Wonen

-->

 

Geen betere manier om je thuis te voelen in een stad dan betrokken te raken bij een verhuizing. Dat overkwam ons vandaag; we konden meteen gaan sjouwen met een sofa, een wasmachine en een ladekast. We kwamen in kelders en in allerlei huizen van mensen die  op spullen konden passen. Daarna hebben we een linzensoep gemaakt en nu zitten we voor een vier meter hoge open haart van ceramiek tegels die we zelf moeten voeren met hout. Nooit ergens anders gewoond.

Gefaseerd

Ik ben met de lieve G op weg naar Berlijn, maar we doen dat gefaseerd en hebben een tussenstop gemaakt bij de ouders van de lieve G in Deventer. Ooit woonden ze riant in Schalkhaar aan een park. Tegenwoordig wonen ze in het centrum van Deventer in een oud postkantoor. De crisis, zou ik willen zeggen, maar dat is niet zo. Er is spraken van een gefaseerde verhuizing richting Zeeland. Zeeland is de heimat. Terwijl in Schalkaar er ruimte genoeg was en we altijd een eigen slaapkamer hadden, slapen we vanavond in de woonkamer op een tweepersoons luchtbed. Het opblazen daarvan geschiedde door middel van een elektromotortje, die op een bepaalde manier in het matars geklikt moest worden. Dat was even een gepriegel, maar daarna deed ie het. Het lawaai dat bij het opblazen gepaard ging was niet gering en met kussens hebben we geprobeerd het geluid en ons schaamptegevoel te dempen. Het is hier heel gehorig en iedereen kent elkaar.In schalkhaar kon je een kanon afschieten voordat je de tuin van de buren zou raken. Bij wijze van spreken dan. Nu is de woonkamer gevuld met een enkel matras. Heel gezellig. De ouders van de lieve G wonen weer op kamers.

 

Stropdas

 

Rutte en Samsom zaten bij Pauw en Witteman vanavond. Een vergezicht voor Nederland hoeven we niet te verwachten van het nieuwe kabinet. Maar ik heb er wel vertrouwen in. Rutte en Samsom, het zijn geen filosofen, maar ze vinden elkaar aardig, om niet te zeggen dat het vrienden van elkaar zijn. Ze wisselen stropdassen uit. Dat is ook wat waard.

Stagnatie

-->

Voordekunst is een website waarop kunstenaars hun projecten kunnen presenteren aan het publiek met als doel hier sponsoring voor te regelen. Iemand betaalt bijvoorbeeld mee aan  de productie van een boek en die persoon krijgt daar dan ook een exemplaar van als compensatie. Wij willen een auto gaan bouwen in Ghana. Wie 1000 euro betaalt krijgt een rondleiding op de plek waar de auto wordt gebouwd. Koopje zou ik zeggen. Vandaag ben ik met Joost van Onna en Melle Smets naar de haven van Rotterdam gereden om een filmpje op te nemen voor de website. We waren op bezoek bij een bedrijf dat auto’s importeert uit Japan. Een indrukwekkende hoeveelheid auto’s. Een man die met ons meereed zei dat ze een jaar geleden bijna in de problemen kwamen toen er wel veel auto’s bijkwamen maar dat er niets wegging. ‘Complete stagnatie. Zelfs de tussenweggetjes stonden vol met auto's. Nu loopt het wel weer.’

Garage

-->

 

Vandaag ben ik op het komeetfeest geweest. Een feest op de komeetweg in de Binckhorst. Het speelde zich af in een houtzagerij, papierfabriek en autoschadebedrijf. Er was drank, dans en muziek. Ik ging erheen omdat ik bevriend ben geraakt met Alessandro van de papierfabriek Jero. Hij had me uitgenodigd en ik wil iets schrijven over deze festiviteiten voor een artikel over de ontwikkelingen in de Binckhorst. Er was theater en er werd muziek gemaakt. Het was vooral onverwacht gezellig. Ik ontmoette Hans Pols.  Rode wijn drinken in een garage kan ik iedereen aanbevelen. Zeker met Hans Pols.

Brief aan Arnon Grunberg

-->

 

Beste Arnon

De laatste tijd ligt Lance Armstrong enorm onder vuur, dat zal je niet zijn ontgaan. Door de anti-doping intifada tegen de heerschappij van Armstrong is er volgens velen een held van zijn voetstuk gevallen. Mocht in de toekomst blijken dat ook jij je boeken grotendeels hebt geschreven onder invloed van EPO en/of dat de CPNB het gebruik van bloeddoping zegt te hebben aangetoond (en dat ze dan al je prijzen afpakken), dan wil ik nu alvast gezegd hebben dat het voor mij niks uitmaakt, je zal altijd een held van me blijven.

Liefs Bram

Pragmatisme

-->

 

Pragmatisme geldt als een scheldwoord, althans wel in Amerika. Obama wordt als pragmatist gezien. Hij zou geïnteresseerd zijn in wat werkt in plaats van een ideologisch bewogen persoon te zijn. Op de opinie pagina van de New York Times schrijft Harvey Cromier een uitstekend stuk over Obama en de filosoof William James in relatie tot pragmatisme.

