Vierkante poffertjes

 

Wie eenmaal de snelweg als onderzoeksonderwerp heeft uitgekozen zal er altijd weer naar terugkeren. Zo lijkt het althans wel. Vandaag was ik met snelwegcollega Melle Smets voor ‘onderzoek’ op de typische snelweglocatie de Amsterdam Arena. Deze plek profileert zich graag als transferium. Of te wel een plek waar de automobilist ertoe wordt verleidt zijn auto te laten staan om met het openbaar vervoer verder te reizen naar de binnenstad. Dat niet alleen, de automobilist die uit zijn auto is gehaald kan ook nog even shoppen in de Arena zelf. Het is de vraag in hoeverre de binnenstad er dan nog toe doet, behalve dan als attractie. Het was er behoorlijk druk deze zondag middag maar dat waren geen mensen die onderweg waren naar de binnenstad. Onze inschatting was dat ze voornamelijk afkomstig waren uit de Bijlmer die aan de ‘Arena shopping zone ‘ grenst. We hebben een poffertjes kraam ontdekt waar we zijn gaan eten omdat het een tijdelijk karakter heeft en tijdelijke dingen zijn een verademing op een plek waar alles is dichtgetimmerd. De openbare ruimte is zwaar beveiligt met camera's en correct gedrag wordt afgedwongen met paaltjes en hekken. nergens in dit gebied kan bijvoorbeeld bovengronds geparkeerd worden. In de poffertjes kraam deed de poffertjes bakker een Amsterdammer act. Toen hij hoorde dat Melle uit Rotterdam kwam had hij vrij snel een anekdote paraat om uit te leggen wat hij van mensen uit ' nul tien'  vond: ‘Rotterdammers zijn kankerracisten.’Ik moet zeggen dat ik me het woordje kanker niet meer helemaal kan herinneren. Dat wist Melle mij te vertellen, maar die komt dan ook uit Rotterdam. Wat ik nog wel weet is dat hij zijn vrouw omschreef als een kruising tussen Eva Braun en Adolf Hitler en dat zijn familie honderden jaren geleden de poffertjes heeft uitgevonden. ‘Dan hadden ze een ijzeren plaat en daar sloegen ze dan met een hamer kuilen in, dat waren vierkanten poffertjes in die dagen.’ Het was al met al een vermakelijke middag.

Aanmelden

De snelwegsafari die we aan het voorberijden zijn op de 26^ste door noord Brabant gaat langs een van de oudste truckstops van Nederland, Joost in Hazeldonk. Het  is ouder dan Frans op den Bult in Twente, bij Oldenzaal. We kwamen de man zelf, Joost toevallig tegen en hij vertelde dat hij al in 1973 is begonnen met een snackbar en vrij vlot daarop douches heeft gebouwd.  ‘ik ben daarna begonnen met het verkopen van klompen en jassen.’ Eigenlijk zouden we een hele dag op de bedrijventerreinen Hazeldonk en Meer kunnen ronddolen, er is zelfs een brouwerij, die heet De Schelde. Uiteraard zal de brouwerij opgenomen worden in de tour. Aanmeldingen kunnen ook aan mij gericht worden: bram.esser@gmail.com.

Voetmassage

 

Voor het centraal station in Den Haag bevind zich een groengebied dat de koekamp wordt genoemd, het bevindt zich voor het Maliveld. De snelweg komt boven de grond bij de koekamp. Langs het water, waar eenden en ganzen in ronddrijven loopt een wandelpad en een fietspad dat van elkaar gescheiden wordt door middel van een strook met grind. Vanavond zag ik over dat grind twee Chinese vrouwen lopen. Ze hadden hun slippers uitgetrokken en liepen op sokken over de kiezelstenen. Het liep ongemakkelijk en ze hielden elkaar vast. De grindstrook werd gebruikt als massage pad.

