Naspelen

Iemand wilde ons meenemen naar een poolparty, we zeiden dat we alleen maar wat wilde eten. De man zei dat we daar ook konden eten en dat het dichtbij was. Dus we gingen. Het was ver weg en toen we er waren zagen we inderdaad iets dat deed denken aan een Amerikaanse tienerfilm. Middenklasse Ghanesen die op veel te harde muziek rond een zwembad dansen in de bloedhete zon. Rijkdom kent zijn rituelen en het naspelen van een Amerikaanse poolparty helpt bij het vormen van een middenklasse identiteit. Internet doet de rest.

Inmiddels zitten we in het paleis van George, we hebben gegeten en een biertje gedronken.'mijn dochter wordt de president van dit land,' zei hij tegen ons. Toen George ergens in een hoekje van de tuin een zakelijk gesprek ging voeren dat af en toe in theatraal geschreeuw leek te ontaarden ben ik naar mijn computer gevlucht. 'Morgen gaan we naar mijn teakhout plantage,' zei George vlak voordat we gingen slapen. 'We kunnen niet,' zeiden we.'We zijn te druk.'

Gastvrijheid is een ding, maar het moet niet al teveel tijd gaan kosten.

Zelfbouw

Op de website: cargocollective.com/setupshop kunt u onze stappen volgen in het zelfbouwproject van een 100 procent Ghanese auto.

Vision

‘We need a dictator with a vision,’ zegt George Asamoah Amankwa op een gegeven moment. We zitten op het terras van zijn huis als hij dit zegt. Huis is eigenlijk niet het goede woord. Het is eerder een complex met verschillende gebouwen. Er staan zo’n vier auto’s op de oprit. George is oorspronkelijk een mechanic van Suame Magazine die is gaan handelen in 'car parts'. Inmiddels bezit hij ook een aannemersbedrijf en een teakhout plantage. Voor iemand die geen onderwijs heeft genoten en Engels heeft geleerd van de radio, heeft George het niet slecht gedaan. Hij is ook president van de Suame Magazine Industrial Development Organisation (SMIDO) en in die hoedanigheid hebben we hem ontmoet toen we gisteren ons autobouwproject mochten pitchen. Nadat we een fles jenever hadden overhandigd als een teken van respect kon het niet meer stuk. Hij haalde ons ‘s avonds op uit Top Hill hotel om zijn huis te laten zien, zodat we zelf konden beslissen of we daar wilden blijven of niet. De weg er naartoe was slecht. Eigenlijk was het geen weg, meer de grillige bedding van een drooggevallen bergrivier en dat terwijl er overal gigantische vilas te zien waren. Het is een plek waar geen taxi kan komen. George windt zich erover op: ‘We betalen belasting, maar de overheid voelt zich niet geroepen wegen aan te leggen. Dat is waarom we een dictator nodig hebben, iemand die van aanpakken houdt en zich inzet voor de armen en needy people.’ Aan het einde van de avond brengt George ons weer naar huis. Maar we komen terug, hebben we beloofd, om samen de plannen voor een staatsgreep door te spreken.

Evangelie

Het art village bevindt zich op 30 km van Kumasi. Om er te komen moet je drie keer overstappen. De laatste overstap vindt plaats in een bushtaxi, een auto die zo stuk is dat het niet meer uitmaakt als je door veel te diepe kuilen hobbelt. We leiden een plattelandsbestaan en moeten douchen met emmers water. De laatste dagen hebben we gewerkt aan een tafeltennistafel die we cadeau gaan doen aan het dorp. Het is een alternatieve vorm van ontwikkelingshulp en als dit goed uitpakt, zullen we het pingpong evangelie over de wereld verspreiden.