Ik trof in het artikel dit prachtige citaat van James:

"If this life be not a real fight, in which something is eternally gained for the universe by success, it is no better than a game of private theatricals. . . . But it feels like a real fight — as if there were something really wild in the universe which we . . . are needed to redeem; and first of all to redeem our own hearts from atheisms and fears."

Pragmatici zullen dus ook het gevecht aanmoeten met de idealisten en vooral ook met hun eigen angsten en relativeringen.Ik moest denken aan de man die het conflict tussen Japan en China over de twee Chinese eilandjes is begonnen doordat hij probeerde ze te kopen. De stokoude politicus Shintoro Shihara. Hij haat Mickey Mouse en hij houdt van kamikaze piloten. Hij is tachtig en begon ooit als auteur, hij leeft in een wereld die hij zelf bedenkt. Shihara wil nu een nieuwe politieke partij beginnen, een fel nationalistische rechtse partij. Voor China is dit allemaal goed nieuws. In die regio wordt China vaak gezien als dader, door Shihara hebben ze zich eindelijk weer eens als slachtoffer kunnen profileren. Het slachtoffer kan rekenen op sympathie.

Zo zie je hoe iemand met waanbeelden de boel verschrikkelijk kan laten escaleren ‘alsof je dronken wordt met goedkope sake’ zoals Haruki Murakami al eerder schreef.

James spreekt over ‘healthy-minded buoyancy’ wat je vrij zou kunnen vertalen naar ‘het drijfvermogen van gezond verstand’. Wie zijn idealen wil laten overleven zal allianties moeten sluiten met anderen. Idealen kunnen alleen resultaten halen in de wereld als ze omarmt worden door genoeg anderen. Dat is wel degelijk een uitdaging en een gevecht waard. Dat is een realistischer opvatting over hoe de wereld werkt dan de kamikaze politiek van meneer Shihara.In zijn geval is een voorspelling op zijn plaats: Hij stort neer, maar China strijkt met de eer.

Volksschrijver

-->

 
Gisteren schreef ik over helden. Een andere held,  waar we ons om verkneukelen is Gerard Reve. Hem waarderen we om zijn ‘schuldig leven’, zoals biograaf Nop Maas de drie biografische delen over de schrijver noemt. Een biograaf gunt ons een kijkje achter de schermen, maar is dat nodig bij iemand die zelf al z’n hele leven heeft geschreven? Een biografie als the Powerbroker van Robert Caro over Robert Moses is interessant omdat het een tijdsgewricht toont en laat zien hoe iemand daarbinnen een bepaalde machtspositie heeft weten te te bemachtigen. Moses trok een snelweg door de New Yorkse wijk de Bronx waar destijds honderden Joodse families voor moesten wijken.  Een complex figuur bovendien, die dacht dat hij het goede deed.
De beschrijving van een schrijversleven doet er niet toe, we hebben immers al zijn boeken. Op 26 juni van dit jaar zegt Nop Maas dit zelf ook letterlijk:' Het idee dat je iets heel nieuws leest in het boek wat ook al niet in zijn eigen boek stond, is natuurlijk onzin, zegt Nop Maas zelf op de radio 26 juni dit jaar.' Arjan Peters schreef maandag in de Volkskrant dat  dat Nop Maas vooral bezig is te bewijzen dat Reve een sadomasochist is met een schuldgevoel. Als dat zo is kunnen we Nop Maas een lijkenpikker noemen; iemand die de ingewanden van de dode schrijver eruit trekt om er nog wat aan te verdienen. Het conflict met Joop Schafthuizen lijkt soms ook over geld te gaan. Hij heeft nog enkele brieven die hij wil publiceren en de biografie zou het gras onder zijn voeten wegmaaien. Er was hoe dan ook een run op het laatste deel van de biografie. Mensen waren bang dat het misschien weer uit de boekhandel zou worden verwijderd. Let wel; er was dus geen run op de boeken van Reve. 
Ik adviseer iedereen deze biografie niet aan te schaffen. Het is veel beter om de boeken van Reve te herlezen. Al moet ik hierbij aantekenen dat ik zelf nog nooit een boek van Reve in handen heb gehad.  Het predicaat volksschrijver schrikt mij af, ik denk dan: geldt dat niet ook voor Andre Hazes? Daar lopen mensen ook mee weg, maar ik vind er gewoon niet zo veel aan.
 

