Er is nog steeds sprake van twee Spanjes. Je hebt het conservatieve en behoudende deel. Dit is het Spanje van voormalig dictator Franco dat sterk aan de kerk gelieerd is en anderzijds is er het alledaagse progressieve Spanje. Zo zwart wit is de grens vermoedelijk niet te trekken en voor een buitenstaander is dit onderscheid vrijwel onmogelijk te maken. Maar het is er wel. Soms steekt dit oude, rijke en katholieke Spanje zijn kop door het vlies van het alledaagse en krijgen we een blik in de duistere onderliggende krachten van het reactionaire Spaanse conservatisme.
Iedere keer als de Partido Popular, de partij van voormalig president Aznar, wint dan komen zonder schroom de Francistische vlaggen weer van zolder. Met dat verleden is door de zachte transitie nooit echt afgerekend. Het is een openstaande rekening die met een verrassend Spaans poldermodel is afgedekt, maar onderhuids blijft irriteren. Oud efrancististen trekken nog steeds her en der aan de towtjes al was het maar omdat het grote geld voornamelijk uit deze hoek komt.
Mijn vriend, de dichter en callcenter medewerker (voor de volledigheid: hij komt dus uit het progressieve non franco kamp) die ik vanaf nu zal aanduiden als Dichtertje, vertelde mij onlangs een verhaal dat het verschil tussen het ene en het andere Spanje enigszins inzichtelijk maakt. Hij had een amoureuze rendez vous (ik gebruik dit woord om het Nederlandse equivalent afspraakje, of de Engelse versie date, te vermijden) met een vrouw van 35 die hij had ontmoet in de dichtersbar Club Bukowsky. Sinds eigenaar Carlos Salem een prijs heeft gewonnen voor het beste debuut in het genre van de zwarte roman, geniet zijn bar ook ineens enige bekendheid. Dit trekt nieuw publiek aan, waaronder deze vrouw. Dichtertje heeft er in Bukowsky een onderhoudend gesprek mee maar vind haar niet per se aantrekkelijk. Toch krijgt hij de indruk dat hij met een klein beetje moeite wel met haar naar bed kan. Ze wisselen dus telefoonnummers uit.
Op hun eerste rendez vous (na de ontmoeting in Bukowsky ) spreken ze af om de zondag daarop te gaan zoenen. Dichtertje verteld mij dat hij Lafea, de lelijke zoals hij haar noemt, ineens best aantrekkelijk vind. Op zondag ontmoeten ze elkaar weer en na een paar drankjes is het kus moment dan ook aangebroken.
Dichtertje brengt zijn mond dichter bij de hare om geconfronteerd te worden met een stijf uitgestoken tong. ‘Ze had geen enkel idee’, zei dichtertje later tegen mij. Toen ze naar haar huis gingen, in de wijk malasagna moesten ze als dieven door het donker sluipend de trap op omdat ze niet wilde dat de au pair zou zien dat ze een man mee naar huis had genomen. Lafea had het huis van haar zus overgenomen, maar de au pair was achtergebleven. Die zou wel iets anders gaan zoeken, maar dat was er de afgelopen vier maanden nog niet van gekomen. ‘Niet dat je elkaar in dat huis hoeft tegen te komen’, zei Dichtertje, ‘het heeft twaalf verschillende kamers en haar slaapkamer is net zo groot als mijn hele appartement’. Sober ingericht maar met een royaal bed. Dit kon niet verhelpen dat het een rampzalige nacht werd. Aan het einde van de alles behalve bevredigende ervaringen in het hemelbed vroeg Lafea aan Dichtertje wat hij van de kerk vond. Dat heeft ze geweten. Dichtertje heeft ongezouten kritiek op de kerk. Hij is goed op de hoogte en wist daar in het hemelbed met verschillende historische gebeurtenissen van het schoolhervormingsprogramma tot abortus op de proppen te komen, inclusief data. Ze moest hem uiteindelijk wel gelijk geven, al kostte het haar moeite. Lafea komt uit een streng katholiek, conservatief, stinkend rijk en wellicht aristocratische wereld.
Dat ze naar een bar als Bukowsky is gekomen en zij iemand als Dichtertje in haar hemelbed heeft toegelaten bevestigd haar eigen opmerking dat ze het zwarte schaap van de familie is. Toch zit het diep, de kerk en wat de kerk met haar gedaan heeft. Alles aan haar straalt schaamte uit. Seks is taboe. 'Het was net zoals met La Inteligente”, zei Dichtertje, 'die komt uit Salamanca, ook al zo'n conservatief en puur spaans nest en dat was precies even rampzalig op seksueel gebied.'
Wat dit verhaal volgens mij vooral duidelijk maakt is het belang van stad waar deze tegenstrijdige perspectieven elkaar tegen kunnen komen en wellicht met enige moeite in het hemelbed overwonnen kunnen worden. Het is ook een voorbeeld van 'stedelijke liefde' (zie post ‘stedelijke liefde’). Deze ontmoeting had alleen maar in de stad kunnen plaatsvinden.
