In het NRC stond een uitstekend interview met Emmanuel Todd, de man die in het boek Qui est Charlie?, kritiek leverde op de hysterie die Frankrijk (en Nederland) ten deel viel na de aanslag op het islamofobe blad Charlie Hebdo.
Todd wordt er door collega’s van beschuldigd te simplistisch te zijn in zijn onderzoek naar de mensen die de straat opgingen om te demonstreren (zombiekatholieken, in zijn woorden). Toch vond ik zijn analyse steekhoudend. Hij stelde dat we ons in deemoed hadden moeten afvragen hoe het toch heeft kunnen gebeuren dat Frankrijk een samenleving is geworden waarin dit soort zaken kunnen plaatsvinden. Een Frankrijk dat dit soort mensen (de moordenaars) voortbrengt?
Dat is natuurlijk wel de essentiële vraag. In plaats daarvan kwam er een demonstratie die eerder ging over een soort zelffelicitatie van mensen die het gevoel hadden echt iets te doen voor de vrijheid van meningsuiting.
‘Om het in Frankrijk goed te laten gaan heb je twee derde anarchie en een derde discipline nodig. Nu is dat andersom. Frankrijk is daarom Frankrijk niet meer,’ zegt Todd. Wat het betekent weet ik niet, maar het is wel een heerlijke oneliner. Ik las er nog een: ‘Als een moslim erkent wil worden als Fransman dan moet hij verklaren dat het bespotten van zijn eigen godsdienst een goede zaak is.’
In het interview was mij in eerste instantie niet direct duidelijk of Todd het hiermee eens is of juist niet. Bij nalezen denk ik dat dit juist een kritische observatie was. Hij vindt dit geen goede zaak. Ik zou juist nog verder willen gaan en het willen omdraaien: 'Een moslim die een goede Fransman wil zijn moet zijn eigen godsdienst bespotten en dat vooral niet aan anderen overlaten.'
Hetzelfde geldt uiteraard voor goede Nederlanders; wees ironisch over je eigen (religieuze) identiteit. Het is ook de beste manier om je tegenstanders het zwijgen op te leggen.
