Synthetisch klokkenspel

We wachten op mensen die we niet kennen. In hun huis. We hebben de sleutel gevonden onder een bloempot. Deze mensen hebben aangeboden ons naar het huisje te brengen van vrienden uit Den Haag. Een offline huisje, maar eigenlijk ook een off road huisje. Geen taxi die je wil brengen.
We zitten op het terras en kijken uit over een groene vallei, beneden ruist een rivier. De mensen van wie het huis is, zijn op een feestje van een schoenen ontwerpster, die zo meteen voor langere tijd naar China gaat. De mugjes komen en we installeren ons in de woonkamer. Het geurt hier naar wierook. Op tafel ligt een boek over biologisch tuinieren. Ik sla het boek open bij hoofdstuk vijf: Schadelijke insekten en zieketen. 'Als uw planten een ziekte gaan vertonen is er ver daarvoor al iets mis gegaan,' lees ik.Taal uit de jaren zeventig.
Een grijze kat en eentje in een vacht van oud roze komen aangewandeld. Eigenlijk is het een witte kat, zie ik nu,  haar voetjes zijn bestoven door het rode stof van de latteriet weg. We dommelen in slaap, vinden de logeerkamer  aan het einde van een gang met aan weerszijden boekenkasten (veel Stephen King, zie ik en Salman Rushdie). We prepareren het logeerbed. 
De volgende ochtend ontmoeten we de mensen van het huis. Hartelijke mensen die al lang in Portugal wonen. Hun kinderen zijn hier groot geworden. Ze hebben lokaal werk gevonden, hij in de bouw, zij als toeristisch informant(en fotograaf). Ze zijn locals geworden, al lang geleden. Zij zegt: 'Mag ik jullie om een gunst vragen?'
Het is geen gunst, het is barmhartigheid. De aardige, ons inmiddels bekende, mensen gaan naar Lissabon om daar een expositie te bezoeken van Sebastiao Salgado. Wij hoeven nergens meer heen, we passen op het huis. Het ruime huis, met dakterras en die rivier op twintig meter onderaan een leistenen trap. Ze moeten gedacht hebben dat het geen doen was om naar een offline huisje te gaan zonder auto, waar geen water is, waar je in the middle of nowhere zit. Dat zitten we nog steeds, althans dat gevoel heb je. Omdat we wifie hebben zoek ik de foto's van Salgado op. Ze tonen grootse dramatische landschappen met ploeterende mensen en reusachtige dieren. Reusachtig door hun hoeveelheid (pinguins) of door hun persoonlijkheid (Olifant). Hier zou Salgado wellicht wilde zwijnen fotograferen wroetend in de aarde onder grillige kurkeiken. Of het dorpje vila Cova de Alva, dat zich aan de andere oever bevindt. Het is zo’n typisch Portugees dorpje waar alle jongeren zijn weggetrokken en de oudjes het dorpsplein bevolken uit protest. Ze weigeren te sterven en zijn als de oude verzakte dorpshuizen waarvan er hier zoveel staan. Kapot en onbewoond, maar op een vreemde manier ook onverwoestbnaar.
We bewegen niet. We kijken wel uit. We zwemmen in de rivier en lezen boeken op het dakterras. Ieder uur galmt het synthetische klokkespel van de kerk door de vallei. Heel vreemd. Alles lijkt hier authentiek en uit de bergen zelf gehakt en dan hoor je telkens dat klokkenspel als van een grootmoedersklok. Een overdreven episch geluid. Je krijg het onheilspellende gevoel dat alles alleen maar een decor is, dat je niet buiten bent, maar binnen zit en ieder moment verwacht je grootmoeder zelf die zich over het dakterras buigt met kopje thee. Ik kijk nog maar eens naar die foto's van Salgado. Ik zie mijnwerkers zoals ze in bijbelse tijden tegen ladders moeten hebben geklommen, maar ineens hoor ik ook ringtones van mobiele telefoons. Ik zie ze niet, die moderne communicatiemiddelen, ze worden niet gefotografeerd. Het geluid is des te sterker. Overal klinkt het synthetisch klokkenspel van de moderniteit.

