Ongeloofwaardig

Tijdens het college over Coetzee, college is wat sterk noem het een beleefde uitwisseling van gedachtes, komt het soms voor dat mensen beginnen te schreeuwen. Ze breken los uit de concentratie die vereist is om tot de tekstanalyse te komen en roepen zonder zich bekommeren om de argumentatie dat iets smerig is bijvoorbeeld. Het is alsof je hard wordt wakkergeschud door iemand die beweerd dat wat je aan het doen bent, het lezen van de boeken van Coetzee, tijdverspilling is. Vandaag vond een student de overpeinzingen en reacties van de hoofdpersoon niet iets wat normale mensen zouden zeggen en doen. OP zich is het nuttig om mensen bij te brengen dat wat zij denken niet per se voor iedereen geldt, maar ontluisterend is het wel.
Het lezen van boeken verschilt volgens sommige studenten niet wezenlijk van televisie kijken alleen valt Coetzee dan uit de toon als een ongeloofwaardige reality show.

De snelweg mens

Vandaag had ik een bespreking met beeldend kunstenaar Melle Smets over een project waarmee we over twee weken van start gaan. Dat de snelweg een plek is, is nagenoeg bekend. Maar kan je er ook naartoe? Of om nog een stapje verder te gaan:' kan je er ook wonen?' Met die vraag gaan we een maandlang op de snelweg doorbrengen. Er zijn natuurlijk hele volksstammen die dat al doen. De meest bekende stam die de snelweg tot hun thuis hebben gemaakt zijn natuurlijk de truckers. We hopen dan ook een hoop van hun te leren want wij denken dat het afgelopen is met de stad zoals we die kennen. De beroemde stedelijke centra zullen hooguit als enorme pretparken overeind blijven en de rest zal verloederen. Wat nu nog als verrommeling wordt gezien, bedrijven terreinen langs de snelweg, zal in de nabije toekomst gelden als vooruitgang.In de snelweg stad is iedereen constant onderweg, zowel de consumenten als diegene die de het systeem draaiende houden bewegen zich van knooppunt tot knooppunt.

Steunpilaar

Hoe erg is het om de holocaust te ontkennen,? Heel erg als ik sommige columnisten mag geloven. Nausica Marbe windt zich in de Volkskrant enorm op over de recente uitspraken van Ahmadinejad dat de holocaust niet heeft plaatsgevonden. Volgens mij is dat vergelijkbaar met je opwinden over Geert Wilders. Alles wat je zegt is in het voordeel van de politieke hooligan, er zijn geen rationele argumenten tegenin te brengen. Wie wil er rationaliteit, als je onderbuikgevoelens hebt?

In het boek Dierenleven maakt Elisabeth Costello een vergelijking tussen de holocaust, industrie van het vernietigen van mensen, en de bio-industrie, gericht op de vernietiging van dieren. Beide industrieën zijn rationeel georganiseerd en gaan over de systematische verwerking van vlees. Zonder de Chicago meatpackers had de Holocaust misschien wel nooit bestaan, suggereert Elisabeth Costello.‘De misdaad van het Derde Rijk, zegt de beschuldigende stem, was om mensen als beesten behandelen.’(p.26 Dierenleven) Maar Auschwitz was misschien wel het toppunt van beschaving. Als we de beschaving beschouwen als een Darwinistisch proces waarin we via natuurlijke selectie onszelf hebben geleerd op een rationele manier te denken, dan leidt dat in bepaalde omstandigheden tot de holocaust. Met rationaliteit kun je het vermogen tot empathie ontregelen. Het moet gezegd, je kan er ook mee naar de maan. Rationaliteit is dus een middel dat goed lijkt te functioneren. Toch kunnen we ons afvragen of we zo enorm veel verschillen van een eekhoorn, zoals de zoon van Elisabeth Costello opmerkt:'Maar bestaat er geen positie buiten ons, van waaruit ons gedenk voordat we de marssonde lanceren verdacht veel lijkt op het gedenk van een eekhoorn voordat hij een sprong neemt en de noot grijpt?'
Het feit is dat we gewoon doorleven nadat er zoiets gebeurd is als de holocoust,inclusief de beulen die daarbij betrokken waren. Sterker nog: we herhalen de misdaad iedere dag in onze slachthuizen volgens Elisabeth Costello.
Er bestaan uiteindelijk geen ultieme consequenties voor ons gedrag, behalve dan misschien voor diegene die geloven in de hemel.Maar over wat je wel of niet moet doen om daarin te komen, lopen de meningen nogal uiteen. Misschien heeft Nausica Marbe (dat is toch wel een pseudoniem, he?) toch gelijk om zich op te winden. We kunnen ons niet veroorloven om naast de ratio en God ook nog de geschiedenis te verliezen als steunplilaar voor de toekomst.

