op een berg. Ik bedenk me alleen dat scheermesjes er allang niet meer zo uitzien. Het zijn eerder plaknagels. Duizenden, tienduizenden plaknagels van zeemerminnen en hun madammen.

EED01: Rudy

Je kon het vanochtend overal in Den Haag ruiken. Het na walmen van de paasvuren. Eenmaal over duinrug bij Monster was er al niets meer van te merken. Het was windstil en warm. Ik zat te zweten onder mijn pvc jas. Toch was wel duidelijk dat dit zweterige klimaat niet lang meer zou duren. In de verte pakten zich reeds duistere wolken samen. We liepen de bui als het ware te gemoed. Dat is het voordeel van het strand. Je ziet alles al van verre aankomen. Er waren mensen op het strand. Mensen met honden, mensen met kinderen. Sommige mensen hingen in de touwen, hoog boven hen zweefde een matras. De Expeditie trok voorbij en niemand die er erg in had, we hadden onze vlag opgevouwen.

Op de zandmotor bestudeerde we een schattig baby duintje. Na een uurtje lopen kwamen we een 75 jarige stukadoor tegen die zijn hond uitliet. 'In Den Haag zeggen ze altijd “ wat zegt u?”. Terwijl ik toch heel duidelijk praat. Ik kom uit Maastricht, ik heb overal al gewoond. Ik houd wel van Den Haag omdat het anoniem is.'

Hij wilde weten wat we aan het doen waren. We vertelde hem dat we onderzoek deden naar zand.

'Als jullie dat leuk vinden, zou je ook eens in de buurt van Turnhout moeten kijken. Daar heb je unieke zilverzand.'

'Is dit uw hond meneer?' een vrouw van rond de veertig met bruin haar kwam naderbij.

'Ik wil uw adres hebben want uw hond heeft mijn hond aangevallen.'

'Geen sprake van. Dat is het risico van op het strand lopen.'

'Rudy?' zei de vrouw en keek naar haar partner.

Rudy had blijkbaar aan een half woord genoeg. Hij stond direct in vechthouding:'Zal ik jou eens even helemaal afrossen.' Hij was wat dikkig, Rudy, en hij droeg gele gymschoentjes. Hij begon nu venijnige trapjes te geven tegen de oude man.

'Hoho, is dat nou nodig,' zei ik met weinig overtuiging. Ik vond het ook echt onnodig, maar Rudy leek me niet iemand om mee in discussie te gaan. Toen keerde Rudy zich inderdaad tegen mij. 'Doe je rugzak dan af, als je wilt vechten.' Ik deed mijn rugzak niet af. ' Ik ben nog maar net begonnen,' legde ik uit.

De oude stucador gaf zich gewonnen, hij was zijn zonnebril inmiddels verloren. We vonden het niet leuk om te zien, maar we maakten ons toch stilletjes uit de voeten. We hadden nog een hoop kilometers voor de boeg.

Expeditie Eridanos Dag 0.0: Avontuur

Morgen is het weer zover, de aanvang van een nieuw project. We zullen komende week van de zandmotor bij Ter Heijde naar Den Helder lopen. Dat is dan de eerste fase. Vandaar gaat het verder. Afsluitdijk, Friese kustgebied, Groningen, het Kielkanaal....Lange termijn project. We noemen het Expeditie Eridanos. In het persbericht heet het zo:

Expeditie Eridanos, opzoek naar de bron van Nederland

De rivier De Eridanos stroomde een miljoen jaar geleden door Noord Europa. Ze was, naar men zegt, zo groot als de Amazone en stroomde vanaf Lapland via wat nu de Baltische zee is, in de richting van haar uitmonding in de Noordzee dat het grootste drainagesysteem van Europa was, een plek dat we nu kennen als Nederland.

Ontwerper Francois Lombarts en filosoof Bram Esser werden gegrepen door deze 'ontstaansmythe' van Nederland en besloten zoals de romantische wetenschappers uit de negentiende eeuw op pad te gaan naar de bron van deze machtige rivier. Alle grote rivieren verdienen een verhaal, ook al stroomde deze voor het laatst een miljoen jaar geleden. Vandaag de dag is het niet langer een rivier die het meeste zand verplaatst maar de mens zelf. De Eridanos, dat zijn wij.

