spel

In de Groene van enkele weken terug – ja ik heb weer een stapeltje te pakken – staat een prachtig essay van David Graeber over de evolutionaire betekenis van het spel. Hij haalt in zijn stuk de Rus Peter Kropotkin aan die een alternatief voor de ‘survival of the fittest’ theorie had geformuleerd. De soorten die weten samen te werken beter overleven, is zijn stelling. Prachtig hoe beide theorieën eigenlijk voornamelijk de wereldbeelden weerspiegelen van de bedenkers (kropotkin was de revolutionair die zich afzette tegen de westerse Darwinistische natuuropvatting). De natuur is natuurlijk een spiegel waar je uiteindelijk de bewijslast vindt van jouw denken over de wereld. Ik moet zeggen dat de theorie van Kropotkin me erg aanspreekt.
Hij stelde dat dieren ook spelen. ‘Veel vogelsoorten vliegen louter voor hun plezier in troepen’, schrijft hij. Hij komt met verschillende voorbeelden zelfs van hazen die zo graag met andere diersoorten willen stoeien dat ze zo nu en dan (onverstandig genoeg) op vossen af gaan. Dit smaakt naar meer. Eerder schreef ik al eens over speelse dieren. 

De roman van Nelleke

In een essay in de Groene Amsterdammer (20 augustus) schrijft Nelleke Noordervliet over de teloorgang van het lezen en de teloorgang van de romankunst. In het essay wordt de werkelijkheid zonder literatuur vergeleken met een een kindertekening van een huis. Alles erop en eraan, maar het mist dimensie. Die dimensie wordt geboden door de literatuur. Je kan prima leven met die beperkte dimensie van de kindertekening, volgens Nelleke. De metafoor geeft al aan dat je het dan dus in het platte vlak moet zien te rooien.
Alsof je geen ‘diepe’ ervaringen kan hebben zonder literatuur. Alsof de geboorte van een kind, om maar wat te noemen, geen extra dimensie zou verschaffen. Misschien is het een verkapt pleidooi voor het gebruik van hallucinogene paddestoelen. Hoe meer dimensies hoe beter!

Even later is de roman geen dimensie machine meer maar de kanariepiet in de mijn. Eerst leefde we volgens Nelleke Noordervliet alleen nog maar in een plat vlak zonder haar geliefde romans, nu stikken we zelfs. Of bedoelt ze dat alleen de schrijvers stikken? Dat wordt niet duidelijk. Overigens is de titel van dit stuk: De roman als phoenix.We hebben dus: Phoenix, dimensie machine, kanariepiet. 


Ik vraag me trouwens af of die zuurstof metafoor wel klopt. Misschien hebben Nederlandse auteurs wel teveel zuurstof en zijn er blijkbaar geen urgente thema’s die besproken moeten worden. De roman wordt entertainment juist omdat alles mag. Wat dat betreft blijft de repressie van de Sovjet Unie een interessante ‘omgeving’ voor literatuur. Het is een plek zonder zuurstof en juist dat leidt tot creatieve processen. De schrijver moet ten slotte proberen iets duidelijk te maken zonder dat de sensor dat in de gaten heeft. Het niet zeggen, het suggereren, vormt toch de essentie van literatuur? Om de romankunst weer belangrijk te maken moeten we haar verbieden. Nelleke zou ik willen adviseren voorlopig niet meer te schrijven, maar eerst eens wat paddenstoelen te consumeren. Toevallig ben ik dat zelf volgende week van plan. Ik nodig haar van harte uit samen met mij in een Groningse blokhut de mogelijke dimensies van de literatuur te onderzoeken.

Parasiet

Morgen zal ik samen met Lucas van Eck een gesprek opnemen met Slavist Boris Noordenbos over ironie, politiek en complottheorieën in Rusland. We zullen onder andere Kurekhin bespreken. Een kunstenaar die op 17 mei 1991 op tv succesvol wist aan te tonen dat Lenin een paddestoel was. Later lieerde hij zich aan de nationalistische denker Alexandr Dugin. Niemand wist of hij dit serieus bedoelde. Kurekhin ontkent echter dat hij een ironische positie inneemt. Ironie suggereert distantie en hij is juist erg afhankelijk van een bepaald onderwerp. Hij ziet zichzelf als een parasiet. Wie iets meer te weten wil komen over de Russische ziel doet er alvast goed aan om dit artikel te lezen. 