Kannibalisme

De NRC heeft onderzoek gedaan naar de aanhang van de pvv en andere kiezers en wat blijkt? De pvv stemmer lijkt meer op de gemiddelde kiezer dan werd aangenomen. Dit betekend ondermeer dat de gemiddelde kiezer niet weet wat ze wil. De NRC citeert pvv anhanger Kevin Mulder:’ Dat Wilders de AOW-leeftijd niet wil verhogen vind ik slecht. Want de AOW is zo niet langer betaalbaar. En wie wordt daarvan de dupe? Wij, mijn generatie. Ik draai daarvoor op. Want ik ben van plan later veel te verdienen. En dan moet ik de belastingen betalen.”(NRC 26september)

De pvv is een natuurverschijnsel vermomt als politieke partij, een uitlaatklep voor onvrede en volstrekt tegenstrijdige gevoelens. De partij staat voor vrijheid, al weet niemand precies wat die vrijheid betekend. Vrijheid ten opzicht van wat? Ten opzichte van oorlog? Waarschijnlijk ten opzichte van de islamisering,de vloek van de saracenen, maar vaak ook vrij van overheidsbemoeienis (behalve dan als dat slecht uitkomt). De pvv zal dan ook aan zijn eigen succes ten onder gaan. Eenmaal in de regring kunnen ze nooit alle onderbuikgevoelens inlossen. De pvv is een kannibalistische partij die eerst het politieke systeem opvreet en daarna zichzelf.

De vader wordt getemd door de tijd.

Vanavond hebben we bij vrienden gegeten in hun nieuwe huis. Het was erg gezellig en de gastvrouw, die uit Colombia komt vertelde wat over haar jeugd, met name over haar vader. De verhalen over de vader waren stuk voor stuk ongelofelijk. Hij komt uit een gezin van twintig kinderen en heeft vanaf z’n achtste gewerkt. Na dertig jaar als vrachtwagen schauffeur te hebben gereden besloot hij dat het genoeg was en ging op zijn 45ste met pensioen en dat hield in dat hij zich absoluut niet meer verroerde. Hij blijft alleen nog maar in het dorp. Zijn jongste dochter, die nu dus met haar man in Den Haag woont heeft het daardoor behoorlijk zwaar gehad. Tot haar achttiende moest zij voor negen uur thuis zijn en hij bespioneerde haar met een verre kijker als zij een vriendje had. Als dat jongetje ook maar een schouder had aangeraakt dan kreeg ze er van langs van haar vader. Het is dat ze van nature een positieve instelling heeft want met een dergelijke jeugd kun je volgens mij met gemak getraumatiseerd raken.
Om zijn militaire dienst te ontlopen heeft de vader al zijn tanden eruit getrokken. Het is blijkbaar een regel in het Colombiaanse leger dat je tanden moet hebben. Een raadselachtige regel. Hij naait ook het liefst zijn eigen verwondingen weer dicht omdat hij een hekel heeft aan artsen. Laatst moesten twee van zijn grootste principes geschonden worden vanwege zijn slechte hart. Hij moest niet alleen naar de dokter maar ook naar het ziekenhuis in een naburige stad, voor het eerst moest hij weer in een auto.Langzaam maar zeker wordt de vader getemd door de tijd.

Greenchoise

Vanmorgen stond ik onder de douche bij een vriend van mij in Groningen en daar trof ik een klein groen zandlopertje aan. Op het zandlopertje, dat met een plastic zuignapje op de tegelwand was geplakt, stond de tekst: greenchoise. Er was dus een keuze. Of eigenlijk helemaal niet, er was welbeschouwd maar één keuze volgens het zandlopertje, een groene keuze. Vrij veneinig voor zo'n klein ding, dat effectief aan je geheugen weet te knagen terwijl je gewoon wakker probeert te worden.
Ik moest de zandloper tot wel drie keer omdraaien voordat ik klaar was en dat vinden ze bij greenchoise natuurlijk helemaal niet leuk. Ik schaamde me er ook wel een beetje voor. Het zal me niet verbazen als er in de toekomst een commissie komt waar je iedere week je douchegedrag moet verantwoorden.’ Zo meneertje ik zie dat we de zandloper nog steeds op drie hebben staan, daar is moedertje natuur helemaal niet blij mee, in tegendeel moedertje natuur is zelfs een beetje verdrietig en je weet wat er gebeurt als ze verdrietig is........juist dan laat moedertje natuur een van haar kinderen op je af. Ik hoef jou natuurlijk ook niet te vertellen hoe Denis, Rita, wilma of Katrina tekeer kunnen gaan.Wij heben allemaal de beelden van New Orleans gezien. Dusss, wat gaan we aan de zandloper doen?”

(Ik hoorde laatst de hypothese dat in de toekomst mensen die vlees eten in restaurants dit waarschijnlijk in een aparte ruimte moeten doen, niet onvergelijkbaar met de aparte rookruimtes die je vroeger ook in restaurants had.)