NOC Mimicking Human Speech

HeldAntiHeld

 

Het publiek, dat wil zeggen wij de media verslaafden, houdt van helden die een beetje vuil zijn. Kijk naar Holleeder. Maar hoe zit dat met helden die eerst schoon leken en daarna ineens toch vies werden bevonden? Daar houden we ook van. We houden er namelijk van om die aan de schandpaal te nagelen. De gewiekste volksjongen Holleeder was al gevallen en daar windt hij geen doekjes om, hij geeft toe dat hij een schurk is, maar hij zou nooit zijn kinderen slaan. Willem Holleeder is de Johan Cruijff van de onderwereld. Bij Armstrong ging het maar om een vraag: heeft hij gebruikt of niet? Dat bepaalde of hij goed of slecht was in de ogen van de Amerikaanse anti doping organisatie (Usada). Zoals de CIA en het leger achter Osama Bin Laden aanzaten, zo zat de Usada achter Lance Armstrong aan. Voor Armstrong had het niets uitgemaakt als hij had gezegd dat hij tenminste niet zijn kinderen sloeg. Voor Bin Laden trouwens ook niet. Ze waren allebei reeds gebrandmerkt tot anti-held.

Morgen antwoord op de vraag: wat te doen met de Reve biografie?

Winnen

-->

Vandaag ben ik naar Groningen gegaan om de eerste in een reeks interviews te doen die gaan over collectief wonen. Er is een plek aan te wijzen waar het collectief wonen in Groningen is begonnen; het voormalig Rooms Katholiek Ziekenhuis (RKZ). Het werd ooit gekraakt eind jaren zeventig, maar de wilde jaren zijn voorbij en hanenkammen zie je niet meer. Er wonen zo’n 250 mensen, zelfs hele gezinnen, en die betalen een deel van hun huur door  huishoudelijke klusjes te doen. Het RKZ lijkt nog het meeste op een klein dorp in de stad. Vanmiddag sprak ik iemand die vertelde dat hij later die dag de restanten van het Occupy Now kamp moest gaan opruimen. Ik was verheugt, er was toch nog een vleugje van het oude kraak ideaal overgebleven. ‘Wij hebben gewonnen,’ zei de man even later en niet zonder trots. Ik begreep hem eerst niet.’Wij zijn de laatste Occupy groep in Nederland, de allerlaatste,' verklaarde hij zich nader.

Uiteindelijk gaat het altijd om dezelfde vraag, altijd en overal en dus ook bij idealisme: Wie heeft er gewonnen?

De Grenswachter II

 

‘Hoe heette de organisatie waarvoor u werkte?’

Ik zit enigszins weggezakt op de zachte bank en kijk naar de schim voor het behang. Er waren feiten die ik had verzameld over deze mensen. Feiten waarmee ik kon schuiven als stukken op een schaakbord. De vrouw woonde hier al haar hele leven. Haar ouders hadden koeien gehad, maar haar man had een passie voor paarden. Zo werden de koeien langzaam verkocht en werd het aantal paarden steeds groter.  De laatste jaren nam het aantal paarden juist weer af. Nog enkele beesten staan er in de stal achter het huis. Het duurt niet lang meer of de oude boerderij zal door de nieuwbouw worden opgeslokt. De stad was al angstaanjagend dichtbij gekomen.

‘Wilt u misschien een kopje koffie,’ vraagt de vrouw. Ik knik. Haar eerdere verbolgenheid over het laten ontglippen van haar katje, was ze blijkbaar alweer vergeten. Ik heb nog steeds geen antwoord gegeven op de vraag van haar man, uit ervaring weet ik dat je in onderhandelingen sommige vragen het beste kan negeren. Mensen voelen zich dan al snel onzeker.

‘Ik heb hier ook helemaal geen brief over ontvangen,’ begint de man weer, zijn roodomrande ogen zijn op mij gericht.

‘Wij zijn zelfstandige operationele eenheden in het veld. Indien we een geschikte locatie hebben gevonden, worden de eerste contacten door onszelf gelegd. Er zijn geen formele richtlijnen omdat ook de problematiek rondom grenzen, zeker als het gaat om subjectieve grenzen, een informele aangelegenheid is.’ Ik glimlach ontwapenend naar de oude man, op dit soort momenten komt het op de mimiek aan. Wie op het juiste moment een wenkbrauw optrekt of zijn mond breed en smal maakt dan wel nauw en rond, die heeft  de onderhandelingen al bijna in zijn voordeel beslecht. 

 ‘U heeft toch niks te maken met die projectontwikkelaar die achter ons huis gaat bouwen? Door die lui kunnen we niet langer naar de overkant.’

‘Wilt u een koekje?’ roept zijn vrouw vanuit de keuken. Ze leek er echt plezier in te krijgen dat ze voor iemand kon zorgen. Ik roep dat me dat heerlijk lijkt en probeer me op het gesprek met haar man te concentreren.

‘Uw recht van overpad is afgepakt meneer Kuipers. Daar verzetten wij ons tegen. Grenzen die vroeger zacht waren en als membranen zorgde voor de ademhaling van het gebied, die zijn nu star en hard geworden door commerciële systemen die de leefbaarheid van de hele regio onder druk kunnen zetten.’