Workampers

Op Alternet staat een stuk (dat weer verwijst naar een artikel In Harpers magazine) over ouderen die gedwongen door Amerika trekken opzoek naar seizoenswerk. Ze zijn hun huis kwijtgeraakt en vinden bijvoorbeeld werk in een van de enorme loodsen van Amazone terwijl ze in hun camper wonen. Onderwijl pijnstillers slikkend tegen de verkrampte spieren. Workampers worden ze genoemd. Op de website van workamper, een soort belangenvereniging, wordt dit seizoenswerk heel vrolijk als een ontsnapping aan de dagelijkse sleur gepresenteerd. Ook Amazone doet net alsof het gaat om een zomerkamp. De ouderen die ‘onderweg’ zijn rijden vaak naar Mexico voor goedkope medische behandelingen.
Er zitten honderden mensen in de Amerikaanse politiek en die mensen zijn daar duidelijk niet gekomen omdat ze tot de slimste mensen van het land behoren. Politici lijken geen idee te hebben dat hun land naar de verdoemenis gaat. Een tijdlang ging het ogenschijnlijk goed, de domheid viel niet op, maar een politiek die feitelijk bepaald wordt door diegene die de partijkas spekken is volkomen failliet.

Wolf PAC

De  The Young Turks (TYT) is een interessante progressieve talkshow. Cenk Uygur, de oprichter heeft ook een initiatief gelanceerd onder de titel Wolf PAC. Hun doel is het om voorbij te gaan aan het praten over corruptie en die corruptie (in de Amerikaanse politiek) zelf aan te pakken. Via artikel vijf willen ze een 28ste amendement doorvoeren zodat grote sponsoren geen donaties meer kunnen doen aan politieke partijen. Dit is hun idee:

"Corporations are not people. They have none of the Constitutional rights of human beings. Corporations are not allowed to give money to any politician, directly or indirectly. No politician can raise over $100 from any person or entity. All elections must be publicly financed."

Of ze het gaan redden is de vraag, maar het initiatief valt te prijzen. Dan Carlin interviewt hem voor ‘common sense’ en hij verwoordt het onderbuik gevoel van veel luisteraars als hij zegt dat er een angst heerst dat het gebruik van het vijfde artikel kan leiden tot nog meer amendementen.
Uygur verwerpt dit omdat Democraten en Republikeinen het over maar weinig dingen echt eens kunnen worden, maar dat hierover wel consensus bestaat. Zowel ter linker als ter rechter zijde willen politici corruptie bestrijden. 

Of dit idee er niet was gekomen zonder Occupy Wallstreet, weet ik niet. Het is voor de bedenker van Wolf Pac in elk geval het moment geweest om de campagne te lanceren met tamelijk veel succes. Als ze slagen zou dat voor mij het eerste voorbeeld zijn waarin Occupy z'n nut heeft bewezen en echt tot veranderingen heeft geleidt via deze 'spin off'.

Feelgood bombardement

Jonathan van het Reve schreef dit weekend in zijn Volkskrant column over plekken waar je even niet aan de oorlog hoeft te denken. Hij is ironisch, weet je, als hij over marketing begint. De Triodos bank is een feelgood bank die in homeopathie investeert. Dat is om ons een goed gevoel te geven. Hij noemt dat levensgevaarlijk, maar we weten niet zeker of dit ironisch is. Ik denk dat een beetje meer geloof in de zelfhelende potentie van het lichaam geen kwaad kan, zeker niet op het niveau van de samenleving als geheel. We kijken maar al te gemakkelijk naar de overheid als maatschappelijk geneesheer om de problemen voor ons op te lossen. Homeopathie leert ons allereerst op onszelf te vertrouwen. Natuurlijk zal een serieuze homeopathisch arts in geval van kanker de patiënt ook doorverwijzen naar een ziekenhuis. Als we er met kruidenmiddeltjes niet meer uitkomen zet je grof geschut in. En terecht, zoals dat in de wereld ook soms moet. Als het met praten niet meer lukt, kan je altijd nog de boel platbombarderen. Toch weten we uit het verleden dat hier een hoop bijwerkingen aan kleven. Wie grof geschut in zet heeft een hele apotheek aan middeltjes nodig om de patiënt vervolgens weer op de been te krijgen. Ik neem liever een glaasje water en als het echt menens wordt met Poetin trek ik uit vaderlandsliefde een lekkere trui aan. Dat zou de Triodos bank ook doen, getuige bovenstaand plaatje.

