Project

 

Ik ga een buslijn beginnen in Accra. Sulleman vroeg mij om een bus omdat zijn eigen taxi was gearresteerd, zoals hij zo mooi wist te vertellen. Nu dacht hij eraan om een trotro te gaan rijden en of ik hem daar niet aan kon helpen. Na even nadenken vind ik het een goed idee, ook anderen zijn enthousiast om dit te gaan doen als project. Want probeer maar eens een busje vanuit Nederland naar Ghana te krijgen, dat is een avontuur op zichzelf.

Letters

 

Vandaag ben ik met een vriend ergens wat gaan eten en daarna zijn we in de Paas beland waar we per persoon drie van die hele grote vasen van een bepaald Duits bier hebben gedronken. We hebbens het ondermeer gehad over de oorsprong van het alfabet. Zo stamt de A uiteindelijk af van het symbool voor de os.

Club

Gisteravond hebben we paella gegeten in de Spaanse club, waar je lid moet zijn maar ook uitgenodigd kan worden. Wij waren uitgenodigd. Normaal gesproken drink ik nooit rum met cola, maar in de Spaanse club vloeide de rum cola rijkelijk. In Spanje kan dat, en de Spaanse club, voor leden, is net een stukje Spanje vanwege de tl lichten. De verwarming stond hoog en we hebben een beetje moeten zweten, dat is toch heel wat waard als buiten een storm woedt.

Tocht

 

Vandaag zijn we de snelweg opgegaan met een groep van veertig man, ondanks de buien die zo nu en dan vielen was het een geslaagde dag met ambachtelijk bier op een bedrijventerrein, een bevlogen snelwegondernemer in de mannensupermarkt en een sloper van tachtig die nog graag rondscheurt op een veertig ton zware graafmachine. We begonnen de dag met een inzegening door de kapelaan Karel Loodts, ooit opgeleid tot stucadoor en nu werkzaam voor de Katholieke kerk. Onderweg hebben we overigens ook de sterkste kraan ter wereld gezien, die zo is ontwikkelt zodat de losse eenheden allemaal in zeecontainers past.  Hij is net getest en gaat volgende maand naar het middenoosten. Het is de enige ter wereld, dus die kraan zal vanaf nu overal naartoe gaan.  het duurt twee maanden om het ding op te bouwen.

net alsof

Een vriend van mij speelt dat hij vakantie heeft, maar met zijn gedachte is hij alweer aan de slag. Van buiten lijkt hij de ontspanning zelve, hij kijkt de hele dag films en slaapt lang uit. Zo probeert hij door middel van fysieke handelingen zichzelf de vakantie in te lokken. Het wordt onderschat, maar waarschijnlijk kost het vieren van vakantie net zo veel inspanning als werken. Waarschijnlijk kost het meer inspanning omdat je het niet zo vaak doet.

Huis

 

In het boek The Craftsman van Richard Sennet lees ik over Wittgenstein en Adolf Loos. Wittgenstein die als ingenieur was opgeleid en in een keer het perfecte huis wilde maken  tegenover de zoekende Loos. Loos maakte  een carrière door in de zin dat hij zich ontwikkelde. Hij maakte eerst een schets en ging daarna naar de plek waar het huis moest komen en bedacht daar hoe het er verder uit moest komen te zien. Loos had ook geen onuitputtelijke financiele bronnen. Wittgenstein wel, hij kon vlak voordat het huis af was nog een plafond 3 centimeter hoger laten maken. Deurknoppen moesten precies in het midden van de ruimte worden geplaatst, veel hoger in de deur dan normaal. Alles moest precies volgens een gulden snede worden ontworpen, maar het huis had geen praktisch nut. Uiteindelijk gaf Wittgenstein ook toe dat hij een ziek huis had gemaakt en hij verwierp vervolgens ook zijn Tractatus dat volgens dezelfde ultieme waarheden was opgebouwd. Vreemd dat er nog steeds mensen zijn die het huis goede architectuur vinden. Wittgenstein is ook de enige filosoof die  twee keer school heeft gemaakt. Er zijn mensen die zijn eerste werk volgen en mensen die zijn veel speelsere Filosofische Untersuchiungen volgen. Het lijkt een beetje op het christendom. Je roept iets en vervolgens is het niet meer van jou. Ook al beweer je zelf dat het onzin is. Zo moet het Jezus ook zijn vergaan.  