Master of the Universe

Dick Fuld, de gevallen CEO van Lehman brothers bank, schijnt een nogal onbenaderbare man te zijn geweest. Hij begroette zijn medewerkers niet en stond zwijgzaam naast je in de lift. Ik vermoed dat hij ervan overtuigt was dat hij onverwoestbaar was. Vergeleken met Dick Fuld was Cees van Hoeven een scharrelaar, een kruideniertje. Nu, een jaar na het instorten van de bank praten steeds meer sleutelfiguren van dat drama openlijk over wat er precies gebeurd is, al blijven een aantal kwesties nog onbeantwoord. Dick Fuld vertelde voor de rechter dat hij veel soul seacrhing had gedaan. Dat hij bij dit ziele onderzoek niets gevonden heeft zal niemand verbazen. Wanner hebzucht als norm is verheven zie je het niet meer, dat had Cees hem ook kunnen vertellen. Cees was net als Dick een goede man. De oude heer Heijn zei op een aandeelhoudersvegadering: "Cees je maakt ons allemaal rijk." Ook Dick liet zijn werknemers meedelen in de winst. Is het een vorm van roofbouw op een, in principe, goed systeem? Of is het kapitalisme van nature kanibalistisch?
Niemand verwacht eigenlijk dat je je gedraagt. Of zoals hijzelf formuleerde: "good guys do not win in the end." (http://www.telegraph.co.uk/finance/financetopics/financialcrisis/6158452/Dick-Fuld-of-collapsed-bank-Lehman-Brothers-says-his-mother-loves-him.html)
De directeuren van de meest invloedrijke banken in de wereld noemen zich de 'masters of the universe'. Een master of the universe gaat er niet vanuit dat hij valt. Maar als het gebeurd beschouwd iedereen hem als de duivel, dat is een logische consequentie van de val. Dick Fuld zal hiermee moeten leren leven. Gelukkig houdt zijn moeder nog wel van hem, zei hij, zonder ironie tegen een journalist.

Croutons

Vanavond ging de Tegenlicht documentaire over Grande Paris.
Sarkozy wil iets nalaten. Logisch: elke Franse president wil iets nalaten. Maar waar Mitterand en Chirac zich beperkten tot een landmark, daar wil Sarkozy een Parijs maken voor alle Parijzenaars; een Grande Paris. Hij heeft tien architecten uitgenodigd om iets te ontwerpen, waaronder Winny Maas die werd gevolgd door de documentaire makers van Tegenlicht.
Een van de architecten merkte aan het einde van de presentatie op dat Sarkozy in zijn toespraak eigenlijk van alle projecten iets had geleend en daar een salade van had gemaakt. Winny Maas leek dit niet erg te vinden, zolang het maar een goede salade is. De vraag is echter of een groot Haussmanniaanse project weer een eenheid van Parijs kan maken. Met een verwijzing naar Haussmann wordt vaak vergeten dat hij van Parijs niet alleen een eenheid heeft gemaakt door middel van zijn boulevards, maar tegelijkertijd de banlieues heeft uitgevonden. De rijken wilden ten slotte aan de boulevards wonen en de armen werden verbannen. Die banlieues, of buitenwijken, zijn inmiddels vele malen groter dan Parijs zelf. De problemen in die gebieden zijn helemaal niet met grote bouwprojecten op te lossen. Het is veel beter om kleine herstelwerkzaamheden te doen, of zoals Rudy Stroink in Nederland altijd opmerkt:
’we moeten niks meer bouwen want de stad is af, de tijd is aangebroken om te tuinieren, de boel bijhouden.’
Maar zo wil Sarkozy natuurlijk niet herinnerd worden, als de man die de stad bijhield. Hij wil waarschijnlijk een nieuw station als symbool van eenheid overgoten met een sladressing van dijon mosterd en Franse croutons.

Schellak

Vandaag liet een man in de trein aan de andere kant van het gangpad zijn tas met lp’s vallen. Althans ik dacht dat het lp’s waren, maar ‘nee meneer dit is bakeliet’. Vervolgens kwam er een heel verhaal over zijn hobby, namelijk het verzamelen van deze bakelieten muziek dragers. In de jaren veertig moest je in Amerika een plaat inleveren als je een nieuwe wilde hebben. ‘dat kwam door de schaarste van de schellak die erop zat.’ Schellak is gemaakt van een speciaal soort kevers en bedoeld om de plaat te beschermen. ‘Want daar gaat natuurlijk zo’n hele dikke naald overheen die anders de plaat kapot zou maken.’
Hij ging elke twee maanden naar Amsterdam, naar een soort beurs georganiseerd door de stichting Weergever waar mensen met dezelfde hobby verhalen en platen uitwisselen. Hij deed dat ook omdat anders zijn ouderen OV kaart zou worden ingenomen. Eigenlijk wilde ik nog een beetje kijken naar mijn tekst die ik zou moeten voordragen om een kunst en architectuur manifestatie over kleur te openen (Chromodomo). Beleefdheidshalve liet ik de man toch maar uitpraten over zijn verzameling bakelieten schijven en ik vond het natuurlijk ook wel boeiend. In de oorlog in westbroek had zijn vader de radio nooit ingeleverd, dus toen de oorlog voorbij was hadden zij als eerste weer muziek, daar kwam die fascinatie voor muziek ook vandaan. Vervolgens begon hij over zijn andere hobby’s: de luchtvaart en het repareren van oude klokken. Voordat ik het wist rolden we station Groningen binnen. Deze man genaamd Willy Muntinga bezit overigens 15 duizend schellak platen. Nog een leuke: ‘hoeveel groeven zitten er nou op zo’n plaat?’
Antwoord: ‘1, die begint aan de rand en eindigt in het midden.'

