Cultuur Barbaar

Toen ik vanavond mijn buurvrouw Joke in de AH tegenkwam en haar vertelde over mijn ervaringen in Auschwitz reageerde ze geschokt:'Verschrikkelijk en die Hitler heeft ook zoveel kapot gemaakt, hele culturen heeft hij getracht te vernietigen en niet alleen van de joden maar ook de Duitse cultuur, het was een echte cultuur barbaar, ik heb er geen andere woorden voor.'

Hardship Allowance

Volgens het Worldwide Quality of Living Survey 2007 van het Britse consultancy bureau Mercer biedt de Zwitserse stad Zurich de hoogste kwaliteit van leven, kort gevolgd door Geneve. Dit is al enige jaren onveranderd. De lijst wordt ondermeer gebruikt door het internationale bedrijfsleven om te bepalen of hun expat-werkgevers een vergoeding verdienen omdat ze in een 'zwaar' land leven (hardship allowance). Luxemburg staat op nummer 18 en New York op nummer 48, dat zou dus betekenen dat de kwalitiet van leven in Luxemburg vele malen hoger ligt.
Mercer waarschuwt dat er alleen naar parameters gekeken wordt die meetbaar zijn zoals veiligheid en gezondheidszorg. Toch zou je kunnen beargumenteren dat de restaurant dichtheid of man-vrouw verhouding ook een belangrijke bijdrage levert aan de kwaliteit van leven en die zaken zijn wel degelijk meetbaar. In Luxemburg heerst een mannenoverschot. Je ziet ze zitten aan hun tafeltjes in matige pizzeria’s met als enig gezelschap een boek om tussen de gangen door te lezen. Wanneer je zo’n man amechtig zijn best ziet doen om zonder veel succes de veel te dikke serveerster te versieren dan weet je zeker dat hij meer hardship allowance verdient dan zijn collega’s in New York.

http://www.mercer.com

Luxemburg Haircut

Na onze Auschwitz desillusie besloten we naar Luxemburg te rijden om daar ons haar te laten knippen.

Professional Liars

Bruno Cabral was 25 toen hij na veel omzwervingen door Europa in de Duitse stad Leipzich belandde. Niet de plek die hij vanaf de Azoren, waar hij vandaan komt, voor ogen had gehad toen hij over zijn toekomst droomde.
Maar het lot had hem erheen gebracht en in het lot heeft Bruno veel vertrouwen. Hij ontmoette er Verena en heeft twee kinderen met haar: Vincent en Mathilda. Dat was ook niet de bedoeling maar lag blijkbaar op zijn pad, zo constateerde Bruno. Ook wij kwamen op zijn pad.
Toen ik hem vertelde over de vliegende Ghanese marktvrouwen en dat daar misschien nog wel een leuke documentaire inzat, besloot hij dat hij ‘Bruno Cabral van Concabral business solutions’ die film ging maken. Wij waren verrast want hij zat ten slotte in vastgoed. Hierop legde Bruno uit dat hij een machine heeft waar je van alles in kan stoppen en waar van alles uitkomt. ‘we are proffessional liars’.
Hij ziet ons als sinaspappels waar de sap uitgeperst moet worden. Bruno Cabral lijkt ons een geschikte vent en we gaan zeker met hem in zee om een documentaire te maken. Of liever gezegd twee documentaires: eentje over de marktvrouwen en eentje over hem. Want Bruno kan ons dan wel zien als sinasappels, wij zien hem als een goudmijn. De titel hebben we al: ‘The professional liars’.

Enkele uitspraken:
-its about luv
-I do diz for ze money
-its all about prodawction
-I am a prostitute
-you are a pimp and you are a madman, I like these guys.
-I'm like a plant, I will grow if you give me water
-this is Felipe, Felipe makes beautifull things
-I will squeeze you dry like oranges
-we areh Concabral and wie doe everytinghe