Verlaten tuinen

In de tuin van buren die we niet kennen in het appartementen blok waar we huizen in Groningen, komt nooit iemand. Vanaf ons balkon kijken we naar de woekeringen onder ons. De natuur bouwt op haar manier ook aan de toekomst. Er ontstaan wanden en poorten en ruimtes ontworpen om licht en schaduw te vangen en spinnen hebben het luchtruim ten dele afgesloten om gevoelig trillende vleugelorganismes in toom te houden. Je ziet ze geregeld op en neer stuiteren in luchtkastelen van fijn gesponnen zijde. 
Tuinen hebben de mens helemaal niet nodig, als we ons omdraaien, veranderen ze razendsnel in iets anders, in iets wat we van tevoren nooit hadden kunnen bedenken.

De vloek van Woldjer II

Vandaag heb ik de route van de Woldjerspoorlijn verder gevolgd tot aan Harkstede. Onderweg kwam ik langs de Roodehaan. Dat is een stuk grond waar een slingerende asfaltweg is aangelegd en waar lantarenpalen staan opgesteld. Alle kenmerken van een bedrijventerrein dus, maar dan zonder de bedrijven die het uiteindelijk rendabel moeten maken. In Engelbert en Harkstede staan nog de prachtige stations van de oude lijn. Het schijnt met keiharde baksteen te zijn gebouwd en tijdens de verbouwing van het station tot woonhuis (in Harkstede) lukte het nauwelijks om een raam te maken in de buitenmuur. Via meerstad reden we terug naar Groningen langs de roeibaan van 1 km. Deze voldoet volledig aan de internationale roeistandaarden, behalve dan dat het verkeerd in de wind ligt. Het is nooit gebruikt. Links en rechts daarvan zal ooit het woningbouwproject meerstad verreizen. Dat is economisch ook niet echt een succes. Het verbaast mij allemaal niets. Wat we hier aan het werk zien is natuurlijk de vloek van Woldjer.

Mierenkalifaat

Terwijl we zo druk bezig zijn met de mensen vergeten we de dieren. Blijkt dat mieren allang een wereldwijd kalifaat hebben gesticht.

De vloek van Woldjer I

Op dertien september is het open monumenten dag met als overkoepelend thema ‘Op reis’. Voor de afdeling in Groningen zal ik een tocht organiseren langs het traject van het voormalige Woldjerspoor van Groningen naar Delfzijl. Vandaag was de eerste dag dat ik besloot eens te kijken welke route er gefietst kan worden. Een mooi excuus om weer eens rond te hangen aan de rafelranden van de stad. Op het Gideon terrein trof ik een alternatieve woongemeenschap die ooit een boten bouw- en repareergemeenschapje vormden.
Een vrouw herinnerde zich dat oude spoor nog wel want daar ging ze vroeger naar aparte bloemen en planten zoeken. Die groeiden volgens aar altijd in de buurt van spoorweg taluds. Het zou kunnen, misschien heeft het wel wat met het grind te maken. Achteraf denk ik dat ze een ander spoor bedoelde. Een oudere man, het zijn allemaal oude hippies die hier wonen, vertelde dat veel herenboeren in Groningen vroeger ook allemaal hun eigen spoorlijntjes hadden. Het noorden was een wirwar van sporen. Er reden vooral trams op.
Leuke verhalen, maar ik moest door. Ik had nog helemaal niets ontdekt dat ook maar enigszins verwees naar een spoorlijn. Een boer wiens land ik ongevraagd had betreden werd ineens lijkbleek toen ik hem vertelde dat ik opzoek was naar het oude Woldjerspoor. Hij zei:’ Diep in de nacht als alle andere geluiden zijn verstomd hoor je nog wel eens een stoomtrein voorbij komen, maar zeg dit niet tegen mijn vrouw!'  
Ik knikte en zei dat zijn geheim veilig was. Ik zou tegen zijn vrouw net doen alsof er niets aan de hand was. Maar ook ik weet wel beter; hier heerst de vloek van Woldjer.