Over het Kwaad

In Elisabeth Costello, het boek van Coetzee dat ik aan het lezen ben voor de college reeks in Leiden, lees is een overpeinzing van de hoofdpersoon over het kwaad:Waar ruikt het kwaad naar? Sulfer? Zwavel? Zyklon B? Of is het kwaad kleurloos geworden, zoals zoveel van de rest van de morele wereld?(p.141)

Deze week bleek in ieder geval dat het kwaad weer ouderwets naar zwavel rook toen het bedrijf Trafigura haar giftige afval had gedumpt in Ivoor kust. Natuurlijk was het hierbij niet de bedoeling om moetwillig mensen om te brengen, het ging weer eens om ouderwetse hebzucht. Wat er met de mensen gebeurde liet de hebzuchtige handelaren min of meer koud. Maar was het ook niet juist onverschilligheid dat van Zyklon B zo’n dodelijk goedje maakte? Het zogenaamde niet echt weten wat er aan de hand was, het je niet kunnen veroorloven het echt te weten. Dat is een houding die Elisabeth omschrijft als kenmereknd voor de boeren rondom Auschwitz (en kenmerkend voor al diegene die zich vol stoppen met vlees).Die speciale vorm van niet weten treffen we ook aan bij de top van Trafigura.

de vernietiging van de aarde

G: Ik had een absurde droom vannacht jongen.

B: zoiets zei je al vanmorgen, iets met een raket toch?

G: Ja er was een gigantische raket afgeschoten, door terroristen denk ik, en die viel met een rotgang terug naar de aarde. We wisten dat het afgelopen zou zijn. Tegelijkertijd had jij net een been verloren. We waren er al een beetje aan gewend maar we zaten nog wel in het verwerkingsproces. Toen kwam dus het nieuws van die raket. Iemand, misschien was jij het wel, wist nog wel een plek waar we konden schuilen. Daar gingen we heen.

B: was dat ergens onder de grond ofzo?

G: Nee het was juist ergens hoog, je kon er alleen komen via allemaal trappetjes. Het was een soort watertoren en daar zaten we met maar een paar mensen in. Terwijl we daar zo zaten wisten we dus dat de totale aarde was vergaan dat iedereen die we kende hartstikke dood was, maar tegelijkertijd drong het ook weer niet echt tot ons door want we waren nog teveel met het verlies van je been bezig.

B: en buiten?

G: de wereld was dus overgenomen door een soort stripachtige figuren die gigantisch groot waren en over de daken kropen.


(de droom heeft waarschijnlijk te maken met de roman van Coetzee, slow man, waarin de hoofdpersoon een been verliest, dat verwerkingsproces wordt nogal nauwgezet beschreven)

eikeltje, aangenaam

Gisteren sprak ik tijdens het college 'wees een hoofdpersoon', voor mijn beurt waarop Arnon zich de volgende woorden liet ontvallen: ‘wat ben je toch een eikeltje.’
De docent viel uit zijn rol en hij verontschuldigde zich ervoor. Nergens voor nodig natuurlijk. Een lichte gedragscorrectie kan van tijd tot tijd geen kwaad want ik merk dat ik het klassikale gareel enigssinds ben ontgroeid. Bovendien vond ik het helemaal niet zo erg,‘eikeltje’ klinkt toch haast als een koosnaampje. Het valt mij sowieso op dat er op een vreemde manier gestoeid wordt met formaliteiten. Sommige studenten zeggen ‘u’ tegen de docenten anderen weer ‘je’. Ik zeg tegen vrijwel iedereen je, omdat ik juist bang ben dat ik mensen met de beleefdheidsvorm zal schofferen. De u vorm onder jongeren (tot veertig jaar) heeft iets geaffecteerds vind ik. De docenten spreken de studenten ook aan met u. Of althans de compagnon van Arnon, Eric Schliesser, doet dat. Maar Eric Schliesser is een theatrale man, dus wat dat betreft past het ook wel weer bij hem. Ik wordt door de docenten gewoon eikeltje genoemd, ieder krijgt de bijnaam die hem toekomt.