Het echtpaar staart mij aan vanaf de andere kant van de tafel. Een enkel ogenblik gebeurd er niets dan komt de arm van de vrouw naar voren, in haar hand een trommel met koekjes. 'Heerlijk,' zeg ik en terwijl ik van een krakeling knabbel bestudeer ik de porseleinen gezichtjes op de kast.

‘Hobby van u?’ Vraag ik aan de vrouw des huizes.

‘Jazeker. Ik ben me de laatste jaren steeds meer op poppen gaan richten in plaats van paarden. We worden een dagje ouder en onze enige zoon is vorig jaar overleden aan kanker.’

Ze klonk ineens bedroeft. Meneer Kuipers zwijgt. Dit was het moment waarop ik had gewacht.

‘Mevrouw Kuipers kunt u zo vriendelijk zijn de kamer van uw zoon aan mij te laten zien?’

‘Maar natuurlijk, het is boven.’
Ik sta op en veeg de kruimels van mijn broek op de grond.

We gaan de nauwe trap van de boerderij op. Er ligt een dik tapijt op de treden.

De kamer van de overleden zoon is nog helemaal ingericht, precies zoals ik had gehoopt. Door het raam is het weiland zichtbaar, het weiland waar de projectontwikkellaars zich aan willen verlustigen.
‘Dit is uitstekend mevrouw.’ Ik neem plaats op het bed en trek mijn schoenen uit.

‘Dit voldoet precies aan alle eisen voor een observatiepost.’

Ik ben bekaf, het zou goed zijn hier enkele dagen te blijven. Terwijl ik mij onder de dekens nestel vraag ik aan mijn gastvrouw of ik haar misschien moeder mag noemen. Ze lijkt verguld met dit verzoek. ‘Moeder wilt u de gordijnen voor me dichtdoen?’ Het is nog licht buiten. Ze sluit de gordijnen en wil de kamer verlaten. ‘Maak me maar wakker voor het avondeten,’ zeg ik met gesloten ogen. Kort daarna val ik in een diepe droomloze slaap.

De Grenswachter I

-->

-->

 

De aspirant grenswachter loopt constant het gevaar om dan wel uitgelachen te worden, dan wel, volstrekt genegeerd te worden omdat zijn werk als irrelevant wordt gezien. Hij moet nog een reputatie op zien te bouwen bij een volk dat geheel niet meer met grenzen gepreoccupeerd is. De grenswachter kan daarom het beste beginnen bij de ouderen. De ouderen vervelen zich kapot en kunnen doorgaans wel wat aanspraak gebruiken.

Rondom de stad Groningen heb ik enkele geschikte locaties gevonden, plekken waar grenzen zijn, waar onzichtbare conflicten sluimeren en waar een grenswachter dringend gewenst is. Een zo’n plek is de boerderij van de familie Kuipers.

Ik ga er heen op de fiets. Mijn fiets zet ik tegen een hek, zonder op slot te zetten. Daarna l

oop ik op mijn gemakje het erf op. Een schuur staat open en omdat ik niemand in de buurt zie, besluit ik even een kijkje te gaan nemen. Er staan naar schatting tien koetsen. Achterin staat zelfs een postkoets uit Engeland. Kensington kan ik onder het stof ontwaren. Overal waar ik loop schieten katten weg. Ik bedwing de behoefte om even in de koets te klimmen en ga weer naar buiten. Terug bij de boerderij kijk ik door het keukenraam waar een oudere vrouw toevallig aan een pakketje haringen zie ruiken. Ik klop op het raam en even later wordt er open gedaan.

De vrouw observeert me met een gezichtsuitdrukking waar niets vanaf te lezen valt. Ik vertel haar wat ik wil, maar op dat moment schiet er een grijs mormel naar buiten. 

‘Pak’m dan, godsamme,’ zegt ze.

Ik reageer traag, buig mijn knieën iets en steek een hand uit naar het beestje dat klein is en zich in paniek voortbeweegt door de grote onbekende buitenwereld.

Ik ben nerveus, hier was ik niet op voorbereid. Het beestje wordt bang van mijn zwaaiende armen en komt op zijn slappe pootjes steeds verder weg van de deur waar de boerin staat te tieren en te vloeken. ‘Pak’m dan,’ brult ze tegen me telkens opnieuw als een soort bezweringsformule. Als aan de grond genageld kijk ik naar het mormel dat als maar verder drentelt.

Dan komt ze zelf in actie. Met enkele stramme passen staat ze buiten en jaagt het katje naar binnen. Ze draait  naar me om.

‘Wat was uw vraag?’

Ik herhaal mijn verzoek en ze gaat me voor naar de woonkamer. Op vloer liggen tapijten en ook op tafel. Vanaf enkele kasten staren tientallen porseleinen poppengezichtjes als dodenmasker op mij neer. Tussen dit alles zit een roerloze oude man met pantoffels. Hij valt haast weg tegen het bloemetjes behang.  Als hij praat komt het bloemetjes behang tot leven. (wordt vervolgt)

Demiurg

-->

Vandaag ben ik met de lieve G naar de film geweest. De nieuwe van François Ozon.