Keta, de waterhut van Selassie

Poespas

Suame Magazine in Kumasi is een wijk waar al tachtig jaar aan de verbetering van mobiliteit wordt gewerkt. Het begon ooit met het repareren van de Britse koetsen en is inmiddels uitgegroeid tot de grootste open lucht auto fabriek van de Wereld. Het gaat om een fijnmazig netwerk van groepen specialisten zoals de carrosserie bouwers, de fitters, de elektronicamensen, de portier zagers, de smelters en de motorblokspecialisten. Er zijn ook een behoorlijk aantal vrouwen onder hen.
Deze vrouwen zijn niet alleen als verkoper van moeren en bouten of achterlichten actief, maar ook als mechanics. Een official van de monteurs vakbond SMIDO (Suame Magazine Industrial Development Organisation) vertelde dat deze plek zelfs niet zonder vrouwen kan en dat ook de kinderen uit monteursgezinnen de basics van het auto repareren krijgen bijgebracht. Omdat al deze kinderen, als ze ouder worden, ook een werkplaats willen beginnen wordt er momenteel elders in Kumasi gewerkt aan het oprichten van een nieuw Suame magazine, waar ook ziekenhuizen en scholen zullen komen. Misschien wordt Kumasi wel het toekomstige alternatief van Detroit. De bestuurders van SMIDO geloven er wel in. Ze vinden het hoog tijd dat Suame magazine zich gaat vernieuwen en daarom hebben ze geïnvesteerd in nogal oude computers om de mannen en vrouwen die alles uit de praktijk al kennen, een theoretische basis te geven en hen aan te moedigen om computers te gebruiken bij het bouwen van een motorblok.Maar waarschijnlijk is de computervrije auto, zowel in ontwerp als aan boord, een gat in de markt en juist een uniek kans om zich te onderscheiden als bouwers van bescheiden simpele auto's zonder poespas.

Weekend

Dit weekend ben ik op een kleine excursie meegegaan naar Keta, een dorp in de Volta Region, tegen de grens van Togo, dat ooit net zo groot was als Cape Coast, maar door zee erosie is de helft weggeslagen. Selassi is bezig, op sympathieke wijze, een klein toeristisch onderneminkje op te zetten. Hij heeft een stuk strand waar een restaurant op staat en waar je kan slapen voor tien Ghana Cedi. Wij sliepen echter in zijn huis, want de slaapgelegenheden waren nog niet af. Ook heeft hij een hut op palen in de lagoon geplaatst, waar je een dag kan ontspannen.De foto's krijgen de lezers van dit blog nog te goed. Het internet doet de laatste dagen heel moeilijk met foto's, vandaar. Momenteel ben ik aangekomen in een dorpje onder Kumasi, waar enkele hutten zijn gebouwd voor kunstenaars.De chief heeft zijn drank al gekregen van mijn vrienden, dus dat is geregeld.

Theater

Het parlement zou vandaag beslissingen nemen over een aantal wetten die zouden inhouden dat er grofweg twee en een half miljard dollar zou worden aangenomen van een Chinese bank voor allerlei infrastructuur projecten. Vreemd genoeg gaat het maar om 1 bank die verschillende bedragen uitdeelt, soms giften, soms ook leningen. Wat de bank of de Chinezen er precies voor terug krijgen werd niet duidelijk en is ook niet duidelijk geworden. Na een uur te hebben gewacht op de kamerleden zijn we weggegaan. Het schijnt dat als er belangrijke beslissingen worden genomen deze beslissingen worden ‘voor besproken’.  Als de uitkomst min of meer vaststaat dan wordt de discussie vervolgens in het parlement nagespeeld.We hebben het theater vroegtijdig verlaten.