Kennis III

Darwin: “Stel je de steentijd even voor en je ligt, als jonge gast, behaaglijk onder een berenvelletje te slapen, dan komt er één van je vrienden binnen. Je kent hem van het rondhangen in grotten waar jullie elkaar proberen te overtreffen met de meest gave tekeningen van groot wild. Geen eenden of eekorns, maar buffalo's en beren. Het is allemaal wat primitief maar jullie vinden die tekeningen belangrijk omdat het jullie helden status als jager van groot wild bevestigd. Enfin, die gozer komt binnen en die zegt tegen je: "Hee gast, zullen we vannacht met een botte bijl in een stukje gortdroge aarde gaan hakken hier verderop?" Je zult je ongetwijfeld nog een keertje omdraaien, die akker kan je gestolen worden. Als diezelfde jongen je echter zou vragen om die nacht achter de beesten aan te gaan dan was het iets anders geweest.Voor de beofte van spanning en avontuur wil je wel onder je berenvelletje vandaan komen.
Je moet vooral lol kunnen beleven, ook toen al in de steetijd. Die jongens die zich vandaag de dag in het weekend bezatten en tegen een boom te pletter rijden zijn dezelfde die in de steentijd een mammoet tegen de vlakte trokken. Alles voor de kick.”

Kennis II

Afgelopen zaterdag reed ik door de Frederikstraat naar huis. Aan het begin van de route trof ik de Iraanse hongerstakers (dag 31). Ze protesteren tegen het zwakke knieen beleid van Amerika ten aanzien van de wantoestanden in Iraakse gevangenissen die specifiek voor Iraniers zijn gemaakt.Na de hongerstakers zag ik hoe de podia en tribunes werden opgebouwd voor aankomende prinsjesdag. Waarschijnlijk wordt prisnjesdag een soort antuurlijk einde van hun actie, waar ik zowiezo maar weinig over gehoord heb in het nieuws. Op de Denneweg, de haagse PC Hooft, was het weer een drukte van belang met veel te dikke auto's en mensen op terrasjes. Aan de andere kant van de Mauritskade,in de Frederikstraat komt mij de sfeer altijd iets beschaafder voor, er is minder gebral. Aan het einde van de Fredrikstraat zat Ferry Mingelen met zijn vrouw of vriendin te genieten van een lunch op het terras. Ferry Mingelen en de Iraanse hongerstakers bevonden zich door een bizar toeval aan weerszijden van een geografische as. Zonder dit van elkaar te weten, zonder dat uberhaupt iemand dit wist. Die as bestond zogezegd alleeen omdat ik hem heb gereden. Als ik iets later was geweest of iets eerder dan had de as niet bestaan. Maar het feit is dat ze, heel even, wel bestond. Hoe ver de hongerstakers en Ferry Mingelen ook van elkaar afzaten, ik wist dat ze elkaar in het onendige zouden ontmoeten. Al was het maar in mijn eigen universum.

Kennis

Ik heb kennis, ik weet dingen die andere mensen niet weten. Zo weet ik bijvoorbeeld dat er iets aan de hand is met ronde veters, een bepaald probleem. Ronde veters wringen zich na verloop van tijd los uit hun gestrikte toestand. Dat weet bijna niemand. Eerst dacht ik dat het aan mij lag. Dat ik op een speciale manier gehandicapt was en niet goed kon strikken. Jarenlang heb ik tennisschoenen gehad die me keer op keer lieten bukken. Alsof de schoenen zelf tegen mij zeiden: je kan er niks van, veters strikken.Wat moet het met jou in de weredl worden? Er komt een vreemd gevoel van onmacht over je heen, alsof je weer zes bent en je voor de honderdste keer een van je ouders moet roepen om de linten van je Friese doorlopers vast te strikken. Dat gevoel dus maar dan zonder dat je ouders in de buurt zijn want je bent immers volwassen. 'of niet soms?' vragen de schoenen plagerig, als ze weer een keer los gaan.
Om hier doorheen te komen, om deze blamage te overleven, had ik een strategie, ik praatte er met niemand over. Ik hield het voor mezelf. Totdat ik deze zomer in Italie een net paar schoenen kocht waar wederom ronde veters in zaten. En wat blijkt? Ze flikken hetzelfde kunstje. Ze ontwringen zich uit hun functionele knoop. Ze weigeren te doen waarvoor ze gemaakt zijn. Al die tijd lag het dus helemaal niet aan mij, dat uit de knoop gaan, het is een eigenschap van ronde veters.

Net Echt

Vanavond ben ik met ouders naar de voorstelling ‘Hoop van zegen’ geweest. Het oude toneelstuk van Herman Heijermans is opnieuw bewerkt voor Senegalezen, een goed idee want de problematiek van het vissersbestaan en dat de vis duur betaald wordt (namelijk met levens) is in Senegal nog springlevend. Het stuk werd opgevoerd op het Norfolk terrein in de haven van Scheveningen. Er werden dekentjes uitgedeeld en dat was nodig ook want het waaide behoorlijk.
Mijn moeder zei dat die Afrikanen helemaal niet naar de toneelschool hoeven omdat het geboren acteurs zijn. Het zag er inderdaad heel naturel uit en het deed me denken aan een straattafereel in Ghana. Wat ik op het Norfolk terrein zag aan dans, handgebaren en onderlinge verhoudingen heb ik ook gezien op de Afrikaanse markt. De dame die Kniertje speelde leek op zo'n typische market queen die geen tegensppraak duldt.
In Afrika is er een minder groot verschil tussen toneel en het echte leven. Mijn vader vertelde dat ze in Nigeria op een school eens een toneelstuk hebben gezien waar een echte kip geslacht werd. Dat hoef je in Nederland niet te proberen, daar zit de dierenbescherming vrij dicht bovenop. Aan het einde van de voorstelling gingen we in een loods nog een biertje drinken, aldaar bleken dezelfde Senegalezen als in het toneelstuk plaats genomen te hebben achter marktkraampjes om bongo’s en kleurige doeken te verkopen. Het was kortom net echt, daar in Scheveningen.

