de vrijheid van vrijwillige opsluiting

 

Vanmiddag was ik in Veenhuizen om het verslag te maken van een vergadering  over toekomst van deze voormalige strafkolonie. De heggen zijn er militaristisch gesnoeid, de gazons worden er bijgehouden door groepjes gevangenen. Vroeger was het een verboden stad, maar sinds 1990 is het complex geopend en kun je er op bezoek in het gevangenismuseum. Je kon er destijds al voor de kleinste vergrijpen naartoe worden gestuurd, voor het stelen van een brood bijvoorbeeld en voor landloperij. Nu is Veenhuizen opzoek naar een nieuwe invulling voor al die gebouwen. Het rigide karakter moet  behouden blijven en het zou dus ook kunnen dat Veenhuizen in handen van justitie blijft. En ergens lijkt het politieke tij wat dat betreft mee te zitten. Was het geen sound bite  van Geert Wilders, om tuigdorpen op te zetten? ( dat is waar hij de  spreektaal voor gebruik, om mee te  bijten). Het tuigdorp is al gebouwd en kan zo in gebruik worden genomen. Aan de andere kant, waarom zij wel en wij niet?

Waarom zouden we onszelf niet ene tijdje opsluiten in zo'n kamp bij wijze van kuuroord.De gevangenisbus schijnt er nu al zeer populair te zijn, dus waarom niet een weekend op water en brood ? Ik voorspel dat dit de toekomst wordt. Center Parks is leuk, maar wie kiest er voor de suggestie van vrijheid als je ook kunt gaan voor vrijwillige opsluiting? Een midweek onder een strak gevangenis regime, dat is pas vakantie.

Laatste dag

'Je moet hier wel voor je plekje vechten', zei een anesthesist tegen mij. 'Als ik wil prikken voor een infuus en de chirurg wil op dat moment een buik opensnijden. Om je werk goed te kunnen doen moet je dan van je afbijten. Dat leer je vanzelf. Toen ik al 22 jarige hier begon keek ik natuurlijk huizenhoog op tegen de arts, nu bescherm ik mijn eigen terrein.’ Een andere anesthesist legde later uit dat ze het doek tussen de chirurg en het hoofd van de patiënt ook wel de ‘bloed-hersen-grens’ noemden. Het was gekscherend bedoeld, maar er schuilt een zeker concurrentiestrijd achter die benaming. Met spijt verliet ik vandaag het operatie centrum. Ik begin net het gevoel te krijgen dat ik lekker ben ingewerkt.  Ik sluit niet uit dat ik nog terug kom.

medisch toerisme

Vandaag heb meegedraaid met operatiekamer 16 met alleen maar spoed operaties. We begonnen met en keizersnee en eindigden met de amputatie van een been. Spoed blijkt een rekbaar begrip te zijn, spoed is geen gillende spoed. Spoed kan ook over 24 uur, bij gillende spoed komt het ambulance personeel rennend over de gang met een hevig bloedende patiënt. Dat gaat over leven en dood. Vandaag heb ik een de arm van een patiënt vastgehouden die onder narcose lag en die telkens dreigde weg te glijden, ik heb de bril op de neus van een chirurg gezet en ik heb een schaar aangegeven. Het voelt prettig om een bijdrage te leveren, het verzacht een beetje het schuld gevoel dat mij plaagt bij dit medisch toerisme.

Sensatie

Vandaag kwam ik op de OK een oud huisgenootje tegen. Ze was net bezig met het dichtnaaien van een vrouw met een onoplosbaar alvleesklier probleem. Wat doe jij hier vroeg ze aan mij. Dat was een terechte vraag. Wat deed ik daar?

Toekijken. Was mijn antwoord. Nadat het dichtnaaien tot een goed einde was gebracht zijn we koffie gaan drinken.

Is het moeilijk om neurochirurg te worden?, vroeg ik.