Dan la Maison gaat over het geloof in de literatuur. De mislukte schrijver Germaine  die docent wordt en zijn eigen gebrek aan talent heeft geaccepteerd herkent in de leerling Claude Garcia een jongere versie van zichzelf maar dan met talent. Hij stimuleert hem in zijn project om het  huis binnen te komen van een middenklasse gezin. Door dat te doen gaat de docent zijn eigen ondergang tegemoet.  Als een roofdier stort de jonge Claude zich op hen, hij geeft wiskunde bijles aan een jongen van zijn klas, maar richt zich vooral op diens moeder. Hij jaagt op het verhaal, maar lijkt ook de werkelijkheid steeds meer naar zijn hand te zetten. We zijn getuige van de geboorte van een demiurg, een schepper die zijn personages naar zijn hand weet te zetten. Uiteindelijk moet ook de leraar eraan geloven, maar hij ondergaat het gelaten. Als het talent om te schrijven ontbreekt is het altijd nog mogelijk om een personage te worden, lijkt hij te denken. En als de leraar uiteindelijk berooid zonder vrouw en werk als een zwerver op een bankje zit, nodigt de schepper hem uit om samen met hem aan de slag te gaan. De leraar lijkt gelukkig, hij kan weer ergens in geloven.

Het organische rottingsproces van Joost Zwagerman

-->Ik begin het vermoeden te krijgen dat de krant steeds vaker gebruikt wordt als prikbord voor verwarde mensen. Gisteren schreef ik over de 'provinciale' tv-pitch van Marcel Möring, nu ontkom ik er niet aan een ander multitalent te behandelen; Joost Zwagerman. Ik vond in de trein een stuk Volkskrant van woensdag waar hij een artikel schreef die we het beste kunnen lezen als een noodkreet. Zwagerman presteert het werkelijk geen enkele originele opmerking te maken over deze dichter.  Hij begint met de tenenkrommende en al te obligate leraar van school die de jonge Zwagerman op het pad van Lucebert heeft gebracht.  ‘Aan onze leraar leek een ongrijpbaar soort muziek te ontsnappen.’  Al zou het waar zijn, dat schrijf je niet, al was het maar uit beleefdheid jegens de lezer.

Vervolgens vertelt hij dat de woorden bij Lucebert botsen en klauteren. Ilja Pfeiffer bekritiseert hij nog even terloops omdat die het woord klotsen gebruikt. Dit kan volgens het multitalent echt niet want, en nu parafraseer ik;  “Klotsen” suggereert  een logheid waar de dichtkunst van Lucebert nou juist van is gevrijwaard.  

Verder is hij het er roerend eens met Ilja Pfeiffer die heel goed het mysterie van Lucebert weet te duiden. Het is onduidleijk of het volgende citaat over Lucebert van Zwagerman is is of Pfeiffer toebehoort, Zwagerman is het er in elk geval roerend mee eens: ’Deze dichter drukt zich uit in taal die in een oogwenk muziek wordt, zonder dat de klanken de woorden ontdoen van hun dwingende betekenis.’

Wat is dat precies, een dwingende betekenis? Is dat een hardnekkige huidaandoening?

Maar het wordt allemaal nog veel erger.Hou je vast (dit is pure zelfverminking): ’Woord en beeld bij Lucebert zijn bezield. De rest is bijzaak – met de toevoeging dat de bijzaken bij Lucebert oneindig veel intrigerender zijn dan de hoofdzaken in menig ander schilder- en dichters oeuvre.’

Hier staat onzin.

Vroeger werden landlopers die de samenleving tot last waren voor heropvoeding naar Veenhuizen gestuurd, een plek diep in de provincie van Marcel Möring. Het wordt tijd dat we er nu slechte schrijvers gaan opsluiten om ze discipline bij te brengen. Zwagerman op water en brood, strafpunten iedere keer als hij het woord ‘verontrustend’ en ‘ontregelend’ in de mond neemt. Hij krijgt schrijfopdrachten van presentator Marcel Möring die hem de provincie laat beschrijven en wel met een ‘organische vanzelfsprekendheid’ zoals Zwagerman dat noemt.Kunnen we ook meteen achterhalen of hij zelf wel weet wat dat is.

In de volgende afleveringen ondermeer : Franka Treur, Robert Vuijsje en Abdelkader Benali.

Matthijs

Lang geleden las ik 'In Babylon' van Marcel Möring. Een sneeuwstorm, een landhuis, het Manhatten project en een nichtje die haar neef verleidt in datzelfde landhuis. Dat is wat ik me ervan herinner. Een leuk verhaal, vond ik het toen, geen hoogstaande literatuur. De eerste keer dat ik weer wat van Möring las was zijn artikel in de NRC van afgelopen weekend. En wat blijkt: Marcel Möring is een ziener. Waar wij met z’n allen blind voor zijn, dat wordt wel opgepikt door Möring; Hij schetst Nederland als een gespleten land. Een soort België dat uit elkaar dreigt te vallen in de Randstad enerzijds en de provincie anderzijds.

