vrijdag 18 maart 2011

Archief


Vandaag moest ik mijn kantoor op de universiteit  Groningen delen met een Turkse master student en een Deense onderzoekster. De master student deed een klusje voor de Deense die onderzoek doet naar de publieke toegankelijkheid van nationaal archieven. Het Turkse meisje nam de Ottomaanse archieven voor haar rekening. Terwijl ik daar zo bij zat, begon mijn fascinatie voor het nationaal archief in zijn algemeenheid te groeien. Het lijkt een soort super alterego van de Staat te zijn. 'Bijna alle archieven proberen dezelfde dingen verborgen te houden maar gebruiken daarvoor telkens andere argumenten.' Hoor ik de Deense zeggen. 'In Turkije worden dingen van vijftig jaar oud zo ongeveer vrij gegeven.' Zegt de Turkse.  'Behalve het dagboek van mevrouw Attaturk waar mensen voor in de rij stonden.' In Nederland is een voormalig openbaar stuk over Juliana dat de monarchie in gevaar kon brengen volgens de Deense simpelweg aan de Koninklijke familie gegeven. 'Niet lang geleden heeft een journalist om het document gevraagd maar de rechter heeft gezegd dat de familie het niet hoeft af te staan omdat het privĂ© eigendom is.' Ik kan me niet langer en inhouden. 'De monarchie, privĂ©? Juliana en haar man zijn allang dood, dus waarom zou het volk niet mogen weten wat er rondom haar speelde dat de monarchie in gevaar heeft gebracht? ', roep ik iets te hard. De Deense verbaasd over mijn plotselinge uitbarsting zegt ook dat het belachelijk is. Ze had nog meer te vertellen. ‘In veel Oostbloklanden zijn na de tweede wereld oorlog simpelweg kuilen gegraven om het archief, dat liep tot aan het sovjet regime, in te kieperen. De geschiedenis begon ten slotte pas op het moment dat het communisme zijn intrede deed.  Na het communisme was een van de eerste acties  die de nieuwe regimes ondernamen erop gericht die oude documenten boven de grond te krijgen.‘ Zegt de Deense.
‘Het Ottamaanse archief , waarin ook wordt gesproken over hoeveel melk een bepaalde koe van iemand geeft, wordt tegenwoordig per kilo verkocht.’ Voegt de Turkse daaraan toe. Een boeiende middag.