Coup

 

Ceril Kattah heeft ons gisteravond meegenomen naar +223, een bar waar ze voornamelijk sateetjes serveren. Wij zaten buiten op het terras en  binnen in het 'aquarium' speelde een jazzband. De muziek was te horen via luidsprekers. Ik spreek Ceril over zijn vader. Dat is een bekende Brigadier geweest in de Ghana Armed Forces  en hij heeft in januari 1972 een coup proberen te plegen. Het is mislukt maar Brigadier Alphonso Kojo Kattah wist te ontkomen met zijn gezin. Pas in de jaren tachtig konden ze weer terug. Ik heb zijn vader nog gekend omdat dit de huisbaas was van mijn ouders, tien jaar geleden. Hij is inmiddels overleden maar ik herinner hem als een hele rustige man met een uitgesproken mening. Ik zeg dit tegen Ceril en hij beaamt het, maar hij voegt er aan toe dat die rust vooral voortkwam uit zijn absolute desinteresse voor de mening van anderen. 'Ik ben blij dat die coup is mislukt, het zou mijn leven ingrijpend hebben veranderd en omdat mijn vader zo principieel is en altijd denkt dat hij gelijk heeft, zou het een verschrikkelijke leider zijn geworden, hij is ook nog ijdel en laat zich de aandacht van de vrouwen welgevallen.' 

Ik ben vergeten te vragen hoe de brigadier is ontsnapt want ik lees op internet dat er nogal veel personen op hoge posities bij betrokken waren, die stuk voor stuk zijn gearresteerd. 

Demented Hen

De George Bush Highway die met Amerikaans geld is gebouwd, wordt al wel gebruikt maar is nog  niet helemaal goed geïntegreerd in de samenleving. Vanwege een gebrek aan bruggen rennen mensen naar de overkant. Het gaat om een zes baans snelweg  dus dit is niet zonder risico.’It is swallowing human beings like a demented hen,’ schreef de Daily Graphic met een goed gevoel voor de hyperbool.

Goeroe

Helaas was het ‘Apostle Safo Suaye technology centre’ gesloten,  we hadden er twee uur voor in een trotro gezeten en we waren al bijna in Winneba, maar de bewaking liet ons niet door. Het technology centre is eerder een technologie klooster waar studenten leren hoe je een televisie, auto of hi-fi apparaat moet maken, maar dan op spirituele basis. Er wordt vooral hoog opgegeven over televisietoestellen die bedient kunnen worden door in de handen te klappen. De twee bewakers bij de slagboom waren niet gevoelig voor onze smeekbeden, maar op de terugweg in de trotro spraken we toch nog een medewerker van  de school. Hij werkte naar eigen zeggen bij de dierengeneeskunde kliniek van Safo Suaye en vertelde ons over goeroe Katanka.’Deze man komt rechtstreeks uit de hemel.Hij beschikt over alle kennis van de wereld.‘ De assistent dierenarts was ook onder de indruk van de medicijnen kennis van Katanka.' Hij kan raden wat voor ziekte je hebt en weet ook precies welke medicijnen erbij horen.' Katanka heeft een vreemd bijna Indiaas uiterlijk, maar hij blijkt een Ghanees te zijn die zijn huid heeft gebleekt.

We vroegen nog wat door over het centrum en ik wilde zijn telefoonnummer wel hebben, maar de man zei dat dit verboden was, dat er niet teveel geheimen naar buiten mogen komen. Alleen dit wilde hij nog wel even kwijt: ‘Om de machine uiteindelijk een levensvonk te geven,is meer dan alleen techniek van belang, daar is spiritualiteit voor nodig.’

(Bovenstaande auto is geproduceerd door het instituut en maakt geluid alsof de motor verkouden is)

Beverly Hills

Even was het nog spannend op Schiphol, de TAP medewerker weigerde mij in te checken zonder bewijs dat ik gevaccineerd was voor gele koorts. ‘Dat bewijs is al geleverd tijdens de visum aanvraag,’ zei ik. ‘Zonder het boekje kan ik u geen boarding pass geven.’

‘Ik heb al een boarding pas, want ik ben online ingecheckt.’

‘Zonder gele koortsboekje gaat uw koffer niet aan boord en u ook niet. Bij aankomst wordt u namelijk teruggestuurd op onze kosten.’