Tandarts

De Britse premier David Cameron zei onlangs dat het kalifaat (IS) niet zoveel met
de islam te maken heeft. Ik ken de koran niet, maar misschien heeft hij gelijk. De islam wordt in elk geval flink misbruikt om hun daden te legitimeren en dat ze behoorlijk hypocriet zijn, staat vast. Enerzijds wordt het westen veracht, anderzijds kunnen ze helemaal niet zonder westerse wagens, wapens en zonnebrillen. Alleen moderne samenlevingen kunnen dat maken. Je ziet trouwens wel vaker dat dit soort revoluties vaak geleidt worden door mensen die in het westen zijn geschoold en daar hebben gewoond (zie Bin laden). Alleen hoger opgeleiden kunnen uiteindelijk de narigheden verzinnen die nu plaatsvinden. Een terrorist snijdt de keel door van een Amerikaanse journalist en hij spreekt de camera toe met een Brits accent. Het is dan net alsof iemand van ons daar staat. Om die reden zal deze man ook wel gekozen zijn om de executie te doen. Elke samenleving in Europa zal nu ook wel mensen hebben in Syrie en Irak. Uit Nederland zijn veel kinderen uit de Haagse Schilderswijk die kant op.  Het zal de aantrekkingskracht van een 'wild west fantasie' zijn gecombineerd met een vorm van collectieve waanzin. We zullen de wereld versteld doen staan. Dat gevoel. Toch is deze vorm van geweld niet abnormaal in die regio. Wie iets wil bereiken moet angst inboezemen, dat is de filosofie van het Midden Oosten. Dat is ook in het Westerse deel van de wereld gemeengoed geweest. In de middeleeuwen dan. 

Zouden ze trouwens goede tandartsen hebben in het kalifaat ? Het gebit van bovenstaande man ziet er toch behoorlijk goed uit. Hoe lang nog vraag ik me af?

Eurolines

Er stond vandaag een interessant stuk in de Volkskrant van Anneke Stoffelen over Eurolines. Wie gaat nog met de bussen nu vliegen veel goedkoper is geworden?
Het blijkt een hele mix te zijn. Van mensen opzoek naar een beter bestaan, tot drugs en wapen smokkelaars. Ze rijdt van Amsterdam naar Roemenië en beschrijft wie er instapt. Geen betere manier om de toestand van Europa te bestuderen dan dat. Wat dat betreft is de naam Eruolines goed gekozen. Eigenlijk mogen er geen grenscontroles meer zijn, dat is Schengen, maar de Fransen doen het toch omdat de toestand anders uit de hand loopt. Wat dat betreft is Europa een vreemd toneelstuk aan het worden waarin we enerzijds kijken naar het decor van idealen en anderzijds, back stage als het ware, de realiteit proberen bij te sturen.

Deep Topography

Deze documentaire is zeer de moeite waard en gaat over het belang van wandelen om de stad te leren kennen. Aan het woord komen Wil Self, Russel Brands en Iain Sinclair. Ze praten over een excentrieke wandelaar van Londen Nick Dimitriou. Hij bedacht de term deep topography: “Its about getting a very dangerous balance between finding the overlooked and showing it to other people that are interested in the overlooked and not making the overlooked something to be gazed at, like a monkey cage where a baboon is playing with his penis.’

Groentjes versus Blauwtjes

Ik stel een experiment voor: laten we in het nieuws en op sociale media een jaar lang het begrip antisemitisme niet gebruiken. Wie het over Israël en Gaza wil hebben krijgt al snel ook met dat begrip te maken. Het overschaduwt de discussie voortdurend.
Dat er antisemitisme een rol speelt in allerlei commentaren geloof ik direct. Maar laten we proberen daar nou juist niet op in te gaan en te focussen op de bombardementen. Proberen aan te tonen dat veel kritiek antisemitisch is, lost niks op. Je ziet ook dat mensen de krant heel selectief lezen. De ombudsmanvan de Volkskrant zegt dat hij verschillende klachten heeft gekregen van moslims dat de krant teveel pro Israel zou zijn. Hij heeft net zoveel e-mails gekregen van Israëlische zijde met een omgekeerde klacht. 
Misschien moeten we het maar eens hebben over Blauwtjes versus de Groentjes.  Dat klinkt al een minder beladen en doet ook niet onmiddellijk aan de Tweede Wereldoorlog denken.