filmpje:
http://www.vk.tv/theater/

Beschaving

In de voormalig Ambassade van Nigeria in Baghdad is de 'acadamy for peace through art' begonnen om kinderen manieren bij te brengen die ze door zes jaar oorlog zijn kwijtgeraakt. Ook de handkus wordt er geoefend. Dat was niet iets wat ze zes jaar geleden ook deden, maar blijkbaar is de handkus de sleutel tot beschaving. Het schijnt niet geheel zonder risico te zijn. Een jongen vertelt over zijn drang de gitaar te spelen.

"There is a risk," says Youssef, who is learning how to play Spanish guitar. He has had his instrument smashed by a militia in the past, yet he keeps coming back. "I'll be taking this risk because I love music, and all of us love this school," he says.

Ik vraag me af of de muziek ook niet intenser en waarachtiger is wanneer er een straf boven je hoofd hangt. De handkus en het leren met mes en vork te eten, als subsversieve bezigheden, als onderdelen van een nieuwe jeugdbeweging in Irak, kunnen nog wel eens meer betekenen voor het land dan de vele vredes missies die er zijn geweest. Misschien moeten we die methode ook toepassen in Nederland. Om de beschaving te redden verbieden we het eerst om op te staan voor oudere mensen in de trein of een deur voor iemand open te houden. Bovendien is het hard stikke verboden om met mes en vork te eten. Kijken wat er gebeurd.

Decorum

Vandaag had ik mijn eerste college: wees een hoofdpersoon, gegeven door Eric Schliesser en Arnon Grunberg. Tot mijn verbazing waren er slechts vijftien inschrijvingen en telde ik maar elf aanwezigen. Ook was er iemand die speciaal was gekomen om te zeggen dat hij niet mee kon doen. Het leek erop dat hij overgehaald wilde worden door zijn docenten, alsof hij van hen verwachtte hem te verleiden. Misschien moet een docent normaal ook wel verleiden, maar dit was een werkcollege en daarbij is de inzet van de student op zijn minst evenredig aan dat van de docent.
Alles leek erop te wijzen dat deze student, hoewel niet onsympathiek, de titel van het college erg letterlijk had genomen. Er waren dus weinig mensen, maar intimiteit heeft ook z'n voordelen. Waarmee ik bedoel dat intimiteit wellicht tot diepere inzichten kan leiden. Arnon droeg voor deze gelegenheid een donkerblauw shirt met korte mauwen. Op de boord van het shirt zaten aan iedere kant vijf sterren. Hij was nog wel herkenbaar, maar de generaal had zijn pet afgezet en was aangeschoven voor een gesprek van man tot man. Intimiteit begint met het neerleggen van decorum.

Dramatische vrouwen en de Talmud

Op de voorpagina van het blad Volksrant banen stond een foto van Tonko Gast, de man die de crisis voorspelde. Ik ken Tonko nog uit Groningen, we hebben kort bij elkaar in hetzelfde huis gewoond, van hem heb ik de definitie van de dramatische vrouw geleerd. ‘Een dramatische vrouw, is een vrouw die meer dan de helft van haar eigen gevoelens serieus neemt.’ Het heeft diepe indruk op mij gemaakt.
Tonko, die dus afstudeerde toen ik net begon, wilde toen al naar Amerika. Nu heeft hij een financieel adviesbureau in New York, Dynamic Credit genaamd dat inmiddels een tweede afdeling in Amsterdam heeft. Hij heeft zijn huidige sterke positie in de financiele wereld te danken aan het feit dat hij saai reken werk heeft verricht. ’Rekenwerk waar anderen, inclusief de grote banken geen zin in hadden.’
Onder zijn werknemers zijn een aantal joodse jongens die jarenlang de Talmud hebben bestudeerd.‘Dat boek heeft zinnen van anderhalve pagina lang, vol me puntkomma’s. Die jongens hebben daardoor een fantastisch absorptievermogen. Precies wat er nodig is om die documenten te lezen.’