Ik zal op deze plek bloggen over onze wetenswaardigheden. 

Eén klein Hakenkruisje

In de Volkskrant stond een artikel over Duindorp. Onderzoekers zeggen dat ze geschokt zijn over de agressiviteit tegen buitenlanders die ze aantroffen in het voormalige vissersdorp. 
De Duindorpers zelf halen hun schouders op: "Ze doen net alsof het hier de Gazastrook is. Kom zelf kijken. Misschien dat je een hakenkruisje vindt en twee ingegooide ramen."

Een hakenkruisje. Zo'n uitspraak laat mooi zien hoe verschillend er gedacht wordt over dergelijke historisch beladen symbolen. De onderzoekscommissie zal een hakenkruisje al teveel vinden waarschijnlijk, terwijl de Duindorper vindt dat het wel meevalt. Hij voegt er aan toe dat het vroeger veel erger was en daar zal hij een punt hebben. Duindorp staat al sinds jaar en dag bekend om zijn asociale bewoners. Het is haast folklore geworden. Daarom is het ook terecht dat de Duindorpers Ahmed Markuch een mediageil mannetje noemen als hij het ineens heeft over een grimmige sfeer. Natuurlijk heerst er een grimmige sfeer. De sfeer was al gespannen doordat omroep West Duindorp een nazi-wijk had genoemd.  Als je daar dan als allochtone volksvertegenwoordiger gaat rondlopen, allicht dat je dan iets van spanning voelt vibreren in de zilte zeelucht. Daarover kamervragen stellen  is inderdaad mediageil. Er is in een stad als Den Haag sprake van gettovorming, dat is de realiteit. In de Schilderswijk hebben de allochtonen het overgenomen en zijn daar uitermate agressief tegen blanke Hagenezen. Het lijkt me niet raadzaam daar van bovenaf iets aan te gaan doen. Wie moord en brand schreeuwt over Duindorp heeft nooit eerder aandacht besteed aan het voormalige vissersdorp of is puur uit op politiek gewin. Ze zijn nou eenmaal anders daar achter de duinen, ze bouwen er piramides van pallets op het strand.

Vaatje

De film 12 years a Slave is als de bijbel. Het verhaal kende je al, alleen de beelden zijn nieuw. Het perverse genoegen van de zweep werd zelden zo scherp in beeld gebracht. Daarnaast was dit een film die uit veel meer tapte dan louter het literaire vaatje. De film wordt ook gedragen door de gedrevenheid van de regisseur om dit verhaal te vertellen. Evenals de actrice Nyong’o die een Oscar kreeg voor beste ondersteunende rol en een ontroerende redevoering hield. Deze film is groter dan het filmdoek waarop het is  geprojecteerd. Het is politiek.

Food Porn

Ik las een paar dagen geleden in de Volkskrant dat er een nieuwe ontwikkeling gaande is op het gebied van internet porno. Er zijn sites zoals fuckbook en pornstagram waarop mensen hun eigen privé materiaal uploaden. Er wordt gesproken over een democratiseringsproces van de porno industrie. Dat lijkt me onzin, grote bedrijven zullen snel genoeg amateur-achtige filmpjes gaan produceren. Ik ontdekte echter een andere trend vandaag die ik interessanter vind. In Korea schijnt het zo te zijn dat mensen tegen betaling naar andere mensen kijken via ‘life streaming’ die zitten te eten (zie dit artikel). Een vorm van voedselporno dus. Zoiets zou ik ook wel willen doen als bijbaantje. Of misschien moet ik iets anders zoeken. Life streaming veters strikken, misschien is dat een markt.

