wassen emoties

Berlinde Debrouck’s werk in het Gemeente museum is vlezig en toont de mens als dood hout, of als restproduct. Of het toont hout dat eruit ziet als vlees. Is het de hel? Nee, dat niet. Wat we hier zien is een opmerkelijk tactiele ervaring van het lijden en een tegenhanger van de wereld van het journalistieke gladde beeld (van elende). Toch is het goed dat het GEM om de hoek zit, daar worden vaak jongere kunstenaars geëxposeerd en mijn ervaring is dat er meestal wat lichter werk is te zien. Charles Avery heeft een wereld geschapen die op onze wereld lijkt maar tegelijk als een spiegel fungeert. Er zijn beelden, meubels en tekeningen. De tekeningen zijn groot, met feesten en bijeenkomsten en dagelijkse straattaferelen. Op een van de tekeningen dacht ik de figuur van Joseph Beuys te herkennen (zie hierboven). Maar ik herkende niet lang geleden ook Don Quixote op een schilderij in het Mauritshuis, dus dat zegt niks. Ik zat met Joseph Beuys in mijn hoofd vanwege Debrouck’s werk die net als Beuys veel was en stof gebruikt.
Er waren in het GEM ook journalistieke foto’s te zien die prijzen hadden gewonnen. Marike van der Velden had de derde prijs buitenland gewonnen. Ze fotografeerde het paradijs. In Zell am See bestaat een meer met op de achtergrond besneeuwde bergtoppen. In de koran staat dat het paradijs er zo uit hoort te zien. Slimme reisbureaus zijn erop ingesprongen. In het Midden Oosten kan je nu tripjes naar het paradijs boeken. In Oostenrijk dus. Zo hadden we met deze kunstroute gevoelsmatig toch een cirkel doorlopen. Vanuit de fysiek emotionele beelden van Debrouck via Avery’s fantasiewereld die op de onze lijkt naar de fantasiewereld van het toerisme in de foto’s van Van der Velden.Onze wereld is ook een fantasiewereld die op de onze lijkt.

krokettenonderzetkartonnetjes

 
Vandaag was er een vriendin van de lieve G op bezoek. Ze hebben heerlijk geshopt. Dat komt mooi uit want zelf hou ik daar niet zo van. Ik had de hele dag vergaderd. Totaal inefficiënt, maar zo gaat dat in de culturele sector. Tijdens het diner werd de thematiek van de inkomstenongelijkheid aangesneden. Daar hadden ze het tijdens het shoppen ook al over gehad. Ik breng al jarenlang substantieel minder binnen dan mijn partner (ik heb ook minder nodig). Het was een pittige discussie en ik had het gevoel dat er verschillende zaken door elkaar werden gehaald (bovendien ben ik nu juist erg druk met werk). Mijn motto is: als iedereen voor zichzelf gelukkig is, ben je samen extra gelukkig. Ik heb uiteindelijk maar weer beloofd dat ik werk ga zoeken. Wat kan je anders? De waarheid is dat ik het een maand geleden nog heb geprobeerd bij de fabrikant van krokettenkartonnetjes op de Binkhorst. Zelfs die had geen werk voor me. Door de crisis worden er minder krokettenonderzetkartonnetjes besteld. Voorlopig wil ik graag volstaan met een citaat uit het toepasselijke gedicht Schuddegeest van Gerrit Achterberg, in de Schuddegeest speelde deze discussie zich namelijk af:

Terwijl het leven door mijn lichaam adert
loop ik op luiken naar de weg te tasten.
Mijn benen zijn van hout en veel te hoog.


Schuddegeest
.
Verre verlichte pompen van Shell
lijken een slachtgelegenheid bij nacht;
bloedbruiloft in het klein, gestolde schal
binnen de stilte van de stratenschacht.
.
Het zijn tinnen soldaatjes uit een spel.
Vlak naast elkander staan zij pal op wacht
voor speelgoedhuizen. Bomen worden zacht
papier-maché. Ik voel mij in de val.
.
Het infraphile bloedbelopen oog
van Philipslampen loert uit winkelkasten.
Politie als een decimeter nadert.
.
Terwijl het leven door mijn lichaam adert
loop ik op luiken naar de weg te tasten.
Mijn benen zijn van hout en veel te hoog.

machteloos

In de Groene Amsterdammer staat een goed stuk over het fenomeen complotdenken door Jelle van Buuren (onderzoeker bij het Haagse centrum van Terrorisme en counterterrorisme). Hij stelt dat complotdenken voortkomt uit maatschappelijk onvrede. Het is dus niet alleen maar onzin, maar een signaal dat er iets mis gaat met de politiek.
‘Wantrouwen tegen machthebbers is een schragend element van complottheorieën en vormt een cultureel script waarmee de maatschappelijke verhoudingen van betekenis worden voorzien. ‘

Juist omdat er tal van complotten bestaan kan de complotdenker beweren dat ook zijn theorie daarom wel zal kloppen. Volgens van Buuren gaat het vooral om betrokken burgers. Ze noemen zichzelf ook vrijheidsstrijders en klokkenluiders. Kijk naar Micha Kat een belangrijker aanjager van het Demmink onderzoek.