over de werkelijkheid gesproken

Nelleke Noordervliet was op de radio en vertelde over haar nieuwe nog niet gepubliceerde roman. Door een opmerking van wim Brands over een bepaalde toevalligheid zei Nelleke dat er in het echt altijd vreemdere dingen gebeuren dan in een romans toegelaten kan worden, anders wordt het ongeloofwaardig. Dit thema over realiteit steekt eens in de zoveel tijd de kop op en dan wordt altijd Gerard Reve weer uit de hoge hoed getoverd en zijn college reeks over hoe je een schrijver kon worden. ‘de werkelijkheid is geen excuus’ placht Reve te zeggen. Met andere woorden: als het echt gebeurd is, is het nog geen goede literatuur. Dat mogen we inmiddels toch wel als gesneden koek beschouwen. Maar Nelleke gooit toch weer dat balletje op. ‘ik moet me beperken, ook al is de werkelijkheid vaak vreemder.' Ik zou tegen Nelleke willen zeggen: 'lees Elisabeth Costello van Coetzee, daarin wordt dit probleem omschreven als "(...)een simpel overbruggingsprobleem, een kwestie van een brug slaan. Mensen lossen dagelijks zulke problemen op. Ze lossen ze op, en als ze dat gedaan hebben, leven ze gewoon verder."(p.5 elisabeth costello) Of ze zou Murakami erop na kunnen slaan om zich er van te overtuigen dat er ook in de wereld van de roamns behoorlijk bizarre dingen kunnen plaatsvidnen.'


Over de werkelijkheid gesproken.

In de NY Times las ik een artikel over lezen in de metro. Iedereen doet het. Het is nog één van de weinige low tech plekken in de stad waar je geen wireless hebt en niet mobiel kunt bellen. “It’s the one time of the day that you have completely to yourself with no sort of immediate obligations, unplugged,” she said. “Although you’re surrounded by people, the anonymity is really forgiving.”

Gehurkte Havik

Gisteren heb ik de film Inglourious Basterds gezien. Het gaat over een groepje Joods Amerikaanse soldaten die in bezet Frankrijk worden gedropt met één missie: killing nazi’s. Het was een interessante film, die een vreemd soort voldoening geeft voor iets dat we als een fictieve wraak kunnen zien. Er worden twee soorten geweld tegenover elkaar gezet; de etnische zuivering tegenover het gepassioneerde vermoorden van nazi’s door deze losgeslagen groep joden. Het ene slecht, het andere goed. Beide uitersten worden gepresenteerd door kolonel Aldo, de Apache, van de Amerikanen en Kolonel Landa, alias de Jew Hunter, aan de nazi zijde. Kolonel Landa is een tamelijk originele nazi. Volgens hem denken de meeste nazi’s zoals haviken, waardoor ze een hoop schuilplaatsen van joden over het hoofd zien. ‘Ik kan denken als een rat, daarom ben ik zo goed in het opsporen van joden.’

Hij confronteert een Franse Boer met de vraag, of hij een rat welkom zou heten in zijn huis als hij door de deur naar binnen zou lopen. De boer zegt van niet en Landa vraagt verrast waarom dan niet, ‘de rat heeft jou toch niks misdaan?’
Hij concludeert vervolgens dat we iets tegen ratten hebben omdat ze afkeer in ons oproepen. Hij legt het mechanisme van antisemitisme uit en suggereert vervolgens dat het dus een heel natuurlijk verschijnsel is. Landa babbelt er lustig op los om dan ineens met dreigende taal uit de hoek te komen. Hij doet wel wat denken aan een moderne manager die ook vaak op z'n hurken mee babbelt met de werkgevers op de vloer en als die werknemer op z’n gemak is, slaat de havik toe.

Kleine witte lichtjes

De vuren in California hebben schrikbarende vormen aangenomen honderden vierkante meters bos zijn afgebrand en vele huizen verzwolgen. Ik heb nog niks gehoord van de Goedhard familie die ik deze zomer nabij Los ANgeles heb bezocht. Dat kan zowel goed als slecht nieuws zijn. Maar volgens Time magazine is het vuur ten Noorden van Los Angeles al aardig onder controle. Voor velen is het reeds te laat. In het dorpje Sylmar zei een brandweerman dat hij de naambordjes van de straten niet kon lezen omdat ze gesmolten waren. De meeste mensen zijn razendsnel geëvacueerd en konden alleen het allernoodzakelijkste meenemen.
Linda Pogacnik denkt terug aan haar badkuip. "It had this beautiful oval bathtub, and just a few nights ago I lit candles and put on soft music and got in," she said, sighing with the memory. "The moon was full, and it made it look like the eucalyptus tree outside had little white lights."

