woensdag 10 december 2008

De Hel, dat zijn de anderen



Laatst legde iemand mij de volgende vraag voor:

Als wij tegen deze mensen roepen: "U BENT UNIEK". Hebben we dan gelijk, een beetje gelijk of helemaal ongelijk? Heb je daar ideeën over?
Waar komt de drang vandaan om uniek te willen zijn?

Ik denk dat je met zo'n uitspraak in de kern geen compliment geeft, of een constatering doet, maar dat het van oudsher eigenlijk een opdracht is, of een soort oerlast die we voor onszelf hebben bedacht.Met deze uitspraak zeg je dus eigenlijk:'gaat heen en wees uniek.'
Volgens mij is het terug te voeren tot Descartes die heeft gesteld: 'ik denk, dus ik besta'. Want vanaf dat moment begonenn we onszelf te definieren ten opzichte van de wereld in plaats van als deel van de wereld. Daarvoor leefden we misschien nog in het paradijs, in een magische(middeleeuwse) wereld waarin alles met elkaar te maken had en verschillende fenomenen verhalend aan elkaar werden geknoopt. De emns maakte deel uit van een netwerk dat ebstond uit religie, seizoenen, politieke structuren, sociale dorpsverbanden en arbeidsverhoudingen. De individualisering die al in het 'ik denk, dus ik besta' van Descartes ligt besloten, vereist dat we ons moeten gaan onderscheiden van de wereld om ons heen. De mens manoeuvreerd zichzelf als zelfstandig actor door de wereld. We zijn anders dan de anderen omdat we denken dat we anders zijn dan de anderen. Wat dat betreft had Jean Paul Sartre het goed begrepen toen hij stelde: 'De hel, dat zijn de anderen.'