In het programma Tegenlicht vanavond ging het over schuld.
Noreena Hertz (nog steeds de globaliseringsbabe?) had het over Gucci-kapitalisme
waarbij het idee van schuld wordt bepaald of je wel of niet de laatste tas van Gucci
hebt in plaats van of je een schuld hebt bij de bank. Het was een interessante
aflevering omdat het gaat over waarde en noties van schuld en afhankelijkheid. Over de basis principes van een samenleving, kortom. Het werd met name
boeiend gemaakt door de antropoloog David Graeber. Hij vertelde dat in de middeleeuwen schuld
eigenlijk heel gewoon was. Je had voortdurend schulden bij elkaar waarbij
eigenlijk maar heel weinig geld over tafel ging. De vereffening gebeurde een keer per jaar en dan ging
iedereen in een kring staan en werd er gekeken wie nog wat aan elkaar
verschuldigd was en dat werd dan verrekend. ‘Credits were natural, it was the
glue to keep people together.’ Dat is een hele andere opvatting van schuld dan we nu hebben
omdat er ongelijke systemen naast elkaar functioneren. Mijn minischuld aan de
bank is een serieuze kwestie maar de banks miljarden schuld aan de staat, is
slappe afspraak die vrij makkelijk geherformuleerd kan worden. Of zoals Noreena Hertz dat zo mooi zei: ’If you have a thousand euro’s debt to a bank, you have a
problem, but if you have a million euro debt to the bank, than the bank has a
problem.’