Er is wat dat betreft veel onduidelijkheid over het al dan niet  verplichtte karakter van deze injectie. Volgens de laatste richtlijnen uit Ghana worden mensen echter niet langer teruggestuurd.  Zonder bewijs van gele koorts wordt  je simpelweg opnieuw gevaccineerd. Gelukkig kon de lieve G mij nog een foto sturen van het prikboekje dat in een andere tas bleek te zitten. De TAS medewerker maakte mij duidelijk dat hij dit allemaal voor mij deed, zodat ik niet in de problemen zou komen.

Ik werd opgewacht door drie vrienden en Sulleman die net met zijn trotro uit de Eastern Region was teruggekeerd en ons naar het hotel heeft gebracht. ‘We zijn van hotel veranderd,’ zeiden mijn vrienden.’ De buren van het andere hotel bleken duivel uitdrijvers te zijn.’

Het nieuwe hotel heet Beverly Hills.

Opvreten

 Gisteren was de schrijver van het boekenweekgeschenk,  Tom Lanoye, aan het woord in het radioprogramma De Avonden. Hij haalt een boek aan over de oorlog tussen Rome en Carthago. Hij kan zich de schrijver van het boek niet meer herinneren, maar hij stak er wel de loftrompet over af. Toen een Romeinse vernietigingsmacht al op weg was om de vijand voor altijd van de aardbodem te laten verdwijnen en de aarde daar zelfs te behandelen met pekel zodat er nooit meer wat zou groeien, toen waren er senatoren die zeiden dat je de vijand wel moest snoeien, maar nooit helemaal moest vernietigen want zonder vijand zou Rome zichzelf opvreten. Lanoye Suggereert dat dit is gebeurd na de koude oorlog. De westerse overwinningsroes is ontaard in een regelrechte dronkenschap en een zwalkende koers. Interessante kost. Het heeft me doen besluiten het geschenk te lezen en daarbij voor het eerst iets ter hand te nemen van deze Vlaamse schrijver.

Net echt

Ik ben nog niet in Ghana, maar dat voelt wel zo. Ik zit in Den Haag zonder internet en de ambassade van Ghana heeft mij een visum geweigerd. Door het incidentje van twee weken geleden, dacht ik er via een visumbureau doorheen te glippen. Mijn naam stond helaas op een lijst, zo stelde het visumbureau. Ik vraag me af wat voor een lijst. Morgen ga ik het in elk geval weer proberen, nu met een licht getoucheerde uitnodiging van de universiteit in Kumasi.

Doucheputje

Afval bestaat niet, dat is de slogan van de vuilverwerker Van Gansewinkel. Vandaag spraken we met Nis Baar. Op zijn kaartje staat Sr. Accountmanager cradletocradle. Melle Smets en ikzelf waren bij Nis Baar, niet om hem uit te horen over duurzame afvalverwerking, maar om te weten welke spullen hij heeft voor in ons recycle fabriekje. Daarmee staan we op het Noorderzon festival deze zomer. Het gaat goed komen met de spullen zo bleek uit een indrukwekkende catalogus aan stampers, vergruizers en drukkers. Vooral de terminologie sprak ons erg aan, daar moeten we een lijst van aanleggen. Het afval moet een excuus worden om mensen een biechthokje in te krijgen waar ze antwoord moeten geven op de meest gênante vragen. Om te beginnen met deze: Liggen er ook haren in uw doucheputje en hoe lang laat u die doorgaans liggen?

Hoop

In de Volkskrant stond vandaag een klein stukje over het cyronics instituut in Michigan. Mensen kunnen zich hier laten invriezen om, als de techniek het toelaat, jaren van nu weer te worden ontdooit en verder te leven. Fotograaf Daan Paans maakte portretten van de mensen op de wachtlijst. Tussen sterven en invriezen mag niet teveel tijd zitten, daarom zijn er al pensions voor ouderen gebouwd op nog geen tien kilometer van het instituut. Straks goed geconserveerd de stikstof tank in, zeggen enkele bejaarden die daar wonen.  28.000 dollar kost  deze geruststelling. Als het zo duur is, dan zal het wel waar zijn. Stikstof is de wetenschappelijk variant van de hemel. Het biedt hoop op wederopstanding.