‘In en met complottheorieën worden in feite vaak lastige, maar terechte en fundamentele vragen gesteld naar macht, controle en kennis in een samenleving.’

Overheden maken zich zorgen over complotdenkers. In Noorwegen wordt er veel naar gekeken ook in verband met de Breivik moordpartij. Maar volgens van Buuren hoeven we daar niet bang voor te zijn.

‘Maar de opkomst van complottheorieën wijst in Nederland vooralsnog eerder op een naderende implosie van het politieke systeem dan een explosie. Het politieke bestel heeft afgedaan in de ogen van complotdenkers, maar een politiek of maatschappelijk alternatief is niet voorhanden. Wat resteert is machteloze woede.’

Platoon

Vanavond werd in filmhuis Den Haag Platoon vertoont van Oliver Stone. Daarna werd er gediscussieerd onder leiding van Arnon Grunberg.
De Vietnam oorlog was een oorlog die door een democratisch gekozen regering is gestart. Wat vinden we daarvan?
Mede als gevolg van de Vietnam oorlog is het leger in Amerika steeds meer geprofessionaliseerd. Er werd in de zaal gezegd dat dit een goede ontwikkeling is. Door professionalisering, ook op technisch vlak, vallen er steeds minder slachtoffers (zowel burgers als Amerikaanse soldaten). Maar om diezelfde reden zijn we ook steeds meer van de oorlog vervreemd geraakt en kan het ons ook steeds minder schelen. Tijdens de Vietnam oorlog waren er grote demonstraties, nu is er niets.

Re-enactment

Ik was vandaag even in het bezette Bungehuis. Daarvoor was ik bij een lezing van Arnon Grunberg. Hij vertelde dat ironie voor hem een overlevingsstrategie was, geen manier om zich beter of hoger te achten dan de ander maar een middel om de waanzin buiten de deur te houden. Overlevingsstrategieën zijn interessant. Ik besloot daarom een bezoek te brengen aan het Bungehuis. Via een keukentrapje kon je door het raam naar binnen. Op zich vind ik dat wel sympathiek. Het geeft iets speels aan de entree. Ik was mee met iemand die daar een werkkamer heeft. Het was rusting, maar dat kwam misschien omdat iedereen naar een meeting was. Ik zag een briefje met de tekst ‘arrestantengroep vragen uurtje om 22:00’. De universiteit moet democratischer vinden de studenten. Dat lijkt me op zich niet zo’n goed idee. De commercialisering en de universiteit als kennisfabriek van zogenaamd nuttige kennis, is wel een probleem maar dat wordt niet opgelost met een bezetting, laat staan democratische inspraakavonden.
We spraken een student die helemaal enthousiast was over alles wat er gebeurde. ‘Alles is zo democratisch hier, ongelofelijk, ze hebben zelfs de wc gender neutraal gemaakt. ‘
Even dacht ik dat we hier te maken hadden met ironie als overlevingsstrategie, maar het bleek bloed serieus. Volgens de vriend met wie ik daar was, zijn alle teksten die op spandoeken staan en die je hier overal hoort allemaal rechtstreeks afkomstig uit de studieboeken waaruit hier onderwezen wordt. ‘De UvA is een hele linkse universiteit,’ zei hij. Eigenlijk is dit dus geen bezetting maar een soort werkcollege of in elk geval een re-enactment van een bezetting met alle leuzen uit de jaren zeventig en dingen ze in een boek hebben gelezen. Het is wel handig want zo meteen bij de ontruiming hoeft de politie alleen maar een draaiboek uit de jaren zeventig (op oud faxpapier) uit de kast te halen.
Een ander meisje dat we spraken zei:’Ze tillen me maar weg. Ik ga niet slaan, ik heb niks tegen de agent persoonlijk, maar wel waar hij voor staat.’
Het zou leuk zijn dat hier zelf de ironie van in zouden zien. Aan het lange haar, de kistjes en de legerbroeken te zien, lag hier de waanzin op de loer.