Luchtstad

Jardin do Palacio Cristal is een terrasvormig park tegen een berg geplakt. Drukke kindervolkjes worden bijeengehouden door doortastende koninginnen. De vette schaduw van 200 jaar oude bomen kleeft hier aan je ledematen.
Porto is een luchtstad. Bruggen steken op hoge poten naar de overkant. Als je niet over een brug gaat ben je hier aan het stijgen en aan het dalen.
Tussen de middag duiken we betegelde cafés in. We eten er groente soepen en dan een of ander vis. Vandaag was dat een marmota, een vis die zich in z’n eigen staart bijt.Zo worden ze gebakken. We zitten tegenover het casa do Musica, de geslepen rots van Koolhaas. Dat gebouw heeft ook iets luchtigs, juist omdat het zo op een uitstekende rots lijkt, gepolijst door de wind.

De komende dagen wordt bloggen wat moeilijk. We verkassen naar een huisje zonder electriciteit en zonder internet. Een zogenaamd offline huisje. Ben benieuwd wat dat zal opleveren.

De bocht van het ongeluk

De Kathedraal wordt gerenoveerd. Stijgers en groen doek onttrekken een van de torens aan het zicht. Pelgrims hebben hun stokken tegen de buitenmuur gezet – als ministeunberen – kleine maar overtuigende talismans van hun doorzettingsvermogen. Ze helpen de kerk er bovenop. We zijn op weg naar de trein, met rolkoffers. 
We komen over een stuk rails in een bocht waar je geen tweede keer naar zou kijken als je niet wist dat er een trein ongeluk was gebeurd. Het is ook precies en jaar geleden. De machinist zit alweer een tijdje achter de tralies. Ook een soort rails, maar dan verticaal.
De avond valt als we aankomen in Porto en de lucht is koel.

Vette Spaanse bruiloft

De trouwerij vond plaats volgens een strak protocol in de San Francisco kerk van Santiago. Bruid en bruidegom spraken hun tekst van papier. De pastoor was duidelijk: ‘Ik weet niets van dit paar en dat interesseert me ook niet, ik ben geïnteresseerd in de vereniging van deze mensen in het aanschijn Gods en de rol die ze in de samenleving zullen spelen.’
Later gingen we me met drie afgeladen bussen naar een oud landgoed waar de zon zorgde voor vette schaduwen onder knoestige olijfbomen. Er waren kazen, hammen en gekookte inktvis en dat was alleen nog maar wat je kon pakken bij de wijn. Later volgde een meer gangen menu met kreeft, jacobsschelpen, vis, biefstuk, ijs en koffie. Vervolgens begon het dansen en gingen mensen over op sterke drank. Ik moet eerlijk bekennen dat ik nog nooit zoiets heb meegemaakt en het was zo gezellig dat er we vandaag weer met een groepje op pad zijn geweest. We waren met twee stelletjes, eentje Spaans en eentje Italiaans. Mensen die super blij zijn met het weer in Galicie. Ze komen uit Madrid en Florencia (in die laatste stad komt de vochtigheid boven de negentig). Het kan heet zijn, hier, maar, het regent om de dag en s’avonds is het best fris.