'Ze moeten je wel aardig vinden', antwoordde zij, 'en het is beter als promoveert en tussendoor onderzoekjes doet waar je over kan publiceren. Sommigen doen het als hobby in hun vrije tijd. Het meest simpele is bijvoorbeeld dat je gaat kijken hoe een nieuwe prothese het doet bij patienten over een periode van twee jaar. Zelf wil ik proberen onderzoek te doen naar brugkoek tumoren.'

Dan gaan we terug naar de operatiekamer, terug naar dokter Staal, specialist in neuromodulatie. Hij heeft ooit, in de jaren negentig president Jeltsin geopereerd.’We werden ingevlogen. Toen ik hem ontmoette zei hij, ik weet meer over jou dan jij over mij.’

Neuromodulatie gaat over pijn bestrijding. Er worden apparaatje ingevoerd die gaat  reageren zodra een ongeneesbare pijn zich aandient. Cor de rechterhand van Staal legt het uit:’Als voorbeeld kun je denken aan je handen die verbrand zijn, je  houdt die onder de koude kraan, dat werkt verzachtend terwijl de werkelijke pijn niet weggaat, noch de oorzaak. Zo werkt dit ook, het is een andere sensatie die de eerste overschreeuwt.'

Operaties

Vanochtend kregen de OK medewerkers een filmpje te zien over het voorkomen van infecties tijdens operaties. Ik herkende op het filmpje Dr. Schellekens. Dr Schellekens had ik wel eens ontmoet op een andere gelgenheid. Hij had toen zeer uitgebreid gepraat over 'heilige huisjes' in de gezondheidszorg. Het begrip ken ik natuurlijk wel, maar hij gebruikte het zo vaak tijdens de voordracht dat ik nauwelijks nog begreep waar het over ging. Wel doemde er in mijn hoofd een dorp op van huisjes met rode puntdaken. In dat dorp woonde het kwaad.  Nu sprak Dr. Schellekens ons vanaf het beeldscherm toe met de mededeling dat we ons iedere keer als er een patient op de operatietafel ligt ons moeten inbeelden dat het onze moeder is. De bedoeling is natuurlijk dat we beseffen dat er een mens van vlees en bloed op de operatietafel ligt. Iemand die ook moeder, vader, dochter, zoon, echtgenoot of zus is. Geen object, maar een mens van vlees en bloed die binnen een sociale context functioneert. Ik heb gene verstand van opereren maar een zekere koele benadering lijkt me niet onontbeerlijk. opereren is typisch zo'n vak dat je niet te goed moet willen doen, maar precies goed.

Opening

Vandaag was er een opening van kunstenaar Jean van Wijk in tentoonstellingsruimte jca de Kok ter gelegenheid waarvan ik een verhaal heb voorgedragen. Het ging onder meer over de hut van de Unabomber en de put  Saddam Hoessein. Er waren hapjes en drankjes.  Na een biertje ben ik weer naar huis gegaan, je moet niet teveel drinken onder werktijd.

De truc

Vandaag heb ik een begin gemaakt met het opruimen van mijn atelier. De elektriciteit is er al een tijdje af en binnen niet al te lange tijd zal het pand gesloopt gaan worden. Tussen de spullen stonden ook dozen en kisten vol  met sylabi en boeken van een lang vervlogen studie filosofie. Een van de klappers bevatte teksten over wetenschapsfilosofie. In een hoofdstuk getiteld science and power las ik de volgende onderstreepte zin. ‘We do more in the laboratory than just partition, observe, classify, and record things however. We construct and decompose them and intervene in their doings. ‘

Een stuk verderop lees ik dat pasteur zo’n succes had omdat zijn werk voor niemand een bedreiging vormde behalve voor de microben. Iedereen wint, was de boodschap van pasteur, ook de kerk kon daar niet tegen zijn. We weten dat ook het verlichtingsdenken succes had omdat het met de nadruk op rationaliteit en de ontkenning van het lichaam prima paste in het ebstaande religieuze bestel.  En ten slotte hebben we in de huidige tijd van ster architect Rem Koolhaas geleerd dat je eigenlijk alleen maar kan surfen op de golven van het kapitalisme. De truc is dus om die golf te pakken.