Hard Core History

Was het een goed idee om de bijbel te vertalen? Erasmus vond van wel. Anderen zeiden dat je de pure bijbel nooit zomaar aan het volk kon voorschotelen omdat het pijn en krankzinnigheid zou kunnen veroorzaken. Men was bang voor een intellectuele besmetting. In feite heeft die intellectuele besmetting ook om zich heen gegrepen. Dan Carlin van de geweldige podcast serie Hardcore History, behandelt in prophets of doom  the anabaptische revolutie als gevolg van de bijbel vertaling van Latein naar de taal van het volk  en vooral de drukpers. Hij komt met aardige vergelijkingen. Je kunt het wellicht vergelijken met wikileaks, zegt hij. Geheimen die tot dusver alleen beschikbaar waren voor de machtigen, zijn nu voor iedereen beschikbaar. Carlin weet niet zeker of het goed is voor de wereld. Wie zijn show over de anabaptisten hoort die onder leiding  van Jan van Leyden de stad Munster overnamen, moet toegeven dat er wel degelijk zoiets als een intellectuele besmetting bestaat die duizenden kan aansteken tot religieus fanatisme. Is de bijbel zonder mediator, zonder priester of paus die interpreteert, wel een goed idee? Is dat niet ook het probleem bij hedendaagse fanatieke moslims ? Deze vraag stelt Dan Carlin zich, zonder direct een antwoord te vinden, al suggereert hij voorzichtig dat veel van dat soort fanatieke moslimgroeperingen niet zouden bestaan als de Moslims een equivalent van de paus hadden gehad. 

Present Shock

Vanavond zag ik de Tegenlicht aflevering van 13 april. Douglas Rushkoff is aan het woord. Hij is auteur van het boek Present Shock, en schetst een helder beeld van onze hedendaagse digitale werkelijkheid die we net zo goed markt-werkelijkheid kunnen noemen.

De markt heeft bedacht dat het niet langer lucratief is om Afrika te koloniseren. De markt koloniseert nu 'eye ball hours'. Ze willen onze aandacht hebben en daar geld mee verdienen. Ze willen niet dat je direct met iemand praat, maar via je mobiele telefoon want dat levert geld op. Eigenlijk is het advies van Ruskkoff dat we allemaal moeten leren programmeren als we in 'in control'. Sommige zullen zeggen: 'Ik hoef geen monteur te zijn om een auto wil besturen.' Maar volgens Rushkoff gaat die analogie niet op. Hij zegt dat je het in termen van chauffeur en passagier moet zien. Vertrouw je alle chauffeurs om jou mee te nemen? Mark Zuckerberg bijvoorbeeld? Misschien niet, misschien ontvoert hij je wel. Daarom kun je maar beter zelf rijden, of te wel; leer programmeren. 

Toch is Rushkoff blij dat de twintigste eeuw voorbij is. Die werd ten slotte bepaald door een paar charismatische types met een droom. Soms was die droom oke (Martin Luther King) soms was die droom kwaadaardig (Hitler, Stalin). Die lui zeiden allemaal dat we de ellende van vandaag moesten negeren om een betere toekomst tegemoed te kunnen treden. Het Christendom zei dit natuurlijk ook:'Vergeet vandaag, concentreer je op de toekomst. In het hiernamaals wordt alles beter. Dat laatste is nu volstrekt niet mer aan de orde. We leven in een soort bevroren nu. Het moosite voorbeeld van deze nu problematiek waarin we vak verschillende activiteiten met elkaar mixen is het filmpje van een drone piloot die na een werkdag thuiskomt bij zijn gezin. Hij heeft die dag duizenden kilometers verderop een stuk of wat Afghanen afgeknald en zit dan aan tafel met zijn zoontje over school te praten. Het schijnt dat dit procentueel veel meer post traumatische stress veroorzaakt dan als je daadwerkelijk oog in oog staat met de vijand. Vooral het dagelijks leven combineren met het werk van de soldaat schijnt erg traumatiserend te werken. De aflevering is de moeite waard want Rushkoff is een aanstekelijke verteller. 

Echte Emoties

De film Her van Spike Jonze werd overwegend goed besproken. Het idee van een man die verliefd wordt op een software programma is ook prikkelend. Want wat zijn precies echte emoties? Bovendien heb ik het gevoel dat we al half in het soort samenleving leven waar dit soort zaken gemeengoed zijn.  In de NRC las ik dit weekend iets over iemand die de eerste drie maanden als uitkeringsgerechtigde in gesprek was met een computer. De ambtenaar die ze na drie maanden te spreken kreeg was overigens niet veel beter. Ook de ambtenaar werkt volgens een algoritme: regels zijn regels.Toch werd ik niet overtuigd door deze film. Uiteindelijk zit je namelijk gewoon naar een romantische komedie te kijken. 