www.concabral.com

Ich war in Auschwitz

Onze twijfel om naar Auschwitz te gaan vanwege het risico een concentratiekamp te reduceren tot een toeristische attractie bleek een nogal naïeve gedachtegang te zijn. Auschwitz is namelijk allang een pretpark.
In plaats van een rustige enigszins beschamende houding van mensen die langs barakken schuifelen, laten druk pratende en telefonerende toeristen zich fotograferen onder de toegangspoort met de tekst: arbeit macht frei. Je vraagt je af waarom mensen dat doen. Waarschijnlijk doen ze dat om dezelfde reden dat toeristen zich laten fotograferen onder de eiffeltoren of bij de piramides van Gizeh. Een bewijs dat ze er geweest zijn. Het fotografische equivalent van het ‘I was here’ dat wel eens in boomstronken wordt gekerfd.
Je was ‘ergens’ en dat doet het goed aan de borreltafel en recepties. De primitieve bewijsdrang heb ik nooit zo begrepen van mensen, maar in het geval van Auschwitz is het helemaal onbegrijpelijk. ‘Ich war in Auschwitz’, misschien wel de meest veel zeggende zin uit de tweede wereldoorlog dat een intens lijden uitspreekt wordt ineens betekenisloos en nietszeggend. ‘I was here’.

De AH 'what if history...'

Als Adolf Hitler in plaats van het Derde Rijk een supermarktketen was begonnen en Albert Heijn was in Nederland wat gaan experimenteren met het nationaal socialisme, dan had de holocaust waarschijnlijk nooit plaats gevonden en kochten we nu allemaal ons eten bij de AH.

De control freak

Controle is voor de control freak het belangrijkste wat er is. Alles in het hoofd van de control freak moet overzichtelijk en rationeel geplaatst worden. Dat gaat vaak zover dat de rationaliteit overslaat in haar tegendeel. Emoties brengen de geest in onbalans en zijn daarmee te omschrijven als gemoedsaandoeningen. Verliefdheid is zo’n gemoedsaandoening die direct moet worden ontkend en als er al aan wordt toegegeven later met nieuwe feiten moet worden bestreden.

Karamellgebak

René Boomkens schreef in ‘Een Drempelwereld’ dat je in Los Angeles nooit voor het eerst aan kan komen omdat het al ontelbare keren als decor is gebruikt in films. Maar dat geldt inmiddels voor heel veel plekken. Ook in Auschwitz kun je nooit voor het eerst aankomen. Daar heeft Steven Spielberg wel voor gezorgd.
Het kenmerkende van de toeristische ervaring is dat je naar locaties gaat waar je bijna alles al van weet. Je gaat er alleen nog heen voor een soort bevestiging. Iedere toeristische attractie staat of valt bij het verhaal dat er omheen gebreid is. vaak wordt dat verhaal beter verkocht door er bij te zeggen dat het echt gebeurd is, dat op die plek geschiedenis is gemaakt.
Een bezoek aan Auschwitz is hoe je het ook wendt of keert een perverse aangelegenheid, maar dat geldt misschien wel voor iedere toeristische attractie. Het is een vorm van voyeurisme en consumptie van de geschiedenis als opwarm maaltijd.

Road Trip

Veel beroemde roadtrips gaan van oost naar west. Neem bijvoorbeeld Jack Kerouac’s On The Road en Fear and Loathing in Las Vegas van Hunter S. Thompson. Boeken die gaan over de viering van vrijheid die de auto aan de hoofdpersonen biedt. Het credo ‘Go West’ dat sinds de eerste pioniers in de VS altijd gelijk heeft gestaan aan het vooruitgangsdenken, werd in beide boeken echter heel anders voor het voetlicht gebracht. ‘Go west’ stond bij de twee auteurs voor een door drugs geïnspireerde losbandigheid en viering van het doelloze bestaan. De nadruk lag, zeker bij Thomson, op het ‘trippen’ in plaats van de road. In die zin zou je kunnen spreken van een zekere uitholling van de moderne ervaring zoals die begon bij de flaneur van Baudelaire.
Thompson noemt zijn reis naar las Vegas ‘een tocht naar het hart van the American Dream’. Maar in Las Vegas aangekomen komt hij tot de ontdekking dat de moderniteit hier als een gigantische vuurpijl uit elkaar is geklapt.
Ziedaar het begin van het postmoderne tijdperk.

