maandag 5 oktober 2009

Bewoonbaarheid van een superstructuur




In haar boek ‘ The Death and life of Great American cities’ ondesrcheidt Jane Jacobs mensen die ervan houden alles lopend te doen (foot people) en mensen die de auto verkiezen (car people). De afgelopen eeuw zijn steden steeds meer ingericht voor car people en hebben de foot people nauwelijks een stem gehad (het boek van jacobs dat werd gepubliceerd in de jaren zestig, heeft daar verandering in gebracht).
In haar inleiding geeft jacobs een interessant voorbeeld van haar argumentatie :‘we weten van romans, biografieën en legendes dat er mensen waren wiens sociale posities het hen verplichtten om in een rijtuig plaats te nemen, die peinzend uit het raampje naar de straat scènes keken en er naar verlangden deel te nemen aan de camaraderie, de aangename drukte en de beloftes op verassingen en avontuur.’(p.xii)
In haar boek lijkt ze dit argument verder uit te breiden door te beweren dat we car people zijn geworden tegen wil en dank, omdat de vooruitgang nu eenmaal niet te stoppen is.
We verlangen weliswaar naar kleine overzichtelijke gemeenschappen, maar willen niet leven met de nadelen. We zijn met andere woorden allemaal car people geworden die dagelijks voor hun werk heen en weer rijden. We zijn allemaal verslaafd aan de auto, maar tegelijkertijd dwepen we met het leven van de foot people. Vinexlocaties zijn wat dat betreft een uitstekende ruimtelijke vertaling van deze dubbelheid. Er wordt dikwijls geadverteerd met wonen in het groen of op het water, maar tegelijkertijd zijn het altijd gemeenschappen die draaien om het autogebruik. Ik lees Jacobs in voorbereiding op de snelwegsafari waaraan ik over twee weken samen met kunstenaar Melle Smets zal beginnen. Jacobs voert romans en legendes aan om iets te zeggen over de verlangens van mensen die gevangen zitten in hun rijtuigen. Onze hoop is om legendes en verhalen te verzamelen die ook een ander licht werpen op de autocultuur waarin wij leven. De snelweg lijkt van buitenaf soms een autonome voortrazende wereld te zijn waarin de mens wel haast een marginale rol lijkt te spelen. De snelwegsafari heeft als doel om opzoek te gaan naar de mens op de snwelweg en test deze superstructuur, en passant, op haar bewoonbaarheid.