Onder de titel ‘Nederland  is meer dan de Randstad’ doet hij een haast wanhopige oproep om de provincie serieus te nemen. ‘(…)Holland lijkt Nederland niet of nauwelijks te kennen, en dat voor een land waar je nooit veel langer dan drie uur in de trein kunt zitten voor je de grens met het buitenland passeert.’ (dat is misschien de reden dat we liever doorrijden naar Parijs)

Ook heeft Möring een briljante oplossing bedacht, die je alleen van een ziener mag verwachten: ‘Ik heb er wel eens over gedacht om een voorstel te doen aan een omroep, een reeks die ik in gedachten Dit is het land noem en waarin al die zogenaamde uithoeken worden aangedaan, de forellenkwekerijen in Limburg, kazende boerinnen in Oosterhesselen en de sensorindustrie in Drenthe.’

Bescheiden als hij is, geeft hij direct toe dat het programma waarschijnlijk niet zal werken, maar hij heeft toch mooi even die pitch gemaakt. Marcel Möring windt er geen doekjes om, eigenlijk is hij geen schrijver, hij wil op televisie. In het diepst van zijn gedachten is hij al een beetje de Matthijs van de provincie. 

Golven

 

‘Als ik Frans praat in Vlaanderen, kloppen sommigen erop,’ zei Mark tegen me in Frituur Peter op de stoep van station Aarsschot. Ik was daar enkele weken geleden. Mark die uit Leuven komt noemt zichzelf nadrukkelijk Belgisch. Hij wordt boos als hij op tv hoort dat er 1,5 miljoen Vlaamse kinderen weer naar school zijn gegaan na de zomervakantie.’ Hoe zit dat dan met de Waalse kinderen, tellen die niet mee?’

Mark voerde campagne voor de socialisten. Tevergeefs zo blijkt nu.  Bijna iedereen die ik sprak in Vlaanderen begon over het migranten probleem. Een invalide man sprak over een vriendin uit Sierra Leone die al vijf jaar wacht op een verblijfsvergunning. Hij wil dat het sneller gaat, strenger ook, zodat die mensen niet onnodig veel hoop krijgen. Hij noemde België een apenland, wat dat ook moge betekenen, en begon te vertellen over het feit dat parkeervergunningen voor invalidenparkeerplaatsen worden overgeërfd. 'Er komen alleen maar vergunning bij, er gaan nooit vergunning af en niemand vraagt zich af hoe dat kan.’

Boze burgers, daar waren er veel van in Vlaanderen. Van Turnhout, Bert de uitbater van Edelweiss, tot aan Tongeren, waar een sloper zonder werk was komen te zitten omdat z’n bedrijf niet voldeed aan de milieu eisen. Boze burgers. Overregulatie was iets om boos over te worden, want door de regels uit Europa (verbod op roken) werd het bourgondische leven kapot gemaakt. En boos over een gebrek aan heldere regels in zake asielbeleid. Mensen waren ook boos over het opheffen van buslijnen en het niet hebben van werk. Maar of een Vlaams schip daar iets aan kan veranderen is de vraag. Niemand ontkomt aan de golven uit Europa.

Brief aan Holleeder

-->

 

Geachte heer Holleeder

Ik wil graag worden zoals u. Ik kom uit een respectabel middenklasse gezin, al zegt dat tegenwoordig niets meer. In elk geval ben ik, in tegenstelling tot u, niet opgegroeid in een volksbuurt. Tevens moet ik tot mijn spijt bekennen nooit te zijn geslagen door mijn vader. Dit spreekt in mijn nadeel, daar ben ik me van bewust.

In het boek Karakter van F. Bordewijk zegt Dreverhaven over zijn zoon Katadreuffe: 'Ik zal hem wurgen, ik wurg hem voor negen tienden, en dat éne tiende dat ik hem laat, dat kleine beetje asem, zal hem groot maken, hij zal groot worden, hij zal, bij God, groot worden!’

Zo zie ik u, als een hedendaagse Katadreuffe. Iemand die ondanks alles groot is geworden, ja zelfs Groots te noemen is. Ook Katadreuffe werd Willem genoemd. Velen zouden in uw plaats eindeloos in therapie hebben gemoeten, u niet, u knokte zich op de straten van de Jordaan omhoog. Daar zat u dan in het programma college tour, terecht, als de held van de onderklasse. U zat daar als een man die het leven neemt zoals het op hem afkomt. Psychologie had u willen studeren als u de kans had gehad. Maar u bent psycholoog zij het niet van dat halfzachte therapeuterige type. De manipulatie van andermans gevoelens, de kunst van de suggestie; We doen het allemaal, maar u bent er een meester in. Meester in de psychologie. Wat dat betreft kwam u heel wat beter uit de verf dan presentator Twan Huys, veel betrouwbaarder ook. Hij stak maar bleekjes af tegen uw kleurrijke persoonlijkheid.