Het was misschien leuker geweest als het idee iets anders was uitgewerkt. Als hij ruzie had gekregen met haar en de harde schijf had vernietigd om vervolgens spijt te krijgen. Of dat hij in een vechtscheiding zou zijn beland met zijn computer. Absurd wellicht, maar misschien niet ondenkbaar. Zoals Maxim Februari in zijn Kousbroeklezing opmerkte (dit weekend in de NRC afgedrukt) kijken de dingen naar ons en bestuderen ze ons. De machines zijn dieren geworden en wij zijn steeds vaker alleen nog maar een wandelend zakje data waar de machines hun informatie vandaan halen. Deze thematiek is zeer relevant voor deze tijd maar verdient wel iets meer dan een romantische komedie om tot z’n recht te komen. 

Overigens kunnen we misschien wel wat leren over de mode die we binnenkort gaan krijgen. De mannen in de film dragen allemaal hoog opgetrokken broeken die negentiende eeuws aandoen. Dat zou nog wel eens een mode dingetje kunnen worden binnenkort. 

Speelse dieren

Vanmorgen bij het hardlopen zag ik een moeder, ze was Brits denk ik, die haar twee of drie jarige zoontje aan een leiband had. Ik vind dat dus echt dierenmishandeling. In de stad is een tuigje wel de moeite waard, je wil niet dat je minderjarige nageslacht overal gaat zitten kakken en pissen. Maar in het park? Laat ze daar lekker rondrennen, zou ik zeggen. Probeer wat speelser om te gaan met je nageslacht, gooi eens een stok en zeg tegen je kind dat hij het moet terugbrengen naar het baasje. Dat vinden ze doorgaans prachtig. Kinderen zijn speelse dieren. 

Met de trein door het Paradijs

Gisteravond ben ik met een vriend naar de film La Jaula de Oro geweest (De gouden kooi) van
Diego Quemada-Díez. Een prachtige film over Guatemalteekse kinderen die via Mexico naar de VS proberen te komen. De film toont de keerzijde van de Amerikaans droom en de aanzuigingskracht die het heeft op grote groepen armen die op de daken van treinen naar het noorden reizen. In veel opzichten is deze reis een pelgrimstocht, het onderwerp waar ik gisteren over schreef. Tragikomisch is het ook, al overheerst het tragische. De jongen die het haalt begint te werken in een vleesverwerkingsfabriek, maar als je bedenkt welke prijs hij heeft moeten betalen om daar te komen, dan vraag je je af of het de moeite waard is. Toch doen mensen het iedere dag weer. Met duizenden tegelijk wagen ze de gevaarlijke tocht om een fictie na te jagen. Deze film zou iedereen eigenlijk moeten zien, al was het maar vanwege de prachtige landschappen waar de migranten doorheen reizen. Het is alsof de regisseur wil zeggen dat ze wegrijden uit het paradijs.

Tragikomedie

Vanmiddag was ik aanwezig bij een lezing van Helen Wilcox over Shakespeare en het literaire middel van de pelgrimstocht  in het stuk ‘All’s well that Ends Well’. Ik heb niet perse iets met Shakespeare, maar het is goed je soms te laten verrassen. Wilcox' lezing was een aangenaam genoegen. Volgens haar is het niet vreemd dat Shakespeare het idee van de pelgrimstocht heeft gebruikt in een tragikomedie. De pelgrimstocht is namelijk in essentie een tragikomische onderneming. Iedere keer dat je denkt er te zijn, blijkt er toch weer een nieuwe heuvel aan de horizon te verschijnen. De pelgrimstocht gaat over een belofte, maar niet over de inwilliging ervan. 