Polonaise

 
Er ontbraken er twee. Wij waren het niet dit keer. Bij de vorige stop waren wij het geweest die vijf minuten te laat, met gebogen hoofdjes de bus binnenkwamen, maar nu was de gids al twintig minuten aan het zoeken in het dorpje Combado. Het is een Keltische naam. Com betekent zoiets als ‘in de bocht van de rivier’ en dat zit ook in de naam Cambridge dat net zo goed een Keltische oorsprong heeft. In de bus begint het speculeren over wie die twee wel niet waren. ‘Er is een heks gekomen en die heeft ze meegenomen,’ zei iemand. We hadden net over heksenverbrandingen gehoord. In de vijftiende eeuw gebeurde het veel. Ze hadden aan Galicische kust toen nogal te kampen met piraten die roofden en mensen tot slaven maakten die ze in Noord Afrika verkochten. De adel verkeerde door de rooftochten in een crisis. Veel weduwen zijn toen slachtoffer geworden van de inquisitie. Ze konden zich niet goed verdedigen ze eindigden op de brandstapel als heksen. Later werden de geconfisqueerde goederen doorgespeeld aan de verarmde adel. Er waren dus helemaal geen heksen en toen onze gids terugkwam bleek dat er ook helemaal geen 23, maar 21 inzittende waren. Er was iets gebeurd in zijn hoofd. Misschien is dat gekomen bij het passeren van de klimaatgrens. Die bevindt zich in de buurt van het dorpje Padron. Dat heeft de gids ons zelf verteld. Rond Santiago regent het veel, na die gekke rivier is het klimaat een stuk droger. We hebben de gisds na zijn fout de rest van de reis gepest. ‘Er ontbreken er twee,’zeiden we dan tegen hem. Dit  zinnetje werd belangrijk voor onze groepsidentiteit. Op de boot waar we mosselen kregen en veel wijn was een oude man met een snor die heel sexy kon dansen. Dat maakte iedereen wel los. We hebben toen met zijn allen een polonaise gedaan. In het buitenland mag dat, zeker als je de klimaatgrens over bent.

Theoretisch geluk

 


















Carl Cederstrom schrijft op de Stone over geluk: ‘Whenever we talk about happiness we also talk about something else: morality. We may not know what happiness itself signifies, but we do know how it has been evoked historically — to set out a template for a moral life.’

Het idee van geluk is constant onder verandering onderhevig geweest. Cederstrom noemt een aantal voorbeelden uit het boek “Happiness: A History,” van Darrin M. McMahon. Dat klinkt wel als iets dat ik zou willen lezen.

 David Cameron voerde in Groot Brittannië een geluks-index in juist toen hij veel publieke projecten en instellingen de das om deed. Het idee daarachter was geïnspireerd op Martin Seligman. Hij is de uitvinder van positieve psychologie en stelt dat de slachtoffers van auto ongelukken in de regel niet ongelukkiger zijn dan mensen die de loterij hebben gewonnen.
Met dit soort uitgangspunten zijn we volgens Cederstrom op weg naar een type samenleving waarin we arme mensen bijvoorbeeld op een happiness cursus laten doen om hun houding te veranderen. Hij waarschuwt ervoor dat wanneer politici als Cameron of Jeb Bush over geluk beginnen - en vooral het recht op geluk - het vaak om iets anders gaat.

‘Be wary. When politicians suggest that happiness be made the ultimate aim for society we should remember that they are probably not talking about happiness at all. They are talking about ideology: their own political agendas in disguise.’

De botsing tussen culturen moet volgens Cederstrom niet worden opgelost met een mondiaal humanisme, maar eerder door een algemene solidariteit voor diegene die worstelen binnen iedere cultuur. Solidariteit met de onderdrukten.
Zo somt hij het op: ‘Rather through overall solidarity with those struggling within every culture. Our struggle for emancipation should be coupled with the battle against India's caste system and the workers' resistance in China. Everything is dependent on this: the battle for the Palestinians and against anti-Semitism, WikiLeaks and Pussy Riot -- all are part of the same struggle. If not, then we can all just kill ourselves.’

Het probleem is natuurlijk dat bovenstaande gevechten ook altijd politiek zijn. Dat het bijna nooit alleen maar over menselijke waarden gaat, maar vaak ook simpelweg om macht.Zo makkelijk gaat die solidariteit nou ook weer niet op.

Komkommers

Het schijnt goed te zijn om groentes te eten uit eigen tuin. De groente verwerkt dezelfde gifstoffen als jij, maar verwerkt die op een andere manier en maakt ook antistoffen aan. Althans dat vertelde iemand mij. Hoe dan ook begint de badkuip zijn vruchten af te werpen.We hebben vandaag komkommers genuttigd.

Explorers club New York

Een vriend attendeerde me op de explorers club in New York. Ik had er nog nooit van gehoord, maar ze bestaan al sinds 1904. Dit las ik op hun site: The Club’s members have been responsible for an illustrious series of famous firsts: First to the North Pole, first to the South Pole, first to the summit of Mount Everest, first to the deepest point in the ocean, first to the surface of the moon—all accomplished by our members.