Blauwtje: 'Zie je wel, jullie zijn typische Groentjes, jullie willen van de wereld een groenere plek maken, daarom bombarderen jullie Blauwe scholen en Blauwe woonwijken. De Groentjes zijn niet te vertrouwen.'
Groentje: ' Nee hoor het is zelfverdediging. De Blauwtjes schieten zelf uit Blauwe scholen, daar kunnen we niets aan doen. De Blauwtjes zetten hun eigen bevolking in als schild. Met Blauwtjes kun je geen afspraken maken.'

Cultureel Erfgoed

Gisteren werd bekend dat de woonwagenkampbewoners op de UNESCO lijst zijn gekomen van immaterieel cultureel erfgoed. Eigenlijk zou je nu ook excursies moeten organiseren om de "kampers" te bekijken. Het is allicht  discriminatie als ik dit zeg, maar ik denk ook dat deze benoeming discriminatie in de hand werkt. Ze discrimineren zichzelf als het ware. Het valt niet te ontkennen dat kampers vaak negatief in het nieuws komen. Door nu de aandacht op zich te vestigen met dit erfgoed verhaal, stellen ze zichzelf eigenlijk ten toon en dan komt er ook aandacht voor de negatieve kanten van hun 'gesloten' cultuur. Ik ben wel eens zo'n kamp binnen gelopen, maar ik kwam er al snel achter dat ze helemaal niet van 'pottenkijkers' houden. Dat heb ik ook wel van anderen gehoord. Misschien komt dat voort uit een ingebakken wantrouwen naar de maatschappij die hen alleen maar zwart maakt. In zekere zin is zo'n erkenning dus tegenstrijdig aan hun eigen volksaard. Niks met de maatschappij te maken willen hebben, maar wel door die maatschappij erkent willen worden. Overigens is UNESCO een dubieuze club als het gaat om cultuur behoud. Maak je cultuur juist niet kapot als je het bevriest en vastlegt ? Maar ja, dat geldt natuurlijk allang voor de woonwagenbewoners. Ook hun cultuur bestaat eigenlijk al niet meer. Er is geen enkele woonwagenbewoner die daadwerkelijk met de woonwagen erop uit trekt. We kunnen twee conclussies trekken: Of deze erkenning van immaterieel erfgoed is flauwekul of UNESCO in z'n geheel is flauwekul. U mag kiezen.

Film

Vandaag was de moeder van de lieve G jarig, dus stapten we op de trein. Eigenlijk had dat gisteren al moeten gebeuren, maar gisteren waren we in café barrel blijven hangen alwaar we ons overgaven aan een drankgelag, zoals we dat lange tijd niet zagen. Zeeland is niet om de hoek, maar het ging verbazingwekkend snel en dat had misschien ook te maken met het feit dat de wereld aan ons voorbijtrok als een vertraagde film. Wij hadden er in elk geval niet veel mee te maken, zo voelde het. Wij konden gewoon blijven zitten. En op de verjaardag heb ik ook gezeten, met het blote hoofd in een stomend zonnetje en heb me niet meer verroerd, behalve dan om taart te halen en koffie en later gegratineerde aardappels. De champagne kwam vanzelf mijn kant op. Daarna begonnen de gasten weer weg te gaan en werden er auto’s gestart en het was geen probleem om met een van die auto’s mee te rijden tot aan het station. En zodoende kwamen we aan in Den Haag zonder er echt iets voor te hoeven doen. Behalve dan in- en uitchecken.

Bombardeer met mate

Vanuit Israël wordt nu het soort oorlog gevoerd dat niet zoveel meer te maken heeft met zelf verdediging. Het lijkt er toch op dat  er gezocht wordt naar een zogenaamde eindoplossing van vijandig gezinde buren, namelijk het uitroeien van die buren. En dat is natuurlijk een misverstand. Er bestaan geen finale oplossingen, zeker niet wat betreft het Israel Palestina probleem. Er moeten natuurlijk wel raketten teruggeschoten worden, dat spreekt voor zich, maar niet al te veel. Bombardeer met mate.

