In de Groene Amsterdammer staat een goed stuk over het fenomeen complotdenken door Jelle van Buuren (onderzoeker bij het Haagse centrum van Terrorisme en counterterrorisme). Hij stelt dat complotdenken voortkomt uit maatschappelijk onvrede. Het is dus niet alleen maar onzin, maar een signaal dat er iets mis gaat met de politiek.
‘Wantrouwen tegen machthebbers is een schragend element van complottheorieën en vormt een cultureel script waarmee de maatschappelijke verhoudingen van betekenis worden voorzien. ‘
Juist omdat er tal van complotten bestaan kan de complotdenker beweren dat ook zijn theorie daarom wel zal kloppen. Volgens van Buuren gaat het vooral om betrokken burgers. Ze noemen zichzelf ook vrijheidsstrijders en klokkenluiders. Kijk naar Micha Kat een belangrijker aanjager van het Demmink onderzoek.
‘In en met complottheorieën worden in feite vaak lastige, maar terechte en fundamentele vragen gesteld naar macht, controle en kennis in een samenleving.’
Overheden maken zich zorgen over complotdenkers. In Noorwegen wordt er veel naar gekeken ook in verband met de Breivik moordpartij. Maar volgens van Buuren hoeven we daar niet bang voor te zijn.
‘Maar de opkomst van complottheorieën wijst in Nederland vooralsnog eerder op een naderende implosie van het politieke systeem dan een explosie. Het politieke bestel heeft afgedaan in de ogen van complotdenkers, maar een politiek of maatschappelijk alternatief is niet voorhanden. Wat resteert is machteloze woede.’