House of Spice

Vanavond  hebben we tevergeefs geprobeerd om te gaan eten in het Italiaanse restaurant Da Vinci. Omdat we een half uur moesten wachten werden we verwezen naar de kroeg aan de overkant, de toeter geheten. De Toeter hebben we nooit gevonden, wel kwamen we terecht in het restaurant House of Spice. Een vriend van mij zou dit een kamer van koophandel alarmpje noemen, maar toen we eenmaal binnen waren besloten we niet meer weg te gaan en het was een goede keuze. Zo had ik een salade met gerookte bieten als voorgerecht, zoiets had ik nog nooit eerder geproefd. De lieve G en een vriendin spraken over salarisschalen en wat voor werk daar tegenover staat. In deze fase van de avond heb ik even mijn mond gehouden.

Fixer

Zoals binnen iedere maatschappelijke subcultuur, gaat het ook binnen de wetenschap uiteindelijk om macht en manipulatie. Niet de ratio staat voorop maar het politieke spel. Het gaat erom dat je de juiste mensen in je netwerk hebt zitten en dat je publiceert in de juiste bladen.Toch zien we vrijwel nooit het vuil op de broekspijpen van de wetenschappers die uit de loopgraven tevoorschijn zijn gekomen.  Alleen de glimlach en de glad gestreken tabellen halen de media. 

Zo ongeveer, maar dan in het Engels heb ik vandaag een groep aankomende aio's toegesproken.  Omdat mensen niet begrepen wie ik was, heb ik me voorgesteld:  I am a low class fixer. If you need someone to speak infront of a  corporate, scientific or civil servant audience, call me and I'll deliver a speech.   

Groen pakje

Vandaag had ik een afspraak met de manager zorg en bedrijfsvoering van de afdeling Operatieve Zorg Organisatie (OZO),  Irmgard Kroonenman. De afdeling chirurgie is volgens Irmgard een hele aparte wereld binnen het ziekenhuis, ‘ het begint natuurlijk al als je binnenkomt, je moet je omkleden en een groen pakje aan.’

Vanaf volgende week maandag loop ik iedere dag vier dagen lang in zo’n groen pakje om te zien hoe het eraan toe gaat op de operatie kamer. Ik kijk hier buitengewoon naar uit.

Bel me niet

Vandaag belde er een man op. Hij praatte veel, maar het duurde lang voordat ik begreep waarover het ging. 'Verkoopt u iets?' Vroeg ik dan ook na een minuut. 'Waar het om gaat is of ik u mag optekenen voor het midden formaat, het grote formaat of het kleine formaat. Het zal worden verspreid in Den Haag en omgeving. In het centrum gebied wordt het grote formaat het meeste afgenomen.' De man zei ook voortdurend pagiena in plaats van pagina. Na flink aandringen bleek het te gaan om een soort boekwerk over veiligheid en of ik daar dan in wilde adverteren.

'Hoe kom je eigenlijk in het bel me niet register', vroeg ik aan de man.

'U bent toch een man die veiligheid toch ook belangrijk vindt?'

'Jazeker, maar als stadswachten dezelfde bevoegdheden krijgen als de politie, dan is dat niet het soort veiligheid waar ik op zit te wachten.'

'Nou, zal ik u dan maar optekenen voor de kleine advertentie en dat u dan vervolgens niet meer wordt gebeld, zoals u wilt.  Zullen we dat dan maar doen voor anderhalf jaar?' 

'Nee ik wil eruit, ik wil nooit meer gebeld worden, er moeten maatregelen genomen worden.'
Ik geef toe dat ik ietwat overspannen reageerde.