Morgen begint onze road trip naar het oosten met als eindbestemming Auschwitz. We gaan in zekere zin dus op weg naar de anticlimax van de moderniteit, de plek waar definitief het vooruitgangsdenken en het geloof in de ratio uit elkaar is geklapt.

Las Vegas en Auschwitz zijn in menig opzicht de twee belangrijkste verdwijnpunten van de twintigste eeuw.

Informatie over Auschwitz op wikipedia
http://nl.wikipedia.org/wiki/Auschwitz

Louise Fresco (bij literatuur festival winternachten)

Louise Fresco (tot voor kort als assistent directeur verbonden aan het landbouw departement, de FAO, van de Verenigde Naties) vatte de avond (zaterdag) mooi samen: angst is een luxe probleem. We hebben nooit echte rampen gekend zoals hongersnoden of natuurrampen. In de gebieden waar dat wel regelmatig plaatsvindt heeft men niet de tijd om bang te zijn want er moet brood op de plank. Wat dat betreft is angst sterk gerelateerd aan schaamte. Want ook schaamte komt pas vanaf een zeker welvaartsniveau. Zwervers kunnen het zich helemaal niet permitteren zich te schamen want dan zouden ze nergens meer kunnen slapen. Overigens gaat onze angst niet heel erg diep volgens Louise Fresco:
“Nederlanders zijn bezorgd over de wereld maar tevreden over zichzelf.”
Ronald Plasterk die ook aan het gesprek deelnam stak maar bleekjes af tegen Louise Fresco die met zoveel parate kennis aan kwam zetten dat onze minister van onderwijs, cultuur en wetenschap alleen nog maar grapjes kon maken over carneval. Op de vraag van Michael Zeeman waarom hij de wetenschap voor de politiek had verruild gaf Plasterk zelf al aan dat er geen enkele diepere gedachte of motivatie achter zat. En dat terwijl Louise Fresco hem al een bruggetje had gegeven. Ze had namelijk net uitgelegd dat we de wereldbevolking nog vijftig miljoen jaar op een vegetarisch dieet kunnen voeden maar dat er een distributie probleem is. Ondermeer door een slecht functionerend openbaar bestuur komt het voedsel niet op de goede plek. Bovendien kan de wetenschap wel allerlei oplossingen verzinnen voor de meest vreselijke ziektes, maar het gaat uiteindelijk ook om de implementatie van die kennis. Dus, zo antwoordde Louise Fresco maar op de vraag aan Plasterk, hoe bevredigend het ook is om in het laboratorium op een probleem te broeden uiteindelijk wil je ook de resultaten toepassen in de samenleving. Daarom kies je voor een bestuursfunctie, Plasterk, en niet omdat je als minister naar het Carnaval mag.
(Mooie naam is dat trouwens: Louise Fresco, alleen daarom al neem je haar serieuzer dan de minister.)

Harry Moefti

Angst verkoopt. Dat bleek maar weer uit het grote bezoekersaantal op de tweede dag van het internationale literatuur festival Winternachten in Den Haag (afgelopen vrijdag). Het festival stond dit jaar in het teken van de angst en ik mocht er mijn tafeltje uitklappen om angsthaasjes te verkopen. Adriaan van Dis, Joris Luyendijk en Michael Zeeman hebben deze hedendaagse mascotte direct aangeschaft. Want in een wereld zonder God is iedere talisman mooi meegenomen. Toen Harry Mulisch, de groot moefti van het literaire mysticisme, als een lange benige loopvogel voorbij kwam draven (met zijn vrouw op gepaste afstand), kon deze alleen maar hysterisch lachen toen ik hem een angsthaas aanbood. Zijn vrouw bleef nog wel even nieuwsgierig kijken. Maar ook zij kon niet meer dan een vreemdsoortig gesnater voortbrengen toen ik uitlegde dat ik angsthazen verkocht. Eigenaardige mensen zijn dat toch.