Broedplaats

Er komt een nieuwe broedplaats in Den Haag. Ik was vanavond bij een vriend aan het eten die met nog een paar anderen die broedplaats gaan bemannen. Zelf zou ik er ook terecht kunnen om zo nu en dan met chemicaliën te experimenteren zoals Epoxy. Want hoe ingewikkeld gemeentes er ook over doen, met het hele creatieve industrie gebeuren, het is uiteindelijk gewoon een speelplaats en iedereen weet het. Toevallig ken ik dus deze jongens die hun hand hebben weten te leggen op een oud horeca Centrum. Uit praktische overwegingen gaat hun stichting dan ook Centrum heten.Het staat ten slotte al op d egevel. Zodra je een stichting hebt en je beloofd allerlei dingen te ondernemen dan kun je weer een keur aan potjes aanboren bij de gemeente. Kortom zo’n kale betonnen ruimte wordt al snel een vehikel om allerlei geld te genereren. Daar ga ik me niet mee bezig houden, ik ben allang blij als ik mijn tijdelijke activiteiten van de tuin kan verplaatsen naar een plek waar niemand er last van heeft en waar ik niet de kans loop, om vanwege die activiteiten op straat gezet te worden. Het is overigens ook lang geleden dat ik zo nat gerend ben als vanavond. Het regenseizoen is begonnen, nog een goede reden om een broedplaats op te zoeken.

opgeruimde muis

Vandaag had ik een afspraak op Schiphol, niet om iemand uit te zwaaien of op te halen, maar om te praten met een opdrachtgever. Het beviel me buitengewoon om daar temidden van mensen met koffers en mobiele telefoons onder het genot van een dubbele espresso over kunst te praten. Na een half uurtje ongeveer zag ik ineens een muis, dus ik zei:’ kijk een muis’. Vervolgens hadden we het een tijdje over de muis en we besloten dat het een opgeruimde muis was. ‘Dit heeft wel wat’, zei mijn gesprekspartner, ‘In New York heb ik wel eens van die afschuwelijke grote ratten in de metro gezien, maar dit is een nette Hollandse muis.’
Later kwam er nog een muisje bij. Ze opereerde vanaf de raamkant, waar ze van onder de radiator telkens de ruimte in schoten en dan snel weer terug gingen.
Het was al met al een geslaagde bijeenkomst.
Voortaan zou ik graag op vliegvvelden willen afspreken, ze hoeven niet groot te zijn als er maar mensen rondlopen net zijn aangekomen of op het punt staan om te vertrekken. Dan, halverwege het gesprek, een opegruimde discrete muis. Ik kan het iedereen aanraden.

Slechte start

Het Academisch jaar is geopend, we zitten halverwege week één. Voor het eerst sinds lange tijd zou ik plaats gaan nemen in de college banken, dit keer om te leren wat het betekend om een hoofdpersoon te zijn. Ik zat alleen met een probleem of beter gezegd met een interview dat ik een half uur voor aanvang van het college nog telefonisch moest afnemen. De drukke projectontwikkelaar die ik moest spreken had nog één gaatje voor me gevonden. Ik hoopte dus maar dat ze daar in Leiden een lege collegezaal voor me hadden. Het gebouw waar ik moest zijn heet het Lipsius gebouw en kan het beste worden omschreven als een gezellige jaren zeventig kolos met een hoop beton. Van de concierge mocht ik in het EHBO hok ergens in de kelder van het Lipsius gebouw. Hij wist alleen niet zeker of er wel mobiel bereik was. Dat heb ik dan ook eerste even getest. Gezellig was het daar niet, maar ik kon prima bellen gezeten op een rolstoel en met mijn laptop op een ziekenhuisbed. Het was een kwestie van afwachten tot ik opgeroepen zou worden. Toen ik om half drie weer een keer op mijn telefoon keek zag ik tot mijn schrik de afschuwelijke mededeling ALLEEN NOODOPROEPEN op mijn schermpje. Dus ik rende als een bezetene naar het trappenhuis waar ik een stopcontact vond voor mijn laptop dat als opname apparatuur functioneert. Het was nu zes over half, maar er werd niet gebeld. Om kwart voor drie belde ik zelf maar op. De secretaresse zei dat ze me vijf voor half drie had geprobeerd te bellen, maar dat mijn telefoon uitstond. ‘ dat is het niet’ jammerde ik ‘Ik zat in een kooi van Faraday.’
Later bleek ook nog eens dat het college pas volgende week begint. Dat is nou typisch een geval van een slechte start.

Objectiviteit

Utah, de staat van de mormonen, kent de laagste cijfers als het gaat om illegaal drugs gebruik en daar zijn ze nog behoorlijk trots op ook. Toch kent Utah de hoogste hoeveelheid verslaafden van zogenaamde ‘prescription drugs’, medicijn misbruik. Alsof het minder erg is zolang de drugs maar legaal zijn. Ook Michael Jackson bleek zo’n verslaafde aan ‘prescription drugs’. Aangezien het om medicijnen ging die werden voorgeschreven door zijn huisarts, wordt die momenteel vervolgd. Daar kon je op wachten. Maar misschein zou er veel beter in de richting van Salt Lake City gekeken kunnen worden, waar de de mormoonse kerk zetelt. Michael Jackson heeft zich tot deze religie bekeerd waarvan de stichter ooit visioenen kreeg als hij in zijn hoed keek. Waarom Michael Jackson zich precies bij deze kerk heeft aangesloten weet ik niet, maar misschien hebben 'prescription drugs' er wel iets mee te maken. Ik vind dat als je de roddelbladen vult met een complot therie over de huisarts, je er op z'n minst een aantal concurerende theorien naast moet zetten. Al was het maar om objectiviteit te suggereren.