Katholiek

 

Op 26  augustus zal er een Brabantse snelwegsafari plaatsvinden.  Natuurlijk geen echte safari, in de zin dat deelnemers zullen afzien, maar een geheel verzorgde dagtrip naar de snelweg.De Katholieke snelweg wel te verstaan. Aanmeldingen via het BKKC in Tilburg. Voor slechts 15 euro wordt u gevoed en vermaakt.  Vandaag hebben we voor een belangrijk deel  de ankerplaatsen uitgezet en het is veel belovend. De Katholieke sloper heeft reeds toegezegd een rondleiding te zullen geven over zijn terrein. Naast het slopen van gebouwen, zoals iedere sloper, speciliseert de Katholieke sloper zich in het redden van  kerktorenspitsen. Vervolgens staan ze in zijn tuin weg te rotten. ‘ Het is te duur om zoiets te restaureren.’ Onlangs heeft hij een betonnen Mariabeeld gered. De kunstenaar van het werk was hem daarvoor zeer dankbaar, wist de tuinman ons te vertellen. Hij leunde op zijn bezem. De tuinman zei dat hij zelf weliswaar ook Katholiek was maar nooit een dergelijk beeld zou redden. Zo Katholiek was hij nou ook weer niet.

 

De afgelopen dagen voelde ik me wat zweverig. Ook zit ik onder de rode spikkeltjes. Ik ben nooit zo onder de indruk van rode spikkeltjes, of andere huidaandoeningen. Zolang de schimmels en parasieten in harmonie willen samenleven, heb ik er geen problemen mee. Negen van de tien keer trekt het weg. Vandaag sloeg de griep keihard toe. Toch maar even bellen. Volgens de GGD zijn griep en rode spikkeltjes een bijwerking van de Difterie, Tetanus en Poliomyelitis vaccinatie (DTP) die ik heb gehad. Waar ze alleen niks van snapten is het feit dat de symptomen zich een week na de injectie voordoen. Nomraal vinden de bijwerkingen alleen plaats binnen 24 uur van toediening. Ik vraag me af welke van de drie ziektes nu die rode spikkeltjes veroorzaakt.

Mythe

Vandaag heb ik de koningsas verkend, zo wordt de parkachtige omgeving tussen Groningen en Assen genoemd. Het is een gebied dat nauwelijks bekendheid geniet. ‘Mensen die in de trein zitten op weg naar Groningen trekken bij Assen hun jas al aan, maar dan is het nog zeker een kwartier rijden.’ Zei Peter Michiel Schaap, projectleider bij het Groningse architectuurplatform GRAS, die zo vriendelijk was mij rond te rijden. 'Er zit met andere woorden nog een behoorlijke lel grond tussen beide steden, terwijl iedereen denkt dat ze haast tegen elkaar aan zitten.' De kwaliteiten van de koningsas moeten onder de aandacht gebracht worden en het gebied kan hier van profiteren. We zijn ondermeer naar de ruine gaan kijken van de koninklijke luchtvaartschool in Eelde. Een juweeltje. Ik ben van plan hier op verschillende manieren doorheen te reizen. Te voet, te paard en per boot. Het zou mooi zijn om de koningsas z’n eigen koningsmythe te geven.

Later moment

Zoals we gisteren thuis naar een bioscoopfilm hebben gekeken zo hebben we vandaag naar tv in de bioscoop gekeken omdat we thuis geen tv hebben. We hebben gekeken naar de eerste aflevering van zomergasten: een drie uur durend gesprek met Marc Marie Huijbregts. Het zat soms tegen de emo-televisie aan, maar ging nooit over het randje en het bleef zeer onderhoudend. Door de bril, het pak en de stem had Marc Marie wel wat weg van Truman Capote. De zo geroemde naiviteit van Jelle B. Corstius kwam vandaag minder goed uit de verf en werkte eerder wat vertragend bij deze gast. Tot zover de actualiteiten, dan nu over naar het weer: Wij verzoeken u op een later moment terug te bellen.

Bad Weather

 

Vanavond hebben we in de thuisbioscoop de film Bad Lieutenant: port of call New Orleans gezien van Werner Herzog. De film lag al een tijdje op de stapel. In deze film ben je als toeschouwer constant te laat. Het spel van Nicholas Cage is onnavolgbaar even als het brein van de drugs snuivende lieutenant. Overal duiken dieren op, om te beginnen een slang, daarna een vis, aligators en kameleons. Ook de lieutenant gedraagt zich als een dier, zijn baas waardeert hem vanwege zijn instinct en dat lijkt inderdaad goed te werken. De broeierige sfeer van New Orleans levert overigens ook een aangenaam contrast op met het akelige weer zoals zich dat momenteel buiten voordoet.