De vals belofte is misschien wel de beste manier om mensen in beweging te krijgen. Net als goudzoekers zullen de pelgrims vermoedelijk niet snel opgeven, er is altijd weer reden tot hoop dat het de volgende keer wel raak is met de goudader of het wonder.  

eenzame ouderen

Rob Oudkerk presenteert het radioprogramma 1 op Straat. Het ging vandaag over een 'huisje' in de Amsterdamse Architectenbuurt dat het gemeentelijke VervoersBedrijf (GVB) gebruikt als wachtruimte voor haar buschauffeurs. Het stond al een tijdje leeg (14 maanden) en nu gebruiken de buurtbewoners het als een soort woonkamer. Dit was de participatiesamenleving in uitvoering volgens Oudkerk. Eenzame ouderen hadden nu namelijk een plek. De GVB stond daar natuurlijk heel anders in. Bottomline: we willen ons huisje terug. ' Wilt u nu al die eenzame ouderen weer naar huis sturen?,' wist Oudkerk nog uit te brengen. Daar had je ze weer, dacht ik direct, vroeg of laat komen ze om de hoek kijken; de eenzame ouderen. Het lijkt wel of eenzame ouderen, Marokkaanse jeugd en Zwarte Piet het enige is waar we ons druk om maken in dit land. Je hoeft de radio maar aan te zetten of Gerry Verbeet begint erover te zaniken in een of ander spotje. Laatst hoorde ik dat er ook een hoop eenzaamheid is onder jongeren en studenten. Het is een dunne lijn, denk ik, tussen het bespreekbaar maken van problemen en het 'problematiseren' van ' facts of life'. Niemand hoeft eenzaam te zijn. Er is toch televisie? Mijn oma keek de hele dag tv, en als wij dan kwamen, keken we mee want dat mocht thuis niet. Ooit deed ik uit antropologische overwegingen mee met de cursus 'vrienden maken kan je leren'. Het werd gegeven door het Rode kruis. Paradoxaal genoeg was het niet de bedoeling dat je ook ter plekke vrienden maakte. Je moest kennis mee naar 'buiten' nemen. De kern van de boodschap was: Wees zoals Sponge Bob. Als je een schop krijgt, moet je gewoon denken: 'Hee, ik ben weer een stapje vooruit.' Wat de eenzame ouderen betreft. Als ik de GVB was zou ik zeggen: we nodigen alle ouderen uit om met de tram of de bus te gaan. Nergens is het zo gezellig als in het openbaar vervoer.

Sjoemelen met een Snotvis

Ik las vandaaag in de Volkskrant dat criminele bendes zich inmiddels op de voedselmarkt hebben gestort. Men wordt rijk met nepvoedsel constateert Europol. In Engeland bleek dertig procent van de etiketten niet te kloppen met de inhoud. In de VS kwam een partij namaak Heinz ketchup aan het licht omdat ze door een ongelukkige mix explodeerden. In Spanje zijn 24 mensen opgepakt omdat ze 4,5 ton slakken wilden verkopen die ze rechtstreeks van de straat hadden geplukt. Ik neem aan dat het niet mag vanuit hygiene oogpunt. Toen ik het las dacht ik vooral aan de ongelofelijke hoeveelheid werk die verzet moet worden om zoveel slakken te verzamelen. Voor wie regelkmatig de keuringsdienst van waarde kijkt moet het geklooi met voedsel toch bekend voorkomen. Zij weten al jaren dat het gebeurt. In de krant wordt het voorbeeld van nep kaviaar aangehaald. De keuringsdienst maakte er een aflevering over. Nepkaviaar is afkomstig van de lompvis. Dat klinkt als een vis die niet geschikt is voor het voortgezet onderwijs. Zijn andere naam, snotolf, spreekt ook boekdelen. Het beest is alleen goed voor nepkaviaar. Uiteraard wordt het soms als echte kaviaar verkocht.

Scheiding in Yoga houding

In Hollywood gebeurt het vaker, maar toen Gwyneth Paltrow haar scheiding aankondigde heette het ineens conscious uncoupling. Bewust ontkoppelen. Het blijkt een soort scheiding in yoga houding te zijn. Het ideetje is afkomstig van een psychotherapeut die inderdaad lekker veel yogaat en dat natuurlijk doortrekt naar de rest van het leven. In The New York Times werd ze geïnterviewd:

The process of conscious uncoupling involves breathing exercises and a lot of self-reflection to “break up victimization,” Ms. Thomas said. “You want to clear the residue.”