Naïf

 

In Ghana ben ik op bezoek geweest bij een Nederlandse diplomaat en zijn Mexicaanse vrouw. Ik kende ze niet, maar ik werd hartelijk ontvangen. Ook heb ik kort kennis gemaakt met Thomas Perrot hij doet onderzoek naar internet fraude en vertelde dat in allerlei kleine dorpjes in internet cafes jonge Ghanesen onder bezig zijn met het inpalmen van oudere blanke vrouwen die ze op slinkse wijze van hun geld weten te ontdoen. Een interessant aspect was verder dat ook het traditionele geloof een erg grote rol speelt. Sjamanen worden er bij betrokken en er worden offers gepleegd opdat ze maar zoveel mogelijk mensen kunnen oplichten. Van de Italianen hebben we de familie criminaliteit gekregen, de Afrikanen geven ons naive voodoo criminaliteit.

Hysterie

In een artikel in de NRC weekend editie stond een stuk over verveling van Kathleen Vereecken. Met instemming citeert de auteur uit het proefschrift Over Verveling van filosoof A.W. Prins die beweert dat verveling een welvaartsziekt is. ‘Wie met de dood bedreigd wordt, honger lijdt, of in rouw is, verveelt zich niet.’ Aldus Vereecken.  Deze stelling klinkt mij als bijzonder onwaar in de oren.

De vraag die hier gesteld moet worden is: Verveelde men zich in Auschwitz? Ik weet het natuurlijk niet zeker, maar ik zou zeggen: waarom niet? De dood kan behoorlijk afstompend en vervelend zijn, evenals honger. Wie iedere dag hetzelfde rijstpapje te eten krijgt zal zich hieromtrent gaan vervelen. Verveling lijkt me een toestand van de geest die onder alle omstandigheden denkbaar is. Bovendien is verveling waarschijnlijk een containerbegrip waarin ondermeer gebrek aan inspiratie, lusteloosheid en depressie onder vallen. In het artikel gaat het er overigens om dat verveling ook een manier kan zijn om te ontsnappen aan alle prikkels die in deze samenleving op ons afkomen. Zo worden er alweer congressen georganiseerd met titels als ‘ Boring 2010’ waarin sprekers eindeloos door leuterden over hun persoonlijke reflecies op het engels ontbijt of alle kleuren uit een catalogus oplazen. Geen fenomeen in deze wereld ontkomt eraan, alles wordt een trend en trends krijgen vorm op beurzen en congressen. Ik voorspel binnenkort congressen over hysterie en de heilzame werking die er eigenlijk vanuit gaat.

Zegenen

Ik ben terug in Nederland, dit keer zonder malaria, maar wel met een extra aanslag

op mijn bankrekening omdat het online inchecken niet goed was gegaan. Het is een aantal dagen onduidelijk geweest of ik nog wel kon vertrekken. Aangezien Turkish Airlines tot 6 september volgeboekt was heb ik eieren voor mijn geld gekozen en ben met KLM teruggevlogen naar Amsterdam, alwaar ik direct naar de snelweg ben vertrokken met Melle Smets om nog wat zaken uit te zoeken voor onze tocht aankomende vrijdag (hiervoor kunt u zich nog steeds aanmelden  via bkkc.nl). Vandaag heb ik vier verschillende pastoors gesproken om de bus in te zegenen, allen waren ze hiertoe bereid, maar stuk voor stuk waren ze volgeboekt. Uiteindelijk is een pastoor bereid om even uit de kerk te komen om zijn zegen uit te spreken.  Ik had hem verzekerd dat het maar een paar minuten hoeft te duren, alleen even om veilig op weg te kunnen.

Internationaal

 

Vandaag heb ik voor een belangrijk deel mijn tijd doorgebracht in de license office om mijn Ghanese rijbewijs te verlengen en tevens een internationaal rijbewijs te bemachtigen. Een office zou de indruk kunnen wekken dat je een gebouw binnengaat, waarin zich verschillende kantoren bevinden. Zo is het hier niet. Het is eerder een soort open compound die doet denken aan een dorpsgemeenschap. Waar het wonen ophoudt en de licence office begint is niet helemaal duidelijk. Ik zit eerst een uurtje onder een afdakje bij een soort schuurtje die hoofdzakelijk nummerborden lijkt uit te delen.  Ambtenaren van de license office lopen niet in uniform, de aanvragers en ambtenaren zitten aan gammele houten tafeltjes. Ik wacht, maar weet niet precies waarop, ik heb mijn lot uit handen gegeven aan een vertrouweling. Vlak voor de counter van het nummerborden kantoortje zit een schoenmakertje. Een vreemde plek, maar volgens mijn vertrouweling kent hij waarschijnlijk de nummerbordenambtenaar. Dan is het tijd om te gaan en lopen we over de  parkeerplaats die ook een soort markt is, alle openbare ruimte is tegelijkertijd ook een plek om dingen te verkopen. We gaan een hoek om en moeten een straat passeren, dan gaan we door een poort. Plotseling begint een man met een bamboestokje en een wit uniform met een pet, tegen mij uit te varen in een taal die ik niet begrijp. De vertrouweling draait zich om en vraagt wat er is. Dan zegt hij tegen mij: ’Dat was ik vergeten je mag niet met slippers naar binnen.’ We gaan terug naar het nummerborden schuurtje, waar we van de schoenmaker een paar schoenen kunnen lenen. Ze zijn zeker drie maten te groot en als we teruglopen voelt het een beetje alsof ik straf heb gekregen. Ik beeld me in dat de mensen naar mijn schoenen wijzen en tegen elkaar zeggen: Daar gaat de schuldige. Waarom wil hij eigenlijk zo nodig een rijbewijs? Hij heeft niet eens een auto.