Uitvoering

Vanavond waren we op een bruiloft. Het bruidspaar kreeg een hoelahoep cadeau. Waar de hoelahoep precies vandaan kwam is mij een raadsel, maar ik was er vanaf het begin af aan door gefascineerd. Of  trouwen met geluk te maken heeft, weet ik niet. Maar hoelahoepen is geluk in uitvoering.

Feestelijk

 

Gisteren ging ik naar een verjaardag, ik had verwacht dat er iets te eten zou zijn. We hadden een bak ijs gehaald bij Toscana. Alle smaken zaten erin. Er was niets te eten, de bak ijs werd een feestelijk hoofdgerecht

Grap

Een vriend van ons heeft de afgelopen twee dagen bij ons gelogeerd. Zijn huis is leeggehaald en zijn meubels zijn in een container gestopt om naar Costa Rica te worden gestuurd. Hij zal daar het Koninkrijk gaan vertegenwoordigen en hij heeft zijn huis in Den Haag al onderverhuurd. Vanmorgen werd hij wakker met de mededeling dat hij had gedroomd van de vochtplek in de badkamer. Het was kort geleden ontstaan en moest worden opgelost voordat hij vertrok.  ‘Wat moet ik daar aan doen? De nieuwe bewoners komen morgen al. Sommige mensen hebben me geadviseerd er drie uur lang met een föhn op te staan, maar dat klinkt als een grap.’

Guru

Op weg naar een afspraak met Jean Gelissen, ondernemer in plafonds, werden we gebeld door diens secretaresse dat onze afspraak uit de agenda was verdwenen. We kregen een half uurtje. Toch was het de moeite waard. Gelissen heeft namelijk een plan gelanceerd dat in een klap zijn naam bekend zal maken, het bouwen van Nature Wonder World. Het bestaat uit zeven pretparken te beginnen met de bouw van de Grand Canyon in een oude mijn. Themaparken hebben iets Katholieks vind ik, dat komt waarschijnlijk door carnaval, de praalwagens zijn ten slotte een soort rijdende themaparken. De ringweg van parkstad zou dan wel een voorwaarde worden voor de bouw. Tot onze verrassing was Jacques Jamint, die we later hebben opgezocht in zijn bescheiden woning in Maastricht, net bezig het (slordige) werk van Arcadis na te rekenen dat was verricht bij het ontwerpen van deze ringweg parkstad. Jacques Jamint is de enige snelweg guru van Nederland.   

Things we cannot classify

In het boekje met de briefwisseling tussen Claude Eatherly (de piloot die de bommen op Hiroshima gooide) en Gunther  Anders (een Oostenrijkse filosoof) schrijft Anders:' confronted with things we cannot classify, we like to deal with them as if they did not exist at all.' Ik ben bang dat de optie van de non-categorie, niet bestaat. Laatst  hoorde ik over een winkelcentrum in Groningen waar het overdag zwart zag van de bejaarden die daar gingen zitten e de hele dag niet meer weg gingen. Er was sprake van een probleem, maar om het probleem aan te pakken is hier letterlijk vanuit het stadsdeel de term 'hangouderen' opgeplakt. We hebben het dan dus niet meer over mensen die allerlei niet te categoriseren en veranderende eigenschappen bezitten maar over een hele duidelijke groep die ook als zodanig aangepakt kan worden. Voor jongeren hingen ze apparaatjes op die een vreselijke piep uitzonden die alleen jonge mensen kunnen opvangen. Wat zullen ze bij ouderen doen? Radiografische golven om hun gehoorapparaten te laten storen?

Massasprint

 Op televisie, de Tour de France, 
 Buiten speelt het weer een wedstrijd met zichzelf
 Eergisteren een record,
 De langste regenbui sinds 1953
 We zitten binnen
 en ontsnappen 
 samen met Jelle Vanendert
 aan een massasprint
 van regenwater

Duurste

 