Bunkerboek

 

Afgelopen dinsdag had ik in Amsterdam in de zogenaamde eerste klas restauratie afgesproken met Hanne die me haar bunkerboek heeft overhandigd zodat ik erin kan lezen. Het is een ongelofelijk document dat ze heeft gemaakt in 1964 toen ze een jaar over zeventien was. Vanaf haar dertiende heeft Hanne naar bunkers gespeurd, ze opgemeten, kaartjes gemaakt en met foto’s dingen verhelderd. Het is bijzonder om te lezen omdat het volkomen serieus en ernstig is opgeschreven. Dat vertelde Hanne ook, dit boek was haar cadeau aan de wereld, zo zag ze dat. ‘De bunker Rode F werd voor het eerst in het voorjaar van 1959 door mij, samensteller van dit bunkerboek, betreden. De ingang, die ik toen vond bestaat helaas nu niet meer, want hij is later dichtgegooid. Dat was in 1961.’

Partners

Ik ben ‘Het Regenseizoen’ aan het lezen van Stephen Ellis die momenteel de Desmond Tutu leerstoel aan de UvA bekleedt. Het boek beoogt een ‘koele’ blik te geven op de ontwikkelingen in Afrika. In de introductie maakt hij direct al een rake opmerking over de afhankelijkheidsindustrie die is ontstaan door ontwikkelingssamenwerking. Ons idee dat het westen een morele plicht heeft om de ontwikkelingen in Afrika op gang te helpen werkt volgen Ellis automatisch ook een vorm van slachtofferschap in de hand. In de Tegenlicht documentaire van een week geleden over schuld werd ook duidelijk dat zolang schuld bestaat tussen gelijke partners dit betekend dat er geen slachtofferschap ontstaat omdat het een ere kwestie blijft om de schuld weg te werken. Schuld tussen ongelijke partners, waarvan de een zich moreel superieur acht en daarmee diegene is die hulp biedt, verlamt de ander in zekere zin en spreekt deze niet aan op de eigen inventiviteit. Daarom ben ik heel benieuwd wat wij in Ghana kunnen leren. Hoe moet je bijvoorbeeld je eigen huis bouwen en wat doe je als je een computer wilt recyclen of een dorp wilt beginnen op gekraakte grond van de gemeente.

Primitieve krachten

Poetins traan was echt, zei hij, maar kwam door de wind. Mooie uitspraak voor een president die op dubieuze wijze aan de macht is gekomen. De overwinning is echt, maar is tot stand gekomen door manipulatie. We worden natuurlijk de hele tijd gemanipuleerd. Het neefje van Sigmund Freud, Edward Barnays, paste in Amerika de theorieen van zijn grootvader toe voor reclame doeleinden en in de politiek. Hij geloofde echter niet in democratie.Want het gedrag van mensen wordt bepaald door de instincten uit hun onderbewuste. Daardoor kunnen ze dus nooit voor zichzelf bepalen wat goed voor ze is. Je kunt mensen uitstekend manipuleren door middel van reclames had Barnays bedacht en omdat, zoals hij zelf zegt, het woord propaganda door de nazi's was bezoedeld bedacht hij het begrip public relations. Of je nu het publiek manipuleert of de verkiezingen dat maakt in essentie niet zo gek veel uit, moet Poetin gedacht hebben.(Wie meer wil weten over Barnays en hoe hij de techniek uitdacht om mensen dingen te laten kopen die ze niet nodig hadden, kan hier een schitterende documentaire zien van de BBC:http://www.youtube.com/watch?v=jUYFr-uDQgg)

Huiselijkheid

 

Vanavond las een buurvrouw gedichten voor. Franse en Nederlandse gedichten uit eigen werk. men was tussen 11:00 en 17:00 welkom, las ik op een geplastificeerd A4tje. Ik kon helaas vandaag niet, jammer, anders was ik zeker gegaan. Ik wentel mij, van tijd tot tijd, graag in de huiselijkheid van anderen. 