Ruiken

Moet je ruiken zegt de eigenaar van de avondwinkel. Hij houdt het papieren zakje omhoog met de twee bobbelig rode tomaten, dat ik hem zojuist heb overhandigt. ‘Dat ruikt pas echt naar tomaat’, zegt hij. De avondwinkel eigenaar doet zijn best om een gezellige buurtwinkel te zijn. Laatst kocht ik een mango. De mango zat nog maar net in het zakje of de avondwinkeleigenaar haalde hem er alweer uit. Enthousiast wees hij op de stroperige lijn die van de navel over de schil liep. Daar moet je op letten, als hij die streep trekt, is de mango rijp.’ De geurende tomaten komen uit Nederland en zijn op aarde gerijpt begrijp ik van de hem. 'De meeste tomaten groeien op van die matten, dat is het verschil'. Hoe hij het doet weet ik niet, maar iedere keer als ik bij de avondwinkel boodschappen doe, heb ik het gevoel met iets bijzonders naar huis te gaan. Hij verkoopt ook Bjorn Borg onderbroeken. Een dealtje met een gestrande container in de haven die voor de bijenkorf bedoeld was. Iedere maand ligt er weer een berg onderbroeken in de winkel met een ander motief en andere kleuren. Bjorn Borg onderbroeken komen in een handig etuitje. We weten nooit wat er komt, zegt de avondwinkeleigenaar. Het is een veertig kuub container en we gaan er doos voor doos doorheen.

Stage

Vandaag ben ik op bezoek geweest bij Jean van Wijk, een kunstenaar woonachtig in Den Haag. Volgende week zaterdag heeft hij een opening  bij  jca de kok. Van Wijk is bezig met een puzzel. Ik zie vlakken en breuklijnen, stukjes ontbreken uit een drie dimensionale maquette en duiken elders in het atelier weer op. Ander werk is glad en glanzend, fotografisch, klinisch haast, met incisies die een doorgang suggereren naar een wereld achter de foto. Een houten plank van acht centimeter dik, laat op het platte vlak een afbeelding zien. Maar de intieme ruimte op de foto met haar bewolkte muren biedt twee ontsnappingsmogelijkheden die dwars door het hout gaan. Door de gaten in het hout is het ineens geen foto meer, geen drager van informatie van iets dat zich elders bevindt, maar het is zelf een ruimte geworden. We weten bij van Wijk nooit zeker of we naar iets kijken dat reusachtig groot is, of juist microscopisch klein. Iedere houvast ontbreekt, alhoewel hij soms wel subtiele hints geeft.' Licht is democratisch' zegt hij, 'of het nu in een kathedraal valt of in een klein geknutseld hokje van karton. het kan allebei even spectaculair zijn'.

Het Huisjespark

Huisjesparken zoals we die nu kennen, komen veelal voort uit vakantieparken die bedrijven voor werknemers hebben opgezet. Landal was ooit bijvoorbeeld van Aegon. Center parks in de Lommerbergen was opgezet door  Piet Derksen die een keten had in sport artikelen, Sporthuis Centrum genaamd. Piet Derksen was behoorlijk gelovig en het idee achter Center Parks was dat de mensen bij elkaar bleven en het samen gezellig hadden. Er staat hier ook een kerk op het terrein. Vanmorgen zijn wij op pad geweest met de pr manager van Landal green parcs. Zij vertelde ons dat huisjesparken in Duitsland veel minder bekend zijn. Landal is daar nu overigens wel bezig dit Nederlandse export product aan de man te brengen. Dit geldt ook voor Center Parks die nabij Munchen bezig zijn een oud bunker complex opnieuw vorm te geven en geschikt te maken voor vakantiegangers.

De Steeds

Gisteren was ik te laat om nog gebruik te maken van Internet. Het Grand café, dat de Steeds wordt genoemd (fonetische spelling van The States), was gesloten en in het huisje is geen wireless. Momenteel zit ik wederom in de Steeds. We zijn in het golfslagbad geweest vol dikke volwassenen en jonge kinderen. Sommige kinderen waren ook dik. Vanochtend zaten moeders met kinderen hier in het Grande Cafe paraplus te versieren, uit de luidsprekers uiteraard weer de bee gees. Net als nu, of iets wat erop lijkt. Morgen is er bonte avond in De Steeds. Er loopt een riviertje over het binnenplein waarin sier karpers rondzwmemmen tussen ijsschotsen met ijsberen erop. Er is spraken van een tropisch kerstthema. Plastic varens rondom een gigantische kerstboom Hier in de buurt is overigens de enige overdekte visrivier van Europa. Voor negen euro mag je twee uur op forel vissen. 