In het hoofdgebouw, zitten mensen in de gang. Iedereen wacht op iets. Ik wordt naar een bankje gedirigeerd, waar ik uren moet wachten tot mijn naam wordt omgeroepen. Het is een oefening in nederigheid, misschien is dat wel de reden dat ik het doe. Maar het is wel gelukt, ik beschik nu over een Ghanees en een internationaal rijbewijs. Daar ga ik mee door Spanje rijden, of Portugal. Alleen de gedachte daaraan is al genoeg.

De tweede zee

Ogbobloshi is een chaotisch geheel met een markt aan de straat en een zee van houten hutjes waarachter zich een tweede zee uitstrekt van afval. Op de markt worden tomaten verkocht en Yams, ook zie ik veel uien. De manden staan op oude monitorhulzen. Het glas is er al uit, evenals de elektronica waarvan vooral de koper in trek is.  De oude monitorhulzen worden door de marktvrouwen ook gebruikt als krukjes. Ik heb met Job, een Nederlandse backpacker die we ontmoet hebben in Cape Coast, een wandeling gemaakt langs de hutjes. Soms kwamen we over binnenplaatsjes waar zich het dagelijkse leven afspeelde, als in een woonkamer, maar we moesten er langs. Dat kon niet anders. Uiteindelijk gingen we door een tunnel, die deed denken aan een kleine mijnschacht. De houten passage ging door een wand van houten huisjes  en iedereen moest er langs want het was de enige manier om het dorp van de vuilnismensen te verlaten. 'Closes at 9' stond in bordkrijt op een balk. Het dorp gaat ‘s nachts als een middeleeuwse stad, op slot. Via bruggen die vanaf de afvalberg over een drooggevallen rivierbedding van plastic  gingen, waren we het dorp aan de andere kant binnengegaan. Daar bevond zich het afval, waar mensen in de weer waren met grote zakken waar ze bruikbare dingen in verzamelden. Ook liepen er geiten en koeien. De bruggen naar het dorp kunnen op slot. Er staat een kleine moskee in het dorp. Op een houten hokje waar je kon bellen was een mooi schilderij gemaakt. Jezus aan de telefoon. Hij belt met Mohamed, zei de uitbater. We zagen ook een vrachtwagen met zeildoek van Frans Maas. De failliete vervoerder uit Nederland.

Honneymoon Foam

In Pigfarm, onderweg van Circle naar Dzowolu, waar de oude Libanees woont, zag ik vanuit de tro-tro de vrolijk stemmende namen van bedrijven zoals Realistic sportswear en Honeymoon Foam. Vooral die laatste vind ik een fantastische naam voor een matrassenmerk. Het openbaar vervoer is misschien wel beter dan in Nederland, je kan overal naartoe en je hoeft nooit lang te wachten (Op het busje waarin ik zat stond overigens de tekst: www.diereneducatie.nl dat wat betreft vreemde namen met gemak kan wedijveren met Realistic sportswear). Taxi’s zijn er ook zat. Maar als je geen zin hebt om twee vijftig uit te geven kan je die afstand ook voor 25 cent afleggen in een gedeukt busje. Je moet het even weten hoe de routes gaan, maar met een tro-tro ligt de stad aan je voeten.