Het is natuurlijk vooral een plek om sterke verhalen te vertellen. Een leeuw kan je nog wegkijken. Een panter valt meteen aan. Je kan dan alleen nog maar je arm in zijn bek steken en dan in zijn keel een vuist te maken. Kijk dat soort dingen leer je dan, terwijl je van een glas whisky nipt en een sigaartje op steekt.

Onderhoud

 
Vandaag kwam een vriend langs om even te helpen met de v-snaar van de wasmachine. Die had ik een dag eerder bij hem laten liggen. We waren net aan het eten en we hebben hem ook wat van de tempé en groente opgeschept. Het was niet veel, meer voor de smaak eigenlijk. Hopelijk had hij al gegeten. Dat weten we echter niet zeker.
Hij vertelde dat hij op de verjaardag van de lieve G, twee weken geleden, met iemand in de tuin had gesproken die net een managementcursus had gedaan waar hij had geleerd dat je als manager zoveel mogelijk macht moest zien te krijgen en zo min mogelijk verantwoordelijkheid.
We dronken wat koffie en aten een koekje. We vonden dit wel een mooie samenvatting van deze tijd; veel macht, maar geen verantwoordelijkheid. Bij de banken crisis wees ook iedereen naar elkaar. Na de koffie hebben we de remblokjes van mijn fiets vervangen. Vandaag stond in het teken van onderhoud. Ik had mijn vriend gevraagd behalve de v-snaar ook een inbussleutel mee te nemen. Die heb ik niet. Na de remblokjes gingen we weer naar boven. Ditmaal dronken we thee. ‘Als je met een onoplosbaar probleem zit, moet je de vraag anders stellen,’ zei mijn vriend plotseling. Wij knikten en namen kleine slokjes van de hete thee. Het is nog een gezellige avond geworden.

Toerist 2.0

In de NYT staat een verhaal over het toerisme-probleem waar veel steden mee worstelen. Het lijkt erop dat er een kritische massa is bereikt op het gebied van toerisme. De naaktlopende Italiaanse toeristen vorig jaar in Barcelona waren de druppel voor het voormalige vissersbuurtje Barcelona. Er kwamen protesten. De huidige burgemeester van Barcelona, Ada Colau van Podemos, heeft bepaald dat er geen nieuwe faciliteiten voor toeristen gebouwd mogen worden.

“Barcelona, a city of 1.6 million that receives over seven million people a year, represents the turn toward regulation. Taxis and tour buses have taken over entire neighborhoods, while souvenir shops and bars have displaced pharmacies and greengrocers.”

In Kopenhagen zijn er al stilte zones waar de commentators van rondvaartboten hun mond moeten houden. In Denemarken wordt de filosofie gehanteerd dat de toerist zich moet aanpassen aan de Denen, niet omgekeerd. Dat lijkt me de beste insteek. Ook voor de toerist is dat interessant. Hij moet weer een spion worden, iemand die stiekem observeert, zich even Deen on de Denen voelt en dan weer stilletjes vertrekt.

Machtsmisbruik

Sander van Walsum schrijft vandaag in de Volkskrant over twee docenten van de Amsterdamse theaterschool die terecht staan voor het hebben van amoureuze relaties met studenten. Ze reageerden verongelijkt omdat ze worden berecht vanuit de moraal van nu, terwijl het in de jaren tachtig toen een aantal van die relaties speelden, heel normaal was. Een vreemde redenering, denk ik, want ook oorlogsmisdadigers worden berecht met de moraal van nu. Als iets in de periode ’40/’45  normaal was betekent dat niet dat je jaren later niet mag concluderen dat het niet normaal was. Van Walsum merkt ook terecht op dat juist bij theaterscholen studenten hun docent beschouwen als een godheid.  Machtsmisbruik ligt speelt gemakkelijk op. Het is alleen niet altijd duidelijk wie nou eigenlijk wie in de tang heeft. Het kan ook best de student zijn die de docent manipuleert. Het schijnt op het conservatorium ook schering en inslag te zijn, hoorde ik. Er zijn zelfs docenten ontslagen omdat ze een klacht over die relaties hebben ingediend. Er valt helaas maar weinig te bewijzen.