Vandaag was ik in Amsterdam op de Zuidas om een advocaat te interviewen. De zuidas is een bedrijventerrein, alleen geloven de mensen die er werken heel sterk dat het iets anders is en als je dat met z’n allen doet kom je een heel eind. Maar na negenen wordt het stiller en in het weekend is er helemaal niks te doen. De woontorens staan leeg of bloeden nog na van alle bouwfraude praktijken die erover heen zijn gegaan. De zuidas, een gekke plek. Jord Kelder organiseert er ieder jaar de hakken en pakken hardloop wedstrijd. Ook is er een boerenmarkt en zijn er beelden van beroemde kunstenaars opgesteld, allemaal gesponsorde projecten in een uiterste poging iets van deze plek te maken. Het misverstand is natuurlijk dat ' plek maken' hier wordt opgevat als iets waar je met geld voor kan betalen. Een plek is geen ding, die moet je bij wijze van spreken iedere dag opnieuw maken. Openbare ruimte levert vaak een rare spanning op tussen wat je wel en niet kan maken als individu. Echte openbare ruimte is niet altijd aangenaam en altijd pluriform. Een hardloopwedstrijd op hakken en een boerenmarkt is de opvatting van de zakenwereld over wat pluriform is en wat gemengd ruimte gebruik zou moeten inhouden. Als puntje bij paaltje komt blijft het een bedrijventerrein, wel het allerduurste van Nederland, dat is gelukt.

observatie

Vandaag had iemand in de aio-toren wel een aardige observatie. Hij zei: ' Je hebt wetenschappers die heel snel praten en wetenschappers die heel langzaam praten, beiden ontlenen status aan hun manier van spreken, de ene zegt impliciet ik praat langzaam omdat ik de tijd neem om na te denken en daarom ben ik wijs, de ander zegt ik ben wijs omdat mijn hersenen heel snel werken en daarom kan ik ook snel praten.'
 

Ronken

 

Een vriend maakte me attent op William Faulkner in wiens werk sfeer belangrijker is dan de verhaallijn. Op internet lees ik Barn Burning, waarin een grappige passage voorkomt over een vader die op de bok van een wagen zit en zijn paarden de kost geeft met een zweep. ‘His father mounted to the seat where the older brother already sat and struck the gaunt mules two savage blows with the peeled willow, but without heat. It was not even sadistic; it was exactly that same quality which in later years would cause his descendants to over-run the engine before putting a motor car into motion, striking and reining back in the same movement’.

De motor laten ronken alvorens weg te spuiten en dat dan op een paard en wagen. In een klap heeft Faulkner de pre-industriele wereld aan de onze gekoppeld.

Bomen

Vandaag sprak ik een meisje die rubberen schoenen droeg, schoenen die eruit zien als handschoenen voor je voeten. Ik kende ze uit de Verenigde Staten waar ze ermee hardlopen. ´Het lijkt me zo hard aankomen´, zei ik tegen het meisje. ´Je loopt anders´,legde ze uit, ´je land op het voorste deel van je voet  in plaats van op de hak en daardoor heeft het lopen wel wat weg van vliegen, zoals de ijsalndse paarden ook kunnn vliegen.´

´Vlieg jij ook?´
´Nee, ik klim in bomen.´ Daarna hebben we een tijdje gesproken over het soort bomen die ze uitkiest en hoe je je betrapt kan voelen als mensen naar je gaan wijzen in een boomtop. Haar verhalen maakte herinneringen in mij los van heel lang geleden. Dit meisje maakte duidelijk dat het bomen klimmen niet over hoeft te zijn na een bepaalde leeftijd.
´Ik slaap ook in bomen´, voegde ze er ten slotte aan toe, daarna vloog ze weg.

Vermoeden

De lieve G probeert momenteel een ticket te boeken naar Granada. De vlucht moet ergens in augustus plaatsvinden. Ik hoor veel gevloek. Ze vermoedt dat de mensen die achter de websites zitten haar handelingen in de gaten houden. ‘Iedere keer als ik een vlucht aanklick wordt deze spontaan duurder.’

Berend

Wat kan je zeggen van kinderen die geboren worden. Weinig ben ik bang. Baby’s  zijn schattig en lief en hebben de eerste tijd nog veel weg van een veeleisende plant die je voortdurend te eten moet geven. De geboorte zal vooral iets betekenen voor de ouders.  Toch is er een verschil tussen kinderen van vrienden en die van je eigen zus. Vandaag heb ik dat zelf ervaren. Ik ben op kraamvisite geweest om mijn neefje Berend te begroeten en dat is toch een andere sensatie. Vooral nu ik dit schrijf, is het een vreemde gewaarwording.

Verloren

Tijdens het symposium in Tilburg waar de eerste snelwegkrant van Nederland aan rijksadviseur infrastructuur Ton Venhoeven werd overhandigd, zei Ton Venhoeven: ' Zodra mensen gaan nadenken over wat je nog meer met de snelweg kan doen behalve autorijden, is het afgelopen met de snelweg.'