Construction Business

Iedereen in de kerk krijgt een full colour brochure met daarin een korte beschrijving van de overledene en bijdragen van familie en vrienden. Gezien het feit dat er makkelijk driehonderdvijftig man aanwezig zijn, is dat geen overbodige luxe. Niet iedereen zal de overledene goed kennen. De priester neemt het woord. We hoeven niet voor hem te treuren, we moeten voor onszelf treuren. Mijn handen zijn schoon, maar is mijn ziel ook schoon? Ben je klaar om dood te gaan? Dat is de vraag waar we ons vandaag mee bezig moeten houden, is je ziel schoon en ben klaar om dood te gaan? Geloof je waarachtig? Ik geloof, maar geloof ik waarachtig? Sam Aggrey is blij, maak je over hem maar geen zorgen, hij is in de hemel.Na iedere begrafenis komt een nieuwe begrafenis. De priester stopt na zijn relaas, van vragen, herhalingen en beweringen en het koor begint te zingen, ze zien eruit als Amerikaanse college studenten. Lange rode gewaden en ze hebben een driehoekig hoedje met een kwastje. Als het koor verstomt treden de ridders aan, de ridders van de orde van sint John. Ze staan in de houding met hun harige hoeden, gouden knopen en sabels. Ik wil ook zo’n uniform. Sommige mannen zien er met hun zonnebrillen uit als legerhoofden of foute dictators. De orde heeft vrouwelijke leden, die eruit zien als stewardessen. Het zijn de stewardessen van God. De kerk is ramvol, werkelijk afgeladen en buiten staan ook nog mensen. Voor mij zit een vrouw met het harde ontkroeste haar stijf  in een vlecht gedraaid, als de staart van een schorpioen.  We zijn er niet bij als het lichaam de grond in gaat, we zijn dan fufu aan het eten met Danso en zijn vriendin. Fufu met groundnut soup en vis. Danso is een belangrijke man. Hij zit in de construction-business. Belangrijke mannen in de contruction-business, hebben een vriendin in het veld en een vrouw in het huis. Zo gaat dat.  Terug bij de begrafenis mogen we onze bijdrage betalen aan de familie. Ik krijg een recuutje en een leuke flessenopener met de beeltenis van de overledene erop. Daarna gaan we naar huis.

De witte priester

 

Geen pijn dan de pijn om iemand te moeten verliezen, zei de witte priester voor een zee van zwarten. Dat is vele malen erger dan malaria, voegde hij er ook nog aan toe. Al enkele dagen heb ik last van een kloppende teen omdat ik die gestoten heb aan een verraderlijk randje. De teen was als een huisdier voor me geworden, ik moet hem dagelijks verzorgen en een vers verbandje geven. Naast mij zit de lieve G, zwetend van de malaria. Maar er zijn dus ergere dingen, volgens de witte priester.
We treuren voor onszelf, zegt de witte priester. Ik denk aan mijn teen en de lieve G, zweet parreltjes, die denkt misschien wel helemaal nergens aan.

Dennisland

Op een heuvelrug vlakbij de toegang tot Kakum national park brengen we een bezoek aan een Monkey Reserve. Zo staat het in elk geval op een bord langs de kant van de weg. Aan het hek worden we begroet door een graatmagere witte man in een vies T-shirt van een Nederlands bouwbedrijf. Onder de naam van het bouwbderijf staat geschikt ongeschikt. Het hokje van Geschikt is aangevinkt op het T-shirt. Hij stelt zich voor als Dennis en hij heeft twee zweren aan zijn elleboog. Dennis komt oorspronkelijk uit Rotterdam waar hij acht jaar geleden zijn huis en zijn coffeeshop heeft verkocht en naar Ghana is gegaan om gewonde dieren op te vangen en weer uit te zetten in het bos. De fiscus zoekt hem, zegt hij zelf, wij denken dat er misschien wel meer instanties zijn die hem zoeken. 'Dit is Dennisland, iedereen die hier zonder toestemming binnenkomt schiet ik van mijn land af,' zegt hij. Grootspraak, denken we, hij ziet er niet naar uit echt gewelddadig te zijn. Hoger op de heuvel bij het huis dat hij zelf gebouwd heeft, alles hier is zelfgebouwd, staat nog een magere verschijning, nog magerder dan Dennis. Het is zijn vrouwelijke metgezelin, ook uit Rotterdam.Ze roept met schor stemgeluid een begroeting naar ons. Dennis is in licht benevelde toestand als hij ons bij het hek begroet. Ik heb geen malaria maar starlaria, zal hij later menigmaal herhalen.' Ik ben de vader van alle apen, ze geven me kusjes.  Als we na de zelfgemaakte bitterballen en starbier die we geserveerd krijgen afscheid willen nemen, schuift Dennis een gasteboek ond er onze neus. We schrijven een beleefd verhaaltje, iedereen schrijft beleefde verhaaltjes. Dit zijn positieve getuigschriften voor later, mocht er een instantie langskomen om verhaal te halen.