Hillary Clinton spreekt zich in haar zojuist verschenen boek fel uit tegen Obama's buitenlandbeleid. Terwijl Obama kritiek uit jegens de beschietingen op Gaza, staat Clinton vierkant achter Israël. Bovendien had Obama volgens haar de rebellen tegen Assad moeten helpen. Een nogal dubieuze uitspraak want die rebellen bestaan uit Al Qaida gelieerde groepen. Samantha Power werkt ook voor Barack Obama. Ze schreef het boek A Problem From Hell (lees hier een eerdere blog over dit boek). Dat gaat over genocide. Ik denk dat het haar idee is geweest om de yezidi's te beschermen. De aanwezigheid van Samantha Power in de nabijheid van Obama mag een zegen heten. Ze heeft, in tegenstelling tot Hillary Clinton, een scherp oog voor de momenten waarop militair ingrijpen zinvol is. 

Afrikaanse droom

Altijd leuk om projectontwikkelaars te horen vertellen over hun Tabula Rasa fantasie. Als die fantasie ergens kan floreren dan toch in Lagos, Nigeria. Tegen 2015 zullen er 25 miljoen mensen in die stad wonen. Inmiddels zijn ze begonnen met het opspuiten van een nieuw eiland. Eko Atlantic, gaat de nieuwe stad op dat eiland heten en natuurlijk is het business district net zo groot als Champs Elysee en wordt het er fantastisch. Het is een cynisch project waarbij waarschijnlijk een priveleger moet worden opgesteld om arme mensen buiten te houden. Dat zal geen probleem zijn. De Libanese ontwikkelaars hadden aaltijd al nauwe banden met de dictators van het land. Het excuus voor de stad is climate change, ze vechten tegen het stijgen van de zeespiegel. Maar ze bouwen gewoon een gated community met een groene naam.  

Zwermgedrag

Ik dacht dat Vice een skateboard magazine was. Ze zijn veel meer dan dat. Ze hadden, (ongelofelijk eigenlijk) exclusief toegang tot IS (voorheen ISIS) headquarters in Raqqa Syrie. Het filmmateriaal staat in vijf episodes online.
In deel twee zie je een Belgische moslim (Abdullah al-Belgian) met zijn zoontje van tien. Ze zijn naar het kalifaat gekomen om tegen de ongelovigen te vechten. 

Toine Heijmans schreef vandaag in de Volkskrant over de zogenaamde IS aanhangers in Nederland en dat we niet weten wat we ermee aan moeten. Volgens de AIVD vertonen ze ‘zwermgedrag’ en zijn dus moeilijk te volgen.

In de Haagse Schilderswijk werd er pro IS geprotesteerd. Dat is wellicht zorgelijk, vooral omdat het nogal provocerend is en kan escaleren. Toch vraag ik me af of we hier echt te maken hebben met moordenaars. Ze gingen er in elk geval als haasjes vandoor toen de ME een charge uitvoerde. Ik heb voetbalsupporters gezien die flinker zijn.

Wat mannen nodig hebben

Een langlopende Harvard studie naar geluk en het verouderingsproces bij mannen is afgesloten. De zogenaamde Grant studie begon in 1935 en had du seen looptijd van 70 jaar. Er komen allerlei fascinerende conclusies in naar voren.
Mannen die een geode relatie met hun moeder hadden verdienden per jaar gemiddeld 87.000 dollar meer dan mannen die dat niet hadden.
Zelf merk ik daar niets van. Ik heb een uitstekende relatie met mijn moeder, maar het heeft zich nog niet uitbetaald in een vet salaris. De studie maakte ook duidelijk dat ontwikkeling niet stil staat en dat je na je vijftigste nog tot bloei kan komen op allerlei vlakken. Ik ben een laatbloeier dus dat geeft nog hoop.

Uiteraard waren er ook opvallende nieuwtjes over het seksleven van de onderzochte mannen. Liberalen hebben veel meer seks op latere leeftijd dan conservatieven meldt het rapport. “Political ideology had no bearing on overall life satisfaction, but the most conservative men on average shut down their sex lives around age 68, while the most liberal men had healthy sex lives well into their 80s. Vaillant writes, “I have consulted urologists about this, they have no idea why it might be so.”

Zizek's Realisme

Een vriend maakte me attent op deze film van Slavoj Zizek. http://www.movie4k.to/The-Pervert-s-Guide-to-Ideology-watch-movie-5152144.html
Volgens Zizek moeten we naar Rammstein luisteren om het fascisme van binnenuit te vernietigen. Dat wil zeggen; via Rammstein worden de waarden die het fascisme zich heeft toegeëigend, weer letterlijk los gezongen. Bekijk deze film die de filosoof zelf in elkaar draaide en luister naar zijn aarzelende zoekende slissende betoog over de werking van ideologie. Zijn belangrijkste stelling is dat er geen 'big other' is. Geen referentiepunt waaraan alles geijkt kan worden. Je staat er uiteindelijk alleen voor. Het is een hilarische film die weer is opgebouwd uit andere filmfragmenten.