'Vind u het niet een beetje raar om in een kas te vissen', vroegen we aan een man die fluorescerend  deeg aan een haakje deed.

'Het is hier lekker beschut en bovendien houd ik van actief vissen, op forel vissen is actief', zei de man die als enige beweging zijn hengel af en toe uitwierp en weer binnen haalde.

'Ik ga nu even eten, vanavond kom ik terug met het visclubje, dan gaan we bier drinken en een beetje slap ouwehoeren.' 
We namen afscheid om met de eigenaar te gaan praten. Dit lukte niet omdat hij paranoia was. 'Er gaan altijd zoveel verhalen de ronde. '

Jean

In een mobiliteitswereld kunnen kinderen nergens meer buitenspelen omdat ze dan worden doodgereden door auto’s . Vanavond zijn we aangekomen op de kinderlosloopplek Landal Greenparks De Lommerbergen. We hebben onze intrek genomen in een huisje dat nog ontworpen is door de architect Bakema. In de jaren zestig was dit namelijk de eerste center parcs van Nederland. Sinds dien is het park vele malen overgenomen door verschillende partijen. Interessant is de religieuze achtergrond van huisjesparken in het algemeen. Ter ontspanning waren dit soort huisjes voor de katholieken nog toegestaan, maar kamperen ging te ver omdat het tentdoek niet toerijkend werd geacht om de beschaving tegen kwade invloeden van buitenaf te beschermen. We hebben gehoord dat de Limburgse ondernemer Jean Gelissen een aantal wereldwonderen onder een dak wil brengen. Het eerste plan betreft de Grand Canyon dat moet verschijnen in een pretpark nabij Brunnsum.  Het is het eerste pretpark van de zeven die er moeten komen en samen Nature Wonder World zal gaan heten. Deze indoor parken zijn de kathedralen van vandaag. We zullen proberen met Jean in contact te komen. Jean is de paus van het indoortainment en dat willen we hem graag vertellen.

Volwassen

Vanmiddag ben ik met Melle Smets weer begonnen aan een kleine snelwegsafari, deze zal duren tot aankomende vrijdag. Momenteel verblijven wij het truckershotel en restaurant Frans op den Bult. 'Vroeger was hing hier de sfeer van een zelf in elkaar geklust allegaaitje van verbouwingen', zegt Melle met een nostalgische blik in de ogen. Hij heeft gelijk, nu staan er verrijdbare plantenbakken met plastic struikgewas en ziet alles er strak en netjes uit. Er was hier vanmiddag een beurs voor verzamelaars waar volwassen mannen voor honderden euro's aan speelgoedautootjes kopen. Een man was gespecialiseerd in grond verzet materieel omdat zijn vader een grondverzet bedrijf had. Eigenarese Irma vertelt ons later op de avond dat het allang niet meer zo gezellig was als vroeger. 'Toen kregen chauffeurs extra voorraad mee om de douane mee om te kopen of om onderling met elkaar te ruilen.', zegt Irma. Ook bleven chauffeurs volgens Irma wel eens hangen in de bar, dan brachten ze de vracht de volgende dag wel weg.'

Dat is allemaal voorbij. De goederen die in de truck zitten zijn exact de goederen die afgeleverd moeten worden op het tijdstip dat ervoor staat. 'Trucks zijn computergestuurd tegenwoordig, maar ook de mens is computergestuurd.' zei Irma.  Er is minder ruimte voor de mens om af te dwalen van de taak die hem opgedragen wordt. Het systeem is volwassen geworden.