Ik zou willen zijn zoals u; iemand die geloofd in de wereld als een plek van onbegrensde mogelijkheden en zelfs in tijden van crisis optimistisch blijft. Als schrijver heb ik ook met de crisis te maken en ik wil ik graag nieuwe bronnen aanboren. Zo zou u mij een groot plezier doen als u mij zou kunnen introduceren bij de bodyguard van Mieremet, God hebbe zijn ziel. Geweldige naam is dat; Mieremet. Iemand met zo'n naam heeft geen bijnaam meer nodig. Zelf zou ik vermoedelijk nog wel een bijnaam moeten verzinnen om serieus genomen te worden. Wat dacht u van de Garnaal? Ik sta vaak een beetje krom. 

Ik zie het ook wel voor me in de krant: "Harry K., omgelegd door de Garnaal." Of beter nog: "Benno van der S. bevend als een rietje aangetroffen in zijn woning in Zoetermeer. Geruchten gaan dat de Garnaal bij hem is langs geweest."

Ik bewonder u om wie u bent, uw vindingrijkheid, uw doorzettingsvermogen, uw onverschrokkenheid. U zou het programma College Tour van Twan Huys over moeten nemen.

Hoogachtend en voor altijd de uwe,

Bram Esser

De Waarheid over Ramsey Nasr

Het nadeel van life tv uitzendingen is dat je nooit echt weet wat er wordt gedacht. Daar heeft
 luckymedia wat op gevonden met Freudiaans knip en plak werk.

Plastic

 

Vandaag was ik even in België voor wat extra research voor de stationsverhalen die ik aan het schrijven ben. Ik reisde mee met een vriend die veel op Antwerpen Centraal komt en daar het een en ander over te vertellen had. We dronken koffie in het stationsbuffet. Het prachtige hoge en barokke stationsbuffet met gouden ornamenten, veel marmer en spiegels. Tot mijn schrik ontdekte ik dat het marmer namaak was.

Het marmer is net als de planten van plastic. Ook de koffie komt uit plastic gevaartes. Het voelde als een teleurstelling. Maar is het erg als alles alleen maar decor is? Niet zolang je het niet in de gaten hebt, maar nu ik weet dat  het marmer bestaat uit plastic behang is dat samen met de slappe koffie een reden om er nooit meer heen te gaan.

Macht

-->

Vandaag was ik op een opening van een bevriende fotograaf. Hij maakt bewegende groepsportretten. Het is zijn afstudeerwerk. Een leuke tentoonstelling. Hij vertelde me dat het hem om macht te doen is, dat hij wilde kijken hoe ver hij zou kunnen gaan met die mensen. Een groep boksers op zijn teken in en uit laten ademen was het meest haalbare, naar eigen zeggen. ‘Het is verslavend, ik zou er wel verder mee willen gaan, maar weet niet zeker of het  dan nog kunst is. Het wordt misschien een herhaling van zetten.’

Zijn moeder bleek uit hetzelfde laken en pak gesneden als haar zoon. Ze vertelde me over de zussen van de fotograaf en wat die gestudeerd hadden en  waar ze nu waren en op welke manier die allemaal studiebeurzen wisten los te peuteren. De moeder had me in haar macht, ik durfde eerst niet weg te lopen. 
Hier is een van de bewegende werken te zien.

Netheid is voor de dommen, het genie beheerst de chaos.

Herkenbaar

 

Vandaag hield ik een voordracht in Utrecht voor mensen van prorail, de NS en de spoorbouwmeester. Het verhaal ging over de ervaring van de treinreiziger. Het was natuurlijk mijn ervaring, maar mensen vonden het herkenbaar. Vooral de beschrijving van een pijnlijke situatie per ongeluk veroorzaakt door een spastische man werd gewaardeerd. We bevinden ons ten slotte met z’n allen in een zeer intieme ruimte als we met de trein reizen en dan kan het gebeuren dat er, al dan niet expres, een grens wordt overschreden. De voordrachten werden gehouden in de bouwput van het nieuwe Utrecht Centraal. Het is een nieuwe overkapping en mij is verteld dat deze bouwput langzaam over het oude station zal heen schuiven zonder dit het treinverkeer verstoort. Puzzelstukje voor puzzelstukje wordt het opgebouwd.

Schildpad

-->

 

Mitt Romney is een Mormoon, hij is als missionaris naar Frankrijk gegaan en heeft daar lange tijd het geloof verspreidt. Op de filosofie pagina van de New York Times staat een goed artikel over dit geloof onder de veel zeggende titel: Why I love mormonism. Het is geschreven door Simon Critchley die als Professor filosofie verbonden is aan het New School for Social Research in New York. De mormonen hebben een interessant godsbeeld. Ze gaan uit van een eindige  God. Vergelijkbaar met het idee dat de aarde eigenlijk op een hele grote schildpad rust  en dat het een stapel schildpadden is helemaal naar beneden. De mormonen gaan er vanuit dat God de vader is van Jezus maar dat God zelf ook weer een vader had en zo verder net als de schildpadden.