Als iets de multimediawereld kenmerkt is het wel onze hypergevoeligheid  voor catchphrases en buzz words. In een woord of begrip gaat een hele levensfilosofie schuil. De acteurs zijn onze voorbeelden en als die een begrip injecteren in het internet dan stroomt dat als vanzelf door onze bloedbaan. Het is een interessant fenomeen. Zou het te maken hebben met de onzekere tijden waarin we leven? We moeten altijd maar weer opzoek naar houvast, naar dingen die betekenis geven. De positieve scheiding, waarom niet?  We gaan op weg naar een nieuwe wereld vol zen en begrip voor elkaar. 

Recycle-kunst

Het was museumweekend in Den Haag. Bij 'Beelden aan zee' in Scheveningen werd aandacht besteed aan de recycle kunstenaar Yubi Kirindongo, een beeldhouwer uit Curaçao. Hij combineert soms verrassende materialen zoals autometaal met dierlijke botten. Ik ergerde me alleen aan de ronkende zaalteksten over deze man: hij werkt intuïtief zoals de natuur. Soms was het wat al te illustratief. Sterrenbeelden van bumpermateriaal? Dan liever de totempalen zonder titel. Na het museumbezoek besloot ik een stukje te fietsen. Nabij Kijkduin passeerde ik toevallig het Juttersmuseum, opgebouwd uit aangespoeld materiaal. Binnen lagen spullen zoals ze waren aangetroffen op het strand. Een mammoetbot lag er naast een plastic boei. ‘Niets is bijzonder hier,’ zei de man die het museum beheerde. ‘Zelfs die mammoetbotten stellen niks voor, daar zijn er veel te veel van.’ Het was prachtig. Recycle kunst, maar dan echt intuïtief en gerangschikt zoals de zee het zou doen, kriskras door elkaar.

Rutte de Europeaan

Politici zeggen vaak dingen die ze zelf niet goed begrijpen. Democratie, vrijheid van meningsuiting, burgerschap, participatiemaatschappij. Woorden zonder betekenis omdat er binnen debatten nooit inhoud aan wordt gegeven. Dan zegt er iemand bijvoorbeeld dat illegaliteit strafbaar moet worden, zonder over de consequenties na te denken. gewoon omdat het goed klinkt. Je hoort nu zelfs dat de overval op de juwelier in Deurne niet had plaatsgevonden als de illegale overvaller opgesloten had gezeten. Dat is ongeveer het niveau waarop tegenwoordig gediscussieerd wordt.
Rutte hield onlangs een anti-Europa verhaal in Berlijn. Volgens mij snapt premier Rutte op zo'n moment ook niet waar hij het over heeft. Nederland doet er alles aan om altijd het onderste uit de kan te halen als het gaat om het binnenhalen van Europese subsidies. Er worden nutteloze prestige projecten gebouwd omdat het kan. Er is geld. Vervolgens noemt Rutte Europa ‘een anonieme, formele en onpersoonlijke bestuurslaag waar nationale soevereiniteit wordt verruild voor normatieve ‘Brusselse’ regels.’ Hier geldt heel sterk: wat je zegt ben je zelf. Wij hebben van Europa gemaakt tot wat het nu is.
Vandaag kwam Ivan Krastev in de Volkskrant met een mooi advies voor diegene die Europa willen redden en van de komende Europese verkiezingen in mei een succes willen maken:’Omárm de natiestaat.’
Dat gezegd hebbende moet een land als Nederland er eindelijk eens van doordrongen raken dat ze in hun eentje geen enkele kans maakt op het wereldtoneel. Mét Europa wel. Of we gaan langs de zijlijn staan om ons te laten koeioneren door figuren als Poetin die Europa zien als Sodom, een verderfelijk rijk van homo’s en lesbiennes. Overigens wel mooi dat in dat kader ‘120 dagen van Sodom’, het belangrijkste werk van markies de Sade, weer terug is in Frankrijk. Dat is nog eens Europees erfgoed, maar daar zul de premier nooit over horen. Dat terwijl hij in 2007 nog toegaf aan Viva dat hij graag biseksueel had willen zijn. In de ogen van Poetin ben je dan wel degelijk een Europeaan.