De snelweg heeft z'n langste tijd gehad. Wat er voor in de plaats komt is nog onduidelijk. Het onderzoeksbureau Must pleit voor een Langzame Stad. Wie over de snelweg rijdt, rijdt over de ruine van het utopische denken dat zo kenmerkend was voor de twintigste eeuw.

niet instaat

 

De lobby van het Van der Valk hotel aan de A4 voelt op vrijdagmiddag een beetje als een marktplein. Met horten en stoten komen ze, de reizigers die uitgespuugd worden door touringcars met de vrolijke toekan op de zijkant. We nemen plaats in neplederen fauteuils en laten de wereld aan ons voorbij trekken. Er is een bruiloft gaande, we zien een man met een fles vodka die zenuwachtig heen en weer loopt. De fles is in een krant gewikkeld en omdat hij hem op de kop houdt drupt er vodka op de vloer. 

De man wacht op Kees van de Berg, zegt hij en kijkt in alle hoeken. We zien een vrouwtje die net zo groot is als haar eigen koffer. We zien een prostituee met een klant naar boven gaan, we zien personeel slepen met meubels die ruimtes opnieuw aan het inrichten zijn. Een van de eetzalen wordt de hotel bar, want de echte bar is verhuurd aan het bruidspaar. Het is echt een prostituee want na een half uur komt ze beneden met de man en daarna gaan ze samen weg. Na drie kwartier is ze er weer, met iemand anders. De man met de fles vodka heeft zijn vriend Kees van de Berg gevonden. Kees loopt resoluut naar buiten om de fles weg te gooien. We zijn te moe, en niet instaat om echt met iemand te praten,

vloeistof

 

Vlakbij Den Haag Centraal, tegenover de kunstacademie, staat een oplaadpunt voor elektrische auto’s. Vannacht reed ik er langs en zag ik een auto staan die werd opgeladen. Doodnormaal. Draadje uit de paal, beetje kromhangen in een lus en dan hup in de auto. Lekker laden. Zoals je een mobiele telefoon aan de lader legt.  Ik moet zeggen dat ik het nu al een absurd idee vindt dat er auto’s rondrijden waar je vloeistof in moet doen dat dan verband moet worden en een soort explosies veroorzaakt waar de auto dan mee vooruitgaat. Het klinkt als achterhaalde technologie.

Ludiek

 

Vanavond werd er een themanummer van het Noorderbreedte blad gelanceerd over voedsel. Ik had er een stuk voor geschreven en uit beleefdheid ben ik er naartoe gegaan. Tijdens de borrel kwamen er verschillende vleeshapjes voorbij. Er lag zelfs een varkenspoot op tafel. Een beetje overdreven is dat wel. Het varken heette Bob, zo had de dochter van de boer het dier genoemd. De redenering was ongeveer: dit varken heeft een goed leven gehad dus mag er best een afgesneden poot van dat varken op tafel liggen. We hebben er een ludieke foto van gemaakt. Ook heb ik een stukje van Bob geproefd, waarvoor ik me schaam. Iemand had gezegd dat hij ritueel geslacht was. Dat is vrij uniek voor een varken.

Straf de Armen

Bij het tweede hands boekwinkeltje in Groningen heb ik een boek laten klaar leggen met de titel 'Straf de Armen'. Eigenlijk heb ik me voorgenomen alle boeken die ik koop ook te gaan lezen. Een redelijk voornemen zou je zeggen. Maar niet een voornemen dat ik tot nu toe echt heb waargemaakt. Het boek 'Critical Path' van Buckminster Fuller ligt ook nog ergens stof te vergaren op mijn boekenplank. ‘Straf de armen’, heb ik eerlijk gezegd aangeschaft uitsluitend op deze Reviaans klinkende titel. Over Reve gesproken, ook die heb ik nog niet gelezen.

