Als Parijs de hoofdstad van de negentiende eeuw is, zoals Walter Benjamin zei, dan moet Wenen wel haast de hoofdstad van de twintigste eeuw zijn. In 1913 woonde Trotsky, Stalin, Tito, Sigmund Freud en Adolf Hitler in dezelfde stad. Ze hadden elkaar gemakkelijk tegen kunnen komen. In BBC news magazine lees ik dat de cafés en koffiehuizen de plekken waren waar je moest zijn. Iedereen ging er heen en er kon kruisbestuiving plaatsvinden. Ideeën waren veel vloeibaarder en nog niet, zoals later, in beton gegoten. Er gebeurde van alles in Wenen. De overheid was wat laks en Wenen was de beste plek om te schuilen. Dat was ook de reden dat Trotsky en Stalin daar zaten. De tsaar zocht ze.
Het was een plek waar mensen uit alle uithoeken van de dubbel monarchie naartoe trokken voor werk, succes en geluk. Naast Duits werd er vooral vele Tsjechisch gesproken in Wenen. Officieren van het Oostenrijks-Hongaarse leger moesten commando’s kunnen geven in 11 talen. Talen die je in Nederland in elk geval nergens meer kan leren. We verlangen niet meer zo naar een imperium.
luister hier ook naar vpro radio. Wenen 1913 proefstation voor de ondergang van de wereld.