Dit is wat Critchley bewondert aan het Mormoonse geloof en hij beschouwt het als poezie niet onvergelijkbaar met Walt Whitman.

“(…)Where Islam unifies all creatures under one mighty God to whom we must submit, Mormonism pluralizes divinity, making it an immanent, corporeal matter and making God a more fragile, hemmed-in and finite being.”

Een menselijker Godsbeeld, Romney zou er nog stemmen mee kunnen krijgen. Maar ik geloof dat ze bij de Republikeinen banger zijn voor het feit dat Romeny beschuldigt zou kunnen worden van het feit dat hij Frans spreekt dan dat hij een afwijkende geloofsovertuigingen koestert.

Gratuite

-->

 

Hans Goslinga krijgt de eerste Heldring prijs voor beste columnist. Ik ken Goslinga’s columns niet, moet ik bekennen. Ik las de columns van Heldring wel graag, vooral omdat hij een aantal complexe dingen vrij eenvoudig op een rijtje wist te zetten. Het ging hem om de feiten en minder om een mening, al gaf hij toe dat het poneren van feiten ook niet per se objectief was.Maar als hij dan inderdaad iets van een mening formuleerde vond ik het direct minder sterk. Goslinga haalt in zijn aanvaardingsrede, die staat afgedrukt in de NRC van vandaag, juist de dingen aan waarvan ik denk dat Heldring emotioneel uit de bocht vliegt. Zoals de vraag of de Verlichting wel zo'n goed idee is geweest. “Wat heeft de emancipatie van de mens van ‘hogere krachten’ opgeleverd? Heeft de twintigste eeuw niet aangetoond dat de mens die zich van God bevrijd heeft, verleidbaar is gebleken voor andere, demonische krachten, valse goden?” Aldus Heldring.

Goslinga noemt dit een indringende column. Ik noem dit fragment gratuite gedweep, want wie zegt eigenlijk dat we bevrijd waren van de Goden? Leunde het fascisme niet sterk op religieuze motieven juist om de Jodenhaat te verantwoorden? De Verlichting heeft er ook voor gezorgd dat we betere medische behandelmethodes hebben en allemaal te eten en het kapitalisme. Goslinga’s lezing eindigt als volgt: “De conclusie van Heldring was niet direct opgewekt: Misschien beleven we het herfsttij van de Verlichting en van de democratie, die haar gezellin is. Ik ben minder somber, maar het is zaak alert te blijven, of dat nu vanuit het (NRC) motto Lux et Libertas (licht en vrijheid) is of uit de vrijheidsdrang waaruit mijn krant (Trouw) is geboren.”

Dat motto aanhalen is ook gedweep, trouwens.

Sierpompoen

-->

 

Vandaag heb ik een stukje gefietst met de lieve G. Stukje, dat was de bedoeling, maar we hebben uiteindelijk vier uur op de fiets gezeten. De tocht was geheel zonder gebeurtenissen, zoals het hoort in het Groningse ommeland. We waren ook nog gedeeltelijk in Drenthe volgens mij, maar daar gebeurt ook weinig. Het enige wat we hebben gedaan is een sierpompoen kopen voor twintig cent die we in een daarvoor bedoeld jampotje hebben gestopt.

Verzetje

-->

 

Enkele Latijns Amerikaanse vrienden waren zeer verbaasd over de hele ophef rondom de gebeurtenissen in Haren. Ze kwamen uit Argentinië, Uruguay en Mexico. Ze waren allemaal wel wat gewend  in hun landen. Ze wonen in Groningen en zijn erachter gekomen dat dit niet de meest wilde stad is die je zou kunnen bedenken.’ Nu gebeurt er tenminste nog eens wat,’ zijden ze grappend. Ze hebben gelijk. Terwijl de jongeren in Spanje genoeg aanleiding hebben om zich tegen de staat te keren, willen onze jongeren ook wat te doen hebben. Gun ze een verzetje, zolang ze zich met facebook bezighouden is er niets aan de hand.

Machine

-->

 

Een Mexicaanse vriend nam afscheid vandaag. Het was niet zo dat hij het groots had aangekondigd, sterker nog hij had het tegen niemand gezegd. Via via moest je erachter komen. Hij woont in Groningen en zou voor een half jaar naar Tjiapas gaan. Niks aan de hand, denken de Mexicanen. Een goede houding. Toch leek het me wel leuk om nog een afscheidsdrankje te nuttigen. Uiteraard werden dit er meer dan een. Uiteindelijk werd het toch weer half vier dat we uit de kroeg tevoorschijn kwamen. Knap hoe zoiets werkt. Een kroeg is hoe dan ook een tijd machine, je gaat er nuchter naar binnen en komt er ogenschijnlijk een ogenblik later, kacheltje lam weer naar buiten.