Indisch stelen

Vandaag kreeg ik een brief onder ogen van  Sjoerd Soeters aan Wilfried van Winden. Er is blijkbaar een polemiek gaande tussen beide architecten. Soeters beschuldigt van Winden dat hij plagiaat pleegt juist door te ebweren dat hij authentiek is. Bovenstaand hotel is een idee van Soeters uitgeveord door van Winden die in een essay gaat uitleggen hoe hij tot het ontwerp is gekomen. Indisch stelen noemt Soeters dit. Ik kende het nog niet.' Zo'n geraffineerde diefstal uit de salon, die door niemand wordt opgemerkt totdat achteraf een kostbaar stuk huisraad blijkt te zijn verdwenen, werd in onze koloniale huizen ‘Indisch stelen’ genoemd. Het ging ongeveer zo dat de bediende in het huis van zijn meester een aantrekkelijk en kostbaar kleinood verplaatste dat toch zelden werd gebruikt. Het mooie vaasje verplaatste zich door onzichtbare hand van midden op de schoorsteenmantel naar opzij, en dan om de hoek, en belandde via de bijkeuken in het rommelhok, waar het enige tijd verbleef om te zien of de verdwijning was opgemerkt. Wanneer het lang genoeg stil was gebleven nam de bediende het vaasje mee naar zijn eigen woonstee: het was van hem geworden. Zo doe jij dat dus. Ik heb je er de afgelopen jaren enkele malen aan herinnerd dat ik de bewegingen van het vaasje heb waargenomen, en je hebt daarop uitsluitend quasi verbaasd gereageerd.'
De brief is vijf pagina's lang en deze passage is veelbelovend, dus ik  denk wel dat ik de brief ga uitlezen.

Gevaar

 

Afgelopen week dook in meerdere kranten het bericht op over de wilde achtervolging van de politie over de A2. De scarface bende had toegeslagen bij een geld transport. De politie staakte de achtervolging omdat hun leven in gevaar was. Dat valt te verwachten bij een bende die zich heeft laten inspireren door scarface, die schieten van zich af met een mitrailleur.  Er is overtuigingskracht bij nodig als je succesvol wilt zijn en een rolmodel is dan niet verkeerd. Toen de Duitsers Nederland binnenvielen waren zij ook behoorlijk overtuigd van zichzelf. Een beroemde uitspraak van een Nederlandse generaal bij de Grebbeberg, waar nog flink slag is geleverd, klinkt als volgt: ’Wegwezen hier, het is hier levensgevaarlijk.’ In een land dat bol staat van de veiligheidsvoorschriften, regeltjes en protocollen, moet dergelijk Hollywood-achtige brutaliteit toch telkens weer als een schok komen.

Volgens een woordvoerder van politie vindt 'dit soort hogeschool criminaliteit' gelukkig maar weinig plaats in Nederland. Net als invallen van vreemde mogendheden, gaat het om een zeldzaamheid. Maar de islam, die is volgens sommigen overal en kan ieder moment  de samenleving opblazen met een of andere bom.  

Voorstelling

 

Vanavond toch maar even bij De Parade gekeken. De lieve G en ik wilden ergens eten en we hadden geen inspiratie. ‘Misschien dat er op de parade iets te eten is’, zeiden we hoopvol tegen elkaar. Dat vermoeden bleek juist. Mosselen op z’n Thais. Later zijn we nog naar twee voorstellingen gegaan. De eerste betrof Schubert’s ‘De dood en het meisje’, moderne dans. Het was wel aardig, maar de dood had geen charisma.  De tweede voorstelling was een stuk geslaagder en heette 'Oscar en zijn moeder'. Het betrof een mix tussen muziek en theater. Het was bij vlagen hilarisch, al leek de voorstelling niet helemaal af. Daarna hebben we koffie gedronken en daarna nog een wijntje bij het vuur. Daarna zijn we weer naar huis gegaan.

Ritueel

Ik lees Richard Sennet’s 'The Craftsman' omdat ik  gehoord heb dat er een mooie uitleg in staat over de betekenis van verhalen.  Sennet beschrijft ambachtelijkheid als de wil om iets goed te doen, om het werk te doen voor het werk zelf en niet voor wat er uit voort komt.“Religion and war are both organized through rituals, and I investigate rituals as a kind of craft.’ , lees ik op pagina 12. Dat zet aan het denken. Als we over de snelweg rijden dan is dat ook een ambacht, een choreografie van het alledaagse zou je kunnen zeggen. Het is een dagelijks ritueel dat sterk bepaald wordt door hoe de snelweg is gebouwd. Het bouwen van de weg en de bochten die worden aangelegd, bepalen de beweging die automobilisten later zullen imiteren. Wat is een ritueel anders dan de eindeloze repetitie van een oer beweging. In die zin staan de automobilist en de wegenbouwer voor eeuwig in een ritueel contact met elkaar.