donderdag 20 maart 2008

Als ik het had geweten, had ik het niet gedaan



In de krant van woensdag 17 maart stond een klein berichtje over een opvallende
bekentenis: "Ik schoot vliegtuig Saint-Exupéry neer"(bron:NRC). Horst Rippert die deze bekentenis aan het Franse persbureau AFP deed en een groot fan was van de schrijver van ondermeer De Kleine Prins, voegde daar aan toe: “Als ik had geweten dat hij het was, dan had ik het niet gedaan.” Een prachtige uitspraak die goed samenvat hoe het mechanisme van de oorlog werkt. Soldaten schieten niet op mensen maar op abstracties, zoals een vijandig vliegtuig, of de as van het kwaad. Het beroemdste bewijs van deze these is ongetwijfeld de kerstontmoeting in 1914 tussen de Duitsers en de geallieerden, die na maanden bloedige gevechten ineens besloten elkaar even de hand te schudden en een praatje te maken om de volgende dag zonder problemen elkaar weer af te maken. Alsof niet zijzelf de oorlog waren, maar één of ander mechanisme dat zich buiten hen bevond. Ze konden niet anders dan daaraan te beantwoorden. De versimpeling van het vijandbeeld is noodzakelijk voor het voeren van een oorlog (onder andere voor het krijgen van politiek draagvlak) maar dramatisch voor het verloop ervan. Na vijf jaar Irak is duidelijk dat het regime van Sadam niet alleen maar de eigenschap ‘slecht’ had, maar zoals veel meer regimes, ook de eigenschap had om een land bij elkaar te houden. Je hoort het Bush al denken: "Als ik het had geweten, had ik het niet gedaan."