Thuis

In de Volkskrant dit weekend stond een verhaal over Ismail Ziada die zes familieleden verloor bij het bombardement op Bureij in Gaza. Ismail Ziada, getrouwd met een Nederlandse diplomate, mag van Israël niet naar Gaza terugkeren. Waarom dat niet mag, wordt in het artikel niet duidelijk. Hij zegt:’ Ik had liever met mijn gezin in Gaza gewoond. Ondanks alles. Ik houd van het leven in het kamp, een leven waar vrienden gewoon je huis binnenlopen als ze je willen spreken.’
Dat is toch een curieuze uitspraak als je net een substantieel deel van je familie hebt verloren. Hij vindt het leven daar minder gestresst dan in Nederland en hij houdt van het ‘extended family’ gebeuren.
Bombardementen lijken me persoonlijk ook niet heel relaxt, maar je schijnt er toch aan gewend te raken. Thuis is waar de bommen vallen.

Voyeurisme

In Kopenhagen hebben we koffie gedronken bij de drugsverslaafden. Dat was helemaal niet de bedoeling, maar in het meatpacking district waar we per ongeluk een 'mode-hal' in waren gewandeld, zochten we naar koffie. Toen mensen met oortjes hadden ontdekt dat we helemaal niet hadden betaald, werden we naar buiten geduwd. Om de hoek bij een gemetselde muur zag ik een vrouw ergens naar buiten komen met een dampend bekertje en daar zijn wij toen ook naar binnengegaan. Je zag direct dat het hier ging om ernstig ‘zieke’ mensen. Aangezien ik me niet graag laat kennen bestelden we hier alsnog een kopje koffie. Buiten dronken we koffie en aten we de zeer smaakvolle gratis boterhammen met kaas die ons ook waren aangeboden. In onze zoektocht naar goedkope koffie (Denemarken is duur) waren we uiteindelijk bij de verslaafden opvang terechtgekomen. Dat is natuurlijk wel ironisch. Ook ik ben verslaafd, aan koffie weliswaar, maar toch. Er is opvang vereist. Een metertje of twee naast mij werd crack gerookt van zilverfolie. De lieve G voelde zich ongemakkelijk vanwege dit voyeurisme. Begrijpelijk maar niet terecht. We zijn immers toeristen; voyeurisme is onze core business. Wie zich hier ongemakkelijk voelt, zou zich overal ongemakkelijk moeten voelen. Ook in de dom van Roskilde.

Wie overigens naar het stadsdeel Christiania gaat (extreem toeristisch) kan zien waar de drugsverslaafden waarschijnlijk ooit begonnen zijn; van de vrolijke gekleurde levensstijl der hippies naar het inktzwarte bestaan van de junk. Die weg is vaak toch korter dan velen denken.

Italianen

De camping is geen facebook in het echt, maar er wordt wel naar elkaar gekeken. Een stelletje op de fiets begon direct na aankomst met yoga oefeningen. Een Engels stelletje kwam met hun Mini Cooper het veld oprijden en terwijl zij de tent opzette ging hij naar het toiletblok om het matras elektrisch op te pompen. Het leek ons moeilijk een gesprek met hen aan te knopen. Als fietsers onder elkaar heb je toch een band. Althans dat stel ik me voor. Tijdens het afwassen knoopten we als vanzelf een gesprekje aan met de yogafietsers. Het bleken Italianen te zijn. Ze waren naar Amsterdam gevlogen en vanaf daar naar Denemarken gefietst.
Het meisje zei tegen mij: ’We dachten dat jullie Italianen waren, altijd maar aan het koken, altijd in de weer met koffie.’
Wie naar anderen kijkt, wordt zelf ook bekeken. En er wordt over je gepraat.