Gemankeerde Kunstenaar

De filmindustrie is er groot mee geworden, het verkopen van makkelijk te consumeren stukken angst. Pretparken deden ongeveer tegelijkertijd hetzelfde. Terwijl het reuzenrad misschien nog een panoramische blik verschafte op de omgeving, ging het bij de achtbaan alleen nog maar om de angst voor de snelheid en om uit de bocht te vliegen. In zijn Archeologie van de Kick (1996) omschrijft Lieven de Cauter de kick ervaring van het bungee jumpen letterlijk als een sprong uit de taal, het is een ervaring die niet langer in woorden is te vatten.
Wilders is van plan een film te maken over de islam en de koran. Maar in plaats van een inhoudelijke aanpak, een panoramische overzicht op de islam in het maatschappelijke landschap van de Nederland, kiest hij voor het effect van de achtbaan: De woordeloze kickervaring van een boekverscheuring. Het vooruitzicht op die beelden veroorzaakt nu al paniek. We zijn bang om uit de bocht te vliegen en dat de film moslim minderheden zal beledigen. Een gegronde angst lijkt me, want nuancering is niet zijn sterkste kant. En er zijn bovendien een hoop mensen die het lekker vinden om beledigd te worden, die iedere gelegenheid aangrijpen om de remmen los te gooien. Wat dat betreft bestaat er een perverse bijna seksuele genegenheid tussen het kamp Wilders en moslim extremisten. Ze geilen elkaar op met wederzijdse dreigementen.

Hotspots

Het is zondag (6januari j.l.) vijf voor vijf op het Paul Kruger plein. Twee agenten in een bordeaux rode auto rijden langszij en vragen wat ik aan het doen ben.
“Ik ben alle hotspots in de stad aan het filmen”, zeg ik.
Hotspots zijn plekken in Den Haag waar de politie een verhoogde overlast heeft geregistreerd aan de hand van klachten en aangiftes. De gemeente hanteerde deze term al ver voordat reisgidsen het gingen gebruiken om de plekken aan te duiden waar de jetset zich begeeft. In het ene geval dus 'the place to be' in het andere geval een plek 'om te mijden'.
De agenten moeten lachen en wensen mij succes. Waarom ze precies lachen is onduidelijk. Waarschijnlijk omdat ze het een absurd idee vinden dat ik die plekken film. Ze rijden stapvoets verder om een praatje te maken met een groepje hangjongeren. De politie onderhoudt graag goede contacten met de subjecten die ze surveileren. Misschien is het een poging om de 'harten en geesten' van de bevolking te winnen. Of een manier om te zeggen: "we zijn hier en we houden jullie in de gaten ook vanuit een bordeaux rode golf als het moet.” Het is een beheerste manier van oorlog voeren. Maar net als in Uruzgan geldt hier vooral: "uit het oog uit het hart". Zodra de politie de hoek om is gelden weer de wetten van de straat.
Ondanks mijn verkleumde handen ben ik zeer tevreden over de behaalde resultaten van vandaag want ik heb alle hotspots van stadsdeel Centrum op tape staan. Een belangrijk deel van de risicokaart die ik wil maken voor de angsthaas installatie die 15 januari wordt geïnaugureerd in het Gemak in Den Haag. Met de camera nog op het statief rij ik via de Steijnlaan in richting van het centrum. Achter mij hoor ik het knetterende geluid van een scooter. Die gaan mij waarschijnlijk beroven, denk ik automatisch. Op de Gravezandelaan staat gelukkig een auto stil op straat waardoor ik kan ontkomen en veilig het fietsbruggetje aan het begin van de Prinsengracht kan bereiken. Ik ben terug in ‘de bewoonde wereld’. De scooter stopt naast mij bij de stoplichten. Ik kijk opzij en zie twee Afrikaanse jongens zonder helm. Vreemd genoeg lucht mij dat op. Niet het feit dat ze geen helm dragen, maar dat ze uit donker Afrika afkomstig zijn. De meeste jongens die mij in de Schildersbuurt provocerend hadden benaderd omdat ik in hun territorium aan het filmen was, waren namelijk van Marokkaanse afkomst. Ik vervolg mijn route over de Prinsengracht en wordt enkele momenten later vakkundig van mijn camera ontdaan door de jongens op de scooter.
Het voelt als de bevestiging van een cliché; bestolen worden als de eerste de beste (naïve) toerist op een hotspot. Gelukkig heb ik een doorlopende reisverzekering.
http://www.ad.nl/denhaag/stad/article392134.ece