Machtspolitiek

Misschien komt het omdat ik teveel afleveringen van House of cards heb gezien, maar wat er in Europa gebeurt met betrekking tot Griekenland, lijkt pure machtspolitiek te zijn. Als publiek denk je dat iedereen zijn best doet. Niemand wil ten slotte dat Griekenland uit de Unie gaat, maar inmiddels vraag ik me af of dat zo is. Frank Underwood van House of cards is altijd heel slim in het tegen elkaar uitspelen van mensen. Er is een groot verschil tussen zijn handelen en de toelichting op die handelingen. Wordt Griekenland hier niet geofferd als afschrikwekkend voorbeeld voor andere landen? Yanis Varoufakis stelt dit in de Guardian. Het lijkt erop dat hij gelijk heeft.
Er wordt een vreemd soort strengheid aan de dag gelegd die er bij de toetreding van Grieken bij de Unie niet was. Toen wilde we dat ze er bijkwamen vanwege de belangrijke democratische traditie. Er is duidelijk een andere wind gaan waaien. Het idealisme is er nu wel vanaf. Er is een deal gemaakt die een Grexit voorkookt zonder dat de Unie daarvan de schuld kan krijgen. Griekenland wordt geofferd om Frankrijk te disciplineren. Duitsland doet geen loze dreigementen.  De vraag is of die puur technocratische benadering van de Unie wel werkt. Het medicijn (Griekenlan eruit) lijkt me gevaarlijker dan de kwaal ( de angst dat andere landen nu ook de discipline laten varen). De vraag is of een unie uiteindelijk wel mogelijk is met behoud van democratie. En wat voor soort democratie is dat dan precies? Zit daar niet ook hulpvaardigheid in ten aanzien van de zwakkeren in de samenleving?

De duivel is onder ons

Ik was vandaag bij de begrafenis van schipper Jan de Boer in Urk. Mannen in zwart en vrouwen met prachtige hoeden op. Ze waren hier kort geleden ook al voor een andere Jan de Boer. De familie is talrijk. Ik heb een gat in mijn broek, op de plek van mijn linker knie, maar mijn moeder heeft er een stukje batikstof onder genaaid. Een batik bloemetje spiekt naar buiten. De dominee begon de gemeente toe te spreken in de Joachin Boazkerk. Hij begon met een weifelend en hoog stemmetje, de zinnen aan elkaar te rijgen. Ik legde discreet een hand op mijn knie, zodat anderen het bloemetje niet zouden zien. Was dit normaal in Urk? De dominee leek de gemeente eerder te willen hypnotiseren dan dat hij iets wilde zeggen. Hij sprak, of zong van diep uit zijn keel. Soms nam het volume toe en dan weer leek het op een donderpreek. Een zangerige donderpreek waar ik door in trance raakte, maar dat kwam ook omdat ik het niet goed verstond. Ik dreef gewoon mee op de golven van zijn stem. Volgens mij was het psalm 90. En ineens ging het ook over de duivel, die onder ons zou zijn. Ik kek verschrikt om mij heen. Hij waarschuwde mensen dat ze in hun leven wel waarlijk van God moesten houden. En hij zei dat er heus ook wel mensen waren die zo brutaal waren om alsnog op de hemelpoort te kloppen en dan door de dikte van de deur te horen kregen: ‘Gaat heen, ik heb u nooit gekend.’ Die mensen gingen dan naar de hel voor de eeuwigheid. Ik keek weer even naar mijn knie en het bloemetje dat van onder de spijkerstof terugkeek, knipoogde naar me.