Facebook in het echt

Jeremy Bentham’s Panopticum werd in Nederland als te wreed ervaren voor gevangenen, een erfenis uit de negentiende eeuw die echt niet meer kon. Je waande je ten slotte altijd bekeken vanuit de toren in het midden. In Kopenhagen hebben ze dit systeem onlangs toegepast voor studentenhuisvesting. Appartementen in een cirkel, met een openbare binnenplaats. Het heet dan alleen een manier om sociale cohesie te bewerkstelligen in plaats van controle. Je kan immers meteen zien waar je moet zijn voor een feest. Ook gebruiken mensen hun eigen raam om allerlei berichten door te geven. Eigenlijk is het dus een soort facebook in het echt. Wat een tijdje terug nog als onmenselijk werd ervaren, namelijk dat iedereen je kon zien, wordt vandaag de dag gezien als het summum van samenleven. Curieus. Overigens bestaat er geen enkele twijfel over de vraag waar de architect zijn ideeen vandaan heeft gehaald als je de poster van de expo bekijkt. Niet dat het panopticum genoemd wordt, maar hier zie je de architect die als een god neerkijkt op zijn creatie.  Zelfs Rem Koolhaas zou zichzelf zo niet laten afbeelden.

Graan

Op het eiland Mons ligt een spoor van graan langs de wegen. Het is van de oogstwagens gevallen. We volgen het graan, maar het gaat nergens heen want het ligt overal. Iedere afslag is de juiste. We fietsen een eiland rond en slapen in een museumtuin, op het erf van een boer, bij een oud mannetje in de tuin. Het graan groeit tot aan de zee. De stranden zijn verlaten en liggen bezaait met ronde kiezels van een bruin glasachtige steensoort ingekapseld in een witte kalklaag. Er zijn hier grondlagen waar wetenschappers hun vinger bij aflikken omdat ze er van alles uit kunnen aflezen. Er is hier veel bekend geworden over de meteorietinslag waardoor de dinosauriërs tot hun einde kwamen. Ik ben geen geoloog, maar als ik langs de kust loop kan ik inderdaad constateren dat ze er niet meer zijn. Hier is niemand. We duiken in het water en drogen onszelf op de rotsen. Ze hebben ons gezegd dat het een uitzonderlijk mooie zomer is voor Deense begrippen.

Tegenwind

Wij zijn vermomd als geoefende toerfietsers doordat we spullen hebben geleend. Op de camping komen we soms mensen tegen die er niet alleen voorbereid uitzien, maar het ook zijn en daar praat je dan mee. Dit doe je op een kwasi 'casual' manier. Je vraagt eens waar mens naar op weg is en dan til je dan til je zo nonchaland mogelijk je Ortlieb tas van de bagagdrager (altijd het merkje van je af dragen, zodat die goed zichtbaar is en de ander je herkent als deel van de familie).
'Vreemd, iedereen rijdt eigenlijk van zuid-west naar noord-oost.'

'Ja, dit maakt deel uit van de Berlijn-Kopenhagen route.'

'Maar de richting maakt toch niet uit, zoals wij rijden is toch ook goed?’

'Het is op zich  prima, maar in de zomer waait de wind altijd uit het zuidwesten. Jullie hebben permanent wind tegen, sorry man.'

Dat doet toch even zeer. We hebben wel de spullen (geleend), maar kijken niet op internet naar de windrichting. Dan val je op zo'n camping toch gauw door de mand.

fietsen met de trein

We zijn onervaren fietsers. Op de dag van vertrek kwamen er dan ook achter dat we iets te veel bij ons hadden, zeg gerust een vuilniszak aan kleren die niet mee kon. Bij de receptie werden we min of meer afgesnauwd toen ik suggereerde dat ze er misschien een weekje op konden passen. ’Dit is een kazerne meneer, wat denkt u wel, er heerst hier tucht en discipline.’

Natuurlijk heb ik toen de spullen verstopt op een geheime plek ergens in de fortificatie.
Net toen we dachten dat het moment wel was aangebroken om eens te gaan te gaan, werd ik op mijn schouder getikt.’ Ben jij niet veel te ver van huis?’
Kennissen uit Den Haag. Ook voor het eerst in Denemarken. Blijkbaar breekt voor iedereen een moment aan dat je een keer naar Denemarken gaat. Als je alle andere landen hebt gehad, dan doe je Denemarken. Het fietsen hebben we de eerste dag nog even uitgesteld. We zijn met de fiets op de trein gegaan. Rustig beginnen leek ons wel verstandig.