Opgeslokt

Niets vermoedend liep vanuit het academie gebouw in Groningen met een groepje promovendi terug naar ons kantoor, we hadden net geluncht en gediscussieerd over de vraag wat precies een institutionele borrel is en of borrels niet per definitie institutioneel genoemd moeten worden. We liepen aldus over straat toen ik ineens mijn handschoenen zag liggen. Een surrealistische ervaring. Iets van mij lag daar op straat zonder dat ik het gemist had. 'Zo jij hebt weer een mini avontuurtje beleefd', zei een van de onderzoekers tegen mij. En zo was het, maar daar hield het niet op. Diezelfde avond verdwenen mijn hanschoenen nog in de supermarkt en hoe ik ook rondliep, ik heb ze niet weer kunnen vinden. Gelukkig waren ze de volgende dag toch nog terechtgekomen. Mijn handschoenen proberen te ontsnappen, zoveel is nu wel duidelijk.  Vandaag ben ik naar de wind gaan kijken in Scheveningen. Ik zette mijn fiets op slot en liep de pier van het havenhoofd op (de echte pier, niet de fun pier bij het kurhouse).Zand en water sloegen over de kade muren. Na 100 meter realiseerde ik mij dat mijn handschoenen nog op de bagagedrager had laten liggen. Toen ik terugkwam waren ze verdwenen. Ik ben nog wel gaan zoeken op het strand. Maar het was hopeloos natuurlijk. Ze zijn definitief opgeslokt door de nacht. Wel vond ik in het schijnsel van de vuurtoren, twee paar andere handschoenen. Ze waren drijfnat van het zeewater en vermoedelijk is dat de reden dat ze zijn blijven liggen. Deze handschoenen heb ik maar mee naar huis genomen. Uit solidariteit. Eigenlijk vind ik dat ik ze moet dragen, al zie ik daar niet echt naar uit.

Wandeling

 

Tijdens de lunch vertelde Boris over een wandeling langs het strand van Scheveningen met zijn vader. 'In de verte zagen we een ruiter te paard, het was mistig, maar de ruiter was goed zichtbaar. van het ene op het andere moment lagen paard en ruiter op de grond, zonder aanwijsbare aanleiding. Dichterbij gekomen zagen we dat het paard dood was. Een krankzinnig beeld was dat, het staat op mijn netvlies gebrand. Een dier dat eerst nog leefde, kijkt nu met van die starende ogen omhoog en dan die ruiter met een totaal verwilderde blik in de ogen.Hij wist niet wat hem overkomen was.'
We hebben nu twee keer gesproken over Scheveningen in een week. Het wordt tijd om terug te gaan. 

Stijgende lijn

In 2009 waren er 167 incidenten van antisemitisme geregistreerd volgens het centrum informatie en documentatie Israel (CIDI)  twee keer zoveel als in 2007. Er is een stijgende lijn waarneembaar in Nederland, antisemitisme is geen taboe meer (er zijn maar 50.000 joden in Nederland). Vanavond wees een vriend mij op een twitter discussie over avocado's (gespeld als advocado's en adovados). Er werd opgeroepen om geen avocado meer te kopen in de jumbo omdat die uit Israel zouden komen, dit gold ook voor de paprika, de cherry tomaatjes en de olijfolie. Op deze twitter pagina wordt informatie uitgewisseld over welke Israëlische groenten in welke supermarkt zijn gespot. Wel handig voor de thuis kok die zich wil wagen aan de Joodse keuken, aan de andere kant lijkt dit de door het CIDI gesignaleerde trend te bevestigen.  

Gradueel

 

Vandaag sprak ik iemand die dit weekend z’n lidmaatschap van Groenlinks had opgezegd vanwege hun steun aan de politie missie in Afghanistan. Begrijpelijk want ik heb Sap los van de emoties niet kunnen betrappen op erg veel overtuigingskracht. Ze is akkoord gegaan onder voorwaarde dat de politiemensen niet worden ingezet voor militaire missies. De vraag is eigenlijk: wat is precies een politie agent? De politie moet de orde handhaven, in Afghanistan betekend dat iets anders dan in Nederland. Het verschil tussen de militair en de politie man is gradueel, niet principieel. Sap heeft daarmee dus een non issue aangesneden om haar gezicht te redden. De vraag blijft nog steeds: wat zit hier achter, welke deal is er gesloten.