Nudge

 
In de NRC van gisteren las ik een interessant interview met Rudie Westendorp, een in ouderen geneeskunde gespecialiseerde arts, over gezond ouder worden en het feit dat we dat zo slecht stimuleren in Nederland. Je zou hier mensen niet mogen nudgen volgens onze regering. Nooit van gehoord; nudgen. Dat woord heb ik even opgezocht en het blijkt door ene Richard Thaler en Cass Sunstein te zijn bedacht in 2009:

“A nudge, as we will use the term, is any aspect of the choice architecture that alters people’s behavior in a predictable way without forbidding any options or significantly changing their economic incentives. To count as a mere nudge, the intervention must be easy and cheap to avoid. Nudges are not mandates. Putting fruit at eye level counts as a nudge. Banning junk food does not.”

Een ander voorbeeld van een nudge is de vlieg in de pispot zodat heren recht blijven plassen. Westendorp noemt het fietsstimuleringsbeleid in Denemarken als een nuttige nudge. Westendorp die in Kopenhagen woont wilde zijn oude auto meenemen, maar moest daar 8000 euro heffing voor betalen. Inmiddels is het middelbare school gevoel van beslagen ramen in de bus met slecht weer en fietsen met mooi weer, helemaal normaal geworden.
Ik was vorig jaar op fietsvakantie in Denemarken en ik moest toen ook al constateren; Niet Nederland maar Denemarken is een fietsland bij uitstek.

El Chapo

De spectaculaire ontsnapping van El Chapo, de belangrijkste drugskoerier ter wereld uit een Mexicaanse gevangenis heeft de president van Mexico in verlegenheid gebracht. Die ontsnapping is niet zozeer een veiligheidsrisico als wel een politiek risico. Door deze ontsnapping komt de relatie met de VS weer onder druk te staan. De VS hebben geholpen bij de arrestatie omdat het deel uitmaakt van hun 'war on drugs'. Die 'war on drugs' is op zichzelf al politiek. Je hebt een uitlaatklep nodig om macht uit te oefenen. Die uitlaatklep heet 'war on drugs'. Meestal wordt een oorlog op meerdere fronten uitgevochten. Als je wilt winnen ten minste. Ook economische sancties zijn wapens die je kan inzetten. In dit geval lijkt de oorlog opvallend eendimensionaal. Je arresteert een of andere top figuur en doet daar heel ingewikkeld en triomfantelijk over. Iedereen weet dat er vroeg of laat iemand anders opstaat. Drugshandelaren zijn zakenmensen, die moet je in hun portemonnee raken. Zo moeilijk is dat niet. Er lijkt dan ook maar een reden te zijn dat de 'war on drugs' nog niet ten einde is; iedereen heeft er baat bij dat de oorlog blijft doorgaan.

Publiek verzet

In de Volkskrant vandaag, lees ik over innovatie bij dijkversterking. We beginnen steeds ambachtelijker te worden met onze dijkenbouw. Geen grof geweld, maar werken vanuit de logica van het materiaal. In dit geval bestaat het materiaal ook uit mensen. Na de watersnoodramp in 1953 werden er hele dorpen gesloopt ten behoeve van dijkverzwaring. Nu is er in Vianen een proef gedaan met het verankeren van de dijk door middel van achttien meter lange betonnen ‘spijkers’ die aan de kop verankerd worden. Dit voorkomt dat de dijk gaat wegglijden. De voordelen van deze ingreep ten opzichte van andere ingrepen zijn legio. Het belangrijkste voordeel is dat je niet een heel sperrgebied hoeft vrij te maken om dijken te verzwaren en op te hogen. Bijkomend voordeel is dat het veel goedkoper is.
Deze innovatie is in feite tot stand gekomen door publiek verzet. Mensen accepteren niet meer zomaar dat je hun huis opkoopt omdat je de dijk wilt verzwaren. Daarom is er gezocht naar andere oplossingen. Publiek verzet is dus eigenlijk de moeder van de vooruitgang. Daaruit blijkt ten slotte wat een samenleving precies nodig heeft. Daarom is innovatie in dictaturen ook zeldzaam. Hopelijk gaat het publiek verzet in Griekenland ook leiden tot een hechtere Europese Unie.

