Bewaker

In het literaire blad De Gids staat een mooi essay van Maarten Doorman met de titel ‘Het onvermijdelijke leven van de kunstenaar’. Eigenlijk gaat het om de vraag welke rol het intieme precies speelt in een kunstwerk en hoe dat gedoceerd moet worden zonder banaal te zijn. Op de biënnale van Venetië was een werk te zien van Ai Wei Wei met de titel S.A.C.R.E.D. De sculpturen van Ai Wei Wei staan in ‘kijkdozen’ en tonen scènes van zijn gevangenschap. Door te kijken door het luikje, stelt Maarten Doorman, laad je de schuld op je omdat je het perspectief van de bewaker inneemt. Wie is hier eigenlijk de schuldige? Ai Wei Wei heeft zo'n status dat de Chinese overheid eigenlijk vooral schuldig is aan diens succes. Bewakers zijn ook mensen, bovendien kunnen ze net als de bezoekers van de Biennale niets anders dan uitvoeren wat er van hen veracht wordt; kijken. In die zin klopt het wel wat Doorman zegt: Toeschouwer = bewaker. Maar ik identificeer me ook op een andere manier met de bewakers. De kunstenaar is een beetje vies en dik. Hij heeft uberhaubt de neiging om vaak naakt in beeld te verschijnen, zowel op eerdere video's als in deze sculptuur (ik weet het, ik weet het; verwijzing naar de Chinese overheid die alles van je wil weten). De linker bewaker heeft het vast ook niet makkelijk, denk ik dan (ze moeten ook bij de kunstenaar in de buurt blijven als hij op de wc zit). Misschien had hij wel kunstenaar willen worden, maar kon dat niet omdat hij tot de verkeerde klasse behoorde. Hij heeft licht ontstoken ogen vanwege slaapgebrek, maar zijn uniform is onberispelijk en alleen al vanwege het uniform wil ik de bewaker zijn.