Bewijs

De confrontatie waar ik het gisteren over had blijkt bij nadere bestudering van het filmpje toch een vorm van theater te zijn. Theater met als doel om mijn mijn camera afhandig te maken. Het was gespeelde boosheid maar wellicht wel met echte agressie. Dit is overigens een uitzondering, want over het algemeen is het hier zeer relaxed en wordt je gewoon met rust gelaten, zelfs als je met je witte lijf door de nauwe gangetjes van de markt glipt. Filmpje komt hopelijk morgen online.

Agressie

 

Vandaag zijn we op Makola market geweest waar we honing, pindakaas, kettinkjes en wijn hebben gekocht. Ik ben vooral nieuwsgierig naar de wijn. De honing kwam in een grappige glazen fles waarop Pee Cola stond geschreven, ongetwijfeld een imitatie van Pepsi. Uiteraard werd ik ook weer bijna in elkaar geslagen omdat ik aan het filmen was. Dit ligt niet aan de mensen hier, maar aan mij. Ook in de Haagse Schilderswijk wek ik regelmatig agressie op bij de mensen.

De hele buurt zit al meer dan 24 uur zonder elektriciteit omdat er ergens aan de kabels wordt geprutst. Niemand weet precies wat er aan de hand is. Aan de achterkant van het huis wordt momenteel een muur gebouwd. 'De situatie is vreselijk', zei Gladys, een dikke Ghanese vrouw die hier de scepter zwaait over al het lagere personeel. 'We zitten praktisch op straat, ze kunnen er zo in'. Alle huizen zijn hier ommuurd, dat is volstrekt vanzelfsprekend. Als huizen niet zijn ommuurd, komen de mensen binnen. Wij besloten vanmorgen niet af te wachten of het nog goed zou komen met internet en nu zitten we al de hele dag op een internet  hotspot aan de Ringroad dat Busy Internet wordt genoemd. Het functioneert uitstekend, alleen hebben ze er geen koffie. Er is nergens koffie, al noemen ze het soms wel zo. Aan de overkant van Busy Internet zit een fastfoodrestaurant met de naam Chicken Republic. Daar stond wel een machine van nescafe waar alleen capuchino uitkomt. We bestelde het om onze ontwenninsgverschijnselen wegens gebrek aan cafeine, zoals een kloppend voorhoofd, enigszins de kop in te drukken. Het is niet gelukt, de capuchino leek nog het meeste op een warme milkshake. Het smaakte zelfs een beetje naar vanille.

Geinstalleerd

Na een lange reis met een tussenstop op het vliegveld van Istanbul van zo’n tien uur ben ik gisteravond aangekomen op Kotoka Airport in Accra. Dat ik op Istanbul moest wachten wist ik, maar dat er  ook nog een 45 minuten durende stop over in Lagos, Nigeria,  tussenzat was een verrassing. De lieve G had daar allemaal geen zin in en is rechtstreeks met de KLM gevlogen.

We zijn inmiddels geinstalleerd in het huis van de oude Karami. De activiteiten vandaag bestonden uit: een ochtend wandeling, het nuttigen van sinaasappels en het leegdrinken van een kokosnoot. Daarna koffie en een croissantje in een Frans broodhuis. Dat laatste om te acclimatiseren, het zal niet meer gebeuren. Na deze wandeling ben ik aan redigeerwerk begonnen voor het snelwegboek omringd door vogelgeluiden en het periodiek gebeier, geklop en getoeter dat hoorbaar is aan de andere kant van de omheining waarmee kleine neringen zoals schoenpoetsers, voedselverkopers en messenslijpers hun aanwezigheid kenbaar maken.

symbolisch

Zometeen vertrek ik naar Ghana. Dat wil zeggen: ik vlieg eerst naar Istanbul en dan morgen om twee uur twintig naar Accra. Dat was goedkoper. Ikzal geradbraakt aankomen, maar afzien lijkt nu al een onderdeel te zijn van deze reiservaring. Ik was nogal ziek van de DTP prik en vandaag ben ik begonnen met de malerone pillen. Wie naar de tropen gaat moet zich onderwerpen aan een medisch circus. Ik hoop regelmatig te kunnen bloggen, maar ik vrees het ergste. Het huis waar we verblijven is 'unplugged', dat klinkt romantisch maar dat is het natuurlijk niet. Zeker niet als je moet bloggen. Ik zal mij dagelijks naar de 'blog hut' een paar km verderop moeten begeven om mij van mijn taak te kwijten. Een vriend vertelde mij dat er in de buurt van Accra op een plek dat agbogbloshi wordt genoemd de grootste e-waste vuilnisbelt van west africa te vinden is. Daar ga ik heen, al was het maar vanwege de symboliek.