God hebbe zijn ziel

Vanochtend om vier uur is schipper Jan de Boer over boord geslagen en verdronken. Een maand geleden was ik nog bij hem aan boord en toen heb ik hem leren kennen als een warme gastvrije man. Hij leek me niet iemand die je tegen de haren in moest strijken. Zijn wil was wet. Maar met de juiste grappen kon je hem altijd aan het lachen krijgen. We hebben nog hard zitten lachen om een filmpje van Waardenberg en de Jong. Een oude brombeer was het, een brombeer die droomde van duurzame visserij. Een visser die van zijn jagers imago af wilde. Het is moeilijk te bevatten, maar dit ongeluk bevestigt nog maar eens dat de visser weliswaar kan veranderen, maar dat de zee hetzelfde blijft en nog altijd even woest is. God hebbe zijn ziel.

Dieptepunt

Tarik Z. zegt dat de NOS zich schuldig maakt aan grootschalige manipulatie.
Daarom drong hij met een alarmpistool de NOS studio’s binnen. Hij wilde het Nederlandse volk waarschuwen, ook voor het monetaire stelsel dat armoede in stand houdt. De officier van justitie beschuldigt Tarik ervan ‘Nederland in het hart te hebben geraakt’. Op de NOS site valt te lezen dat het OM vindt dat zijn daad een enorme impact heeft gehad op de NOS medewerkers en op de samenleving met name omdat het zo kort na de Charley Hebdo aanslagen plaatsvond. Die opmerking alleen al getuigt van grove manipulatie. Deze daad wordt op subtiele wijze in verband gebracht met Charley Hebdo, terwijl het daar feitelijk niets mee van doen heeft. Zo’n hoge celstraf moet natuurlijk een afschrikwekkende functie voor anderen hebben. Ik denk echter dat die straf bedoeld is voor onszelf. Omdat het ons aan echte terroristen ontbreekt, straffen we deze complotdenker voor het placebo effect. Het is in elk geval weer een nieuw dieptepunt van de Nederlandse rechtsstaat.

Mentale toestand

Al vijf jaar kom ik geregeld naar een kantoor van een universiteit om er te werken. De aio’s, waarvan sommigen hun sleutel alweer hebben moeten inleveren omdat ze klaar zijn, zijn mijn vrienden geworden. Het is prettig om gesprekken te kunnen voeren met mensen die jarenlang aan een specifiek probleem werken. Er zijn echter ook steeds mensen van buiten die zich tegen het gebouw aan bemoeien. Ze jagen me op en ik verhuis van studieplek naar studieplek. Momenteel bevind ik mij in de zuidelijke vleugel van het gebouw, vlak boven een kruispunt waar onder meer de ingang van de bieb zit. Het is er bloedheet en de opstijgende geluiden van de straat werken enigszins hallucinerend. Het is vreemd hoe je de werkelijkheid telkens anders ervaart vanuit een andere fysieke omgeving. Mensen vragen wel eens hoe ik rustig kan werken terwijl de beheerders mij zoeken en ik ieder moment gesnapt kan worden. Dat komt denk ik omdat dit mijn natuurlijke staat van zijn is. Ik heb voortdurend het gevoel dat de tijd mij op de hielen zit en dat ik te laat ben voor van alles en nog wat. In feite heb ik bij mijn mentale toestand nu ook de bijbehorende fysieke plek gevonden. Het houdt me scherp. 

nieuwe democratie

Griekenland is bij de Europese Unie gekomen omdat het land nou eenmaal wordt gezien als de bakermat van de democratie.  Dat verhaal kon het Europese project, dat dikwijls wordt beschuldigd van een democratisch tekort, goed gebruiken. Iedereen wist destijds in 2002, toen de Euro werd ingevoerd,  dat er een financieel risico aan de deelname van de Grieken zat. De symboolwaarde van dat land vonden we toch belangrijker. De morele verontwaardiging jegens de Grieken, die wordt vertolkt door voorzitter Dijsselbloem, is deels dan ook een vorm van windowdressing. We moeten wel boos worden anders wordt het EU-project niet serieus genomen. Hoe kan het anders dat we de banken wel met miljarden steunen, maar een land niet? Het is onbegrijpelijk, want het geld dat is besteed aan de banken staat niet in verhouding tot het geld dat aan Griekenland kwijt gescholden zou kunnen worden. Er gebeuren interessante dingen in Griekenland nu het volk zich tegen de bezuinigingen heeft uitgesproken. De EU die geïnteresseerd was in het symbolische verhaal van de bakermat van de democratie, krijgt onverwacht te maken met democratische vernieuwing vanuit diezelfde bakermat. 

Verandering komt uit de periferie

 
In het artikel ‘Change comes from the margins’ schrijft professor Costica Bradatan over avan gardistisch kunststromen die vanuit de periferie de samenleving verabderen. ‘(…)And that’s what marginals are for: to stick out their tongues at the center’s elaborate protocols, at everything “established” and “respectable.”
Het deed me aan de Grieken denken. De Grieken hebben hun tong uitgestoken naar Europa. Volgens Bradatan maken de marginalen met hun houding het centrum uiteindelijk juist sterker. Laten we de Griekse houding dan ook opvatten als een vorm van Dadaïsme. Zoals antilichamen een organisme sterker kunnen maken, zo maakt de Griekse 'happening' Europa sterker.

Belangrijk

Ik geef toe, het is een ziekelijke gewoonte om meubels van straat te halen die anderen daar hebben neergezet. Aan de andere kant heb je er op zwoele zomeravonden die achteraf toch minder zwoel blijken te zijn, toch nog wat aan. Vanavond hebben we een flink deel van de tuinmeubels opgefikt. Dat ruimt weer lekker op. Ik ben een verzamelaar, maar een goed vuur vind ik belangrijker.

Aad Handgranaat

Vandaag sprak ik Aad Handgranaat. Hij heeft zijn eigen brommer gebouwd en is slotenmaker. Ik sprak hem aan omdat hij een riem om had met wel twintig lederen holsters. Die had hij nodig vanwege zijn werk, vertelde hij. Er zat gereedschap in. Aad is slotenmaker.
‘Hoe kom je aan die achternaam?’
‘Ik houdt ervan om te knallen. Ik blaas ook graag dingen op. Jaren geleden werden er grote delen van Moerwijk gesloopt. Daar heb ik toen met een enorme knal een slooppand opgeblazen. Schitterend vond ik dat.’
Mensen die een probleem hebben met hun slot kunnen Aad bellen.

Schilderswijk

In de supermarkt sprak ik een vrouw van Hindoestaanse Surinaamse afkomst.
Ze las de kop van de laatste Trouw die nog in het rekje lag: ‘Samenscholingsverbod Schilderswijk’. Ik vroeg of ze in de Schilderswijk woonde en dat bleek het geval. ‘Ik dacht maandag eerst dat het moslims waren die gewoon de straat op waren gegaan om te eten. Het is ten slotte ramadan. Toen zag ik dat het voornamelijk om Surinamers ging en Antilianen. Dat was wel gek.’
Ze had met haar zoon het grofvuil buiten gezet en dat werd door de relschoppers natuurlijk de openbare weg opgetrokken. Hun oude tv kwam op de trambaan terecht. Haar inschatting is dat het niet zoveel met een gevoel van rechtvaardigheid te maken heeft of met de dood van Henriquez. Het onderzoek is ten slotte hangende, wie rechtvaardigheid wil wacht dat af. Er komt een hoop frustratie naar buiten, volgens haar. De Schilderswijk kent het hoogste percentage bijstandsmoeders van de stad en het zijn allemaal grote gezinnen. Die kinderen krijgen geen aandacht en hebben weinig kansen op de arbeidsmarkt. Er is frustratie over het racisme bij de politie, zegt ze. ‘Ik heb er zelf ook wel eens last van gehad. De laatste tijd minder, maar misschien is dat omdat ik ouder ben geworden. Als jong meisje werd ik vaak lastig gevallen door de politie.’
Of het verder nog leuk was in de Schilderswijk, wilde ik weten. ‘Niet echt, voor een vrouw alleen is het niet wat hier. Ik heb geen last meer van de politie, maar ik wordt vaak op een hele vervelende manier aangesproken door de mannen hier.’