Symbolisch offer

Minister Opstelten moet maar eens aftreden, denk ik en laat hij Teeven bij de hand nemen. Een advocaat van een drugsbaron Cees H. beweert dat de deal die justitie met zijn cliënt trof in 2001 nogal goed uitpakte voor Cees H. Justitie kreeg een schijntje, de drugsbaron vele miljoenen die ook nog eens witgewassen werden. Opstelten en Teeven zeggen dat de advocaat liegt. Nu bemoeit Piet Doelens zich ermee, oud advocaat van Cees H. en wat blijkt: Teeven en Opstelten liegen zelf. Althans het is zijn worod tegen dat van de minister. Maar Opstelten is volgens mij, ondanks zijn hondachtige uiterlijk, niet te vertrouwen.  Hij houdt ten slotte ook Demmink de hand boven het hoofd en ontkent dat diens naam wel degelijk was opgedoken bij de Rolodex kindermisbruikzaak ui 1997. Oud officier van justitie Vrakking kon, net als Doelens, de leugens van Opstelten niet langer aanhoren en verklaarde onder ede dat Demmink wel degelijk werd genoemd bij de Rolodex zaak. Waarom wordt dit alles onder het tapijt geschoven? Justitie maakt volgens Piet Doelens volstrekt ongeloofwaardige (voor justitie ongunstige) deals met criminelen. Als goed complotdenker zeg ik: Het systeem zal wel door en door verrot zijn, maar het is tijd voor een symbolische daad: de hoofden van Teeven en Opstelten moeten eraf. En vooruit doe Plasterk’s hoofd er ook maar bij. Dat is ten slotte ook een flapdrol als het om de waarheid gaat.

Koekjes en vertraging

Tussen Leiden en Den Haag was geen treinverkeer mogelijk . Het was denk een uur of één ’s nachts. Wat er precies aan de hand was wist ik niet. We waren met twaalf mensen die naar Den Haag HS moesten en er was een grote club die naar Rotterdam moest. Voor de Rotterdammers werd een apparte trein ingezet.
‘Diegene die naar Den Haag HS moeten, reizen via Rotterdam en Gouda,’ zei een NS-man met een petje. We vonden dit niet kunnen en dat zeiden we ook tegen hem en toen vonden de NS medewerkers het eigenlijk ook niet kunnen en toen hebben ze voor ons een taxibusje besteld. Hier moesten we een uurtje op wachten. Ik liep wat rond met een vlag waarop Expeditie Eridanos stond geschreven omdat ik met Farncois Lombarts een presentatie had gegeven in Amsterdam. De vlag leverde wel wat aanspraak op bij twee Marokkaanse meisjes, waardoor de tijd lekker snel ging. Een van de meisjes ging later zelfs Marokkaanse koekjes uitdelen. We gingen ook met z’n allen een Congolese rastafari belachelijk maken. Hij was een beetje aan het klagen namelijk, maar bezat een vouwfiets en we vonden dat hij makkelijk naar Den Haag kon fietsen. Het was eigenlijk heel gezellig. En laat. Maar misschien horen die dingen toch wel bij elkaar. Ochtendvertragingen zijn minder leuk ( Ik was om half vier thuis). 

Uitzicht

 
We hebben genoeg bezuinigd en het begrotingstekort is niet hoger dan drie procent. Brussel is dus tevreden. Belastingen zeggen veel over de samenleving waarin we leven.
Ik heb me vaak afgevraagd waarom ons huis in Den Haag een aantal ramen heeft die lijken te zijn dichtgemetseld. Ik kwam erachter dat je vroeger (negentiende eeuw) belasting moest betalen over het aantal ramen in je huis. Het aantal ramen was namelijk een maatstaf voor de omvang van de woning. Sommige huiseigenaren metselde de ramen dan ook dicht. Dat is ook bij ons gebeurd. Het resultaat was dat de huiseigenaren bespaarde op belasting, maar dat de huurders dus in de duisternis kwamen te zitten.
Nu heeft Nederland geld over. Er zijn met andere woorden voldoende ramen dichtgemetseld. Welke duisternis gaat de overheid een beetje verlichten? De SGP wil meer helikopters voor defensie, de VVD wil het begrotingstekort verder terugdringen, PvdA wil investeren in werkgelegenheid in de zorg en D66 wil lastenverlichting op arbeid doorvoeren. Opvallend genoeg zegt niemand dat er geld terugmoet naar de cultuuursector. Dat uitzicht blijft voorlopig nog even dichtgemetseld.