Met die vraag worstelt Oeganda. In de Groene staat een interessant stuk van mark Schenkel over dit probleem. De regering - zelf aan de macht gekomen door een coupe - vecht een bloedige strijd uit met rebellen van het Verzetsleger van de Heer. In Den Haag staat Dominic Ongwen terecht voor het internationale gerechtshof omdat hij als eerste commandant op grote schaal mensenrechten heeft geschonden (dorpen weggevaagd). Probleem is alleen dat Dominic zelf ook ooit werd ontvoerd en binnen het verzetsleger moest zien te overleven. Hij werd zelf een monster. Hoe moet je daar als rechter mee omgaan? Waar moet een grens getrokken worden bij de vervolging van een kind soldaat?
Een duivels dilemma waar je moeilijk een antwoord op kan vinden. Verzoening zou een oplossing kunnen zijn. Dit is wat men na de dood van Franco deed en de voormalige fascisten werden omgeturnd tot Partido Popular. Het blijken nog steeds de grootste schurken van de Spaanse politiek te zijn. De corruptieschandalen vliegen hen om de oren. Hoe dit komt? Omdat ze denken overal mee weg te komen, zoals uit het verleden ook is gebleken.
Maar of dit inzicht helpt bij het dilemma in Oeganda ? Misschien is een waarheidscommissie zoals in Zuid Afrika na het Apartheidsregime op poten werd gezet wel een interessante middenweg. Het schijnt enorm goed te hebben geholpen voor de verwerking van trauma’s die mensen hadden zonder dat de samenleving werd ontwricht door wraakgevoelens.