Zalf

 

Vandaag ben ik sinds lange tijd weer in de Scheveningse bunkermuseum geweest dat wordt gerund door de Haagse Bunker Ploeg.  Ik hoorde een vrijwilliger aan een tweetal bezoekers uitleg geven over een speciaal soort zalf waarmee je je moet insmeren na een aanval met gifgas. Hij vertelde het alsof we in de drogisterij stonden. Er waren een hoop nieuwe spulletjes in de bunker; nieuwe helmen en het boek van Ferry Mingelen over Den Haag werd er ook verkocht. Ferry is met ons mee geweest een bunker in, vertelde de Haagse bunkerkoning, leuk om te zien hoe hij als een jongen zo blij was om onder de grond te gaan. Het museum van de Haagse bunkerploeg trekt duizenden gasten per jaar, maar moet het zonder subsidie zien te redden, al jaren. Als er een volksmuseum is dat juist wel subsidie verdient dan is het wel dit museum van de Haagse bunkerploeg nabij het havenhoofd. Ik hoorde hier onder de grond overigens dat de architect van de in aanbouw zijnde Scheveningse boulevard Manuel de Sola Morales vorige week is overleden.

will zur macht

 

In veel steden en zeker in Den Haag zijn er plekken waar je door de kieren van het alledaagse kan doorglippen om in een volstrekt andere wereld terecht te komen. Ik schreef hier al eens over de Spaanse club, waar je onder tl licht de meest fantastische paella kan eten, vandaag was ik in een Ghanees restaurant. Het eten is er lekker maar je moet er geen fufu bestellen want dat wordt in Ghana nog met de hand gestamd van yam, maar is hier een instant product dat wordt gemaakt met poeder en water. Het was een aangename avond met Benjamin van Rooij onderzoeker en hoogleraar aan de universiteit van Amsterdam en zijn vriendin Janine tevens onderzoeker, maar dan aan de universiteit van leiden (Janine is in Ghana geweest voor onderzoek). Benjamin vraagt zich persoonlijk af, maar ook in zijn meest recente onderzoek, waarom wij altijd maar meer willen en uiteraard of het ook anders kan. Hij had het over een plan dat in de jaren dertig was bedacht, tijdens de crisis, maar nooit is uitgevoerd. Dat plan bestond eruit om terug te gaan naar een dertig-urige werkweek. Het idee daarachter is dat je beter meer mensen aan het werk kunt hebben die minder verdienen, dan minder mensen die meer verdienen. Dat laatste is vreemd genoeg het model dat we met zijn allen hebben omhelst. Benjamin vraagt zich af waarom het niet anders kan. Misschien dat hij toch de 'will zur macht' onderschat en het belang daarvan, uiteindelijk is dat ook de motor achter creativiteit en nieuwe ontwikkelingen, zoals oorlog dat ook kan zijn.

tandenstokers

 

'Wat is, denk je, de belangrijkste conclusie als het om je gebit gaat?'

'Ontstoken tandvlees?'

‘Je moet met tandenstokers gaan werken.Wil je over twee maanden weer een afspraak maken om te zien hoe het gaat?’

‘Wat bedoel je?’

‘Nou om te zien of je de discipline kan opbrengen om met de tandenstoker in de weer te gaan.’

‘Nou, ik denk dat het toch moet lukken om dit advies ter harte te nemen.’

‘Het is niet eenvoudig om nieuwe gewoontes aan te leren, vandaar dat ik het suggereer.’

‘Ik ga mijn best doen.’

Dit gesprekje had ik vanmiddag bij de tandarts. Het zijn van die gesprekken die geruststellen. Ik kan bij de tandarts weglopen en bij mezelf denken: ‘Gelukkig, ik